سخنگوی وزارت امور خارجه روز دو شنبه با تأکید دوباره بر اینکه ایران چیزی فراتر از برجام را نمی‌پذیرد، با انتقاد از مواضع غیرسازنده سه کشور اروپایی در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای، گفت که این کشور‌ها اجازه بدهند اتحادیه اروپا گفتگو‌ها را در مسیر سازنده پیش ببرد.
ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه که در ادوار قبلی مذاکرات، کشورش نقش پلیس بد را اجرا می‌کرد، اخیراً گفته بود که امکان دستیابی به توافق در روز‌های پیش‌رو وجود دارد. در مقابل آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان، ایران را متهم کرد که اعتماد زیادی را از دست داده است. بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس هم از لزوم حسن‌نیت تهران سخن گفته بود. خبرنگار «جوان» دیروز در جریان نشست هفتگی سعید خطیب‌زاده با خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی با توجه به این موضع‌گیری‌های بعضاً منتاقض و نیز تغییر نمایندگان اروپایی در مذاکرات، موضع خطیب‌زاده را جویا شد. سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ گفت: «این تعویض به دلیل تعویض دولت در آلمان و جابه‌جایی پست مذاکره‌کننده آلمانی بود و درباره مذاکره‌کننده انگلیسی هم آنطور که به ما گفتند به دلیل بازنشستگی نماینده آن‌ها بود.»
وی با دقیق ارزیابی کردن اهمیت موضع اروپایی‌ها، تصریح کرد: «انتظار ما از سه کشور اروپایی اول از همه این است که خودشان را عضو برجام بدانند، نه نماینده طرف خاصی. بر اساس این واقعیت به عنوان اعضای مانده در برجام تلاش کنند تا همه اعضا اطمینان حاصل کنند که ایالات متحده به صورت مؤثر و قابل‌راستی‌آزمایی و با ارائه تضامین درست به برجام برگردد.» مورد دومی که خطیب‌زاده در این راستا بر آن تأکید داشت، این بود که کشور‌های اروپایی برجام از این بازی که بعضاً به عنوان تقسیم کار از آن یاد می‌شود، اجتناب کنند. همچنین اظهاراتی نداشته باشند که فکر می‌کنند در فضای عمومی گفته می‌شود تا نتیجه‌اش در اتاق‌های دربسته گرفته شود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تلویحاً با اشاره به نقش انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام در مذاکرات، خاطرنشان کرد: «تصور ما این است که سه کشور اروپایی باید به هماهنگ‌کننده برجام – اتحادیه اروپا- اجازه بدهند که گفتگو‌ها را در مسیر سازنده، همانطور که در چند روز اخیر می‌بینیم ادامه بدهد. اگر ما این مسیر را همچنان ببینیم، امیدواریم که توافق پایدار داشته باشیم.»
تبادل نظر تهران - واشنگتن در قالب متن مکتوب
سعید خطیب‌زاده دیروز یک بار دیگر یادآور شد: «درباره هیچ موضوعی فراتر از برجام نه گفتگو می‌کنیم و نه می‌پذیریم. ایران و امریکا از طریق متن‌های مکتوب غیررسمی نظرات خود را بیان کردند در چهار موضوع رفع تحریم‌ها، تعهدات هسته‌ای، تضمین‌ها و راستی‌آزمایی بوده است که دولتی در واشنگتن دوباره روابط بین‌الملل و این توافق را به سخره نگیرد. این گفتگو‌های غیررسمی و مکتوب آرشیوی از مواضع است و درباره هیچ موضوعی فراتر از این صحبت نکردیم.» وی درباره اظهارات جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در مورد تحریم‌های جدید ایران علیه مقامات امریکایی و هشدار به ایران گفت: «امریکا عادت کرده یکجانبه تحریم کند و عادت ندارد که در روابط بین‌الملل در موضع برابر صحبت کند و باید عادت کند با قواعد آمره بین‌المللی نمی‌تواند به عنوان قواعد داخلی خود رفتار کند.»
آیا فقط ایران باید تلاش کند؟
تلاش امریکا برای توافق موقت در مذاکرات وین که در روز‌های اخیر بیش از پیش مطرح شده، دیگر موضوعی بود که خطیب‌زاده به آن پاسخ داد: «ما به دنبال یک توافق پایدار و قابل اتکا هستیم و هیچ توافقی که این دو مؤلفه را نداشته باشد در دستورکار ما نیست. همه باید تلاش کنیم که بازگشت امریکا به برجام همراه با اخذ تضامین لازم و راستی‌آزمایی باشد و چرخه‌ای از رفع تحریم‌ها هم باید انجام شود. این با هیچ توافق موقتی حاصل نمی‌شود.» وی تأکید کرد: «ما هیچ تاریخ ساختگی را قبول نداریم و از سرعت پیشرفت مذاکرات راضی نیستیم. طرف مقابل در دور هفتم وقت‌کشی زیادی کرد و بعد پذیرفت درباره ابتکارات ایران مذاکره کند. هیئت ایران هم در سطح کارشناسی از این توان برخوردار است و این سؤال را باید کرد که آیا هیئت‌های دیگر با این توان تصمیم‌گیری در وین حاضر هستند و آیا ایران فقط باید تمام تلاش خود را بکند و ابتکارات و موضوعات را با دقت مطرح کند یا انتظار است طرف مقابل نیز چنین کنند.»
سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد: «جهان امروز در یک دوراهی قرار دارد که از زمان ترامپ ایجاد شد و امریکا در محوریت آن است و راهی که براساس چندجانبه‌گرایی و احترام به قوانین موضوعه و حاکمیت ملی کشورهاست. ایران و چین در این مسیر در یک محور قرار دارند و تلاش می‌کنند در مقابل این سیاست زور و فشار بایستند.»
