فرصت‌سوزی در دولت هشت ساله حسن روحانی صرفاً به حوزه دولت محدود نمی‌شد، زیرا وقتی مسئولان روسی با حضور در ایران خواستار توسعه روابط اقتصادی شدند، پارلمان بخش خصوصی به گونه‌ای رفتار کرد که انتقاد مسعود کرباسیان وزیر وقت اقتصاد به بخش خصوصی را به همراه داشت، اما حالا در شرایطی که مذاکرات وین در جریان است دولت سیزدهم از توسعه همکاری‌های اقتصادی با شرق نیز غافل نبوده‌است به طوری که در جریان سفر آیت‌الله رئیسی به روسیه قرار شده‌است؛ توافقاتی که در گذشته انجام گرفته‌بود، تسریع و تکمیل شود یکی از آن‌ها فاینانس قطعه خط آهن رشت–آستارا از طریق احیای خط اعتباری ۵ میلیارد دلاری است.
وقتی بخش خصوصی خود را آلوده سیاست می‌کند، نتیجه آن می‌شود که فرصت‌سوزی‌های اقتصادی در دولت یازدهم و دوازدهم پا را فراتر از بخش دولت می‌گذارد و دامنگیر بخش خصوصی هم می‌شود، به طور نمونه در روز‌هایی که مقامات روسی برای همکاری‌های اقتصادی به ایران آمدند و حتی خط اعتباری خوبی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی در نظر گرفتند، بخش خصوصی به گونه‌ای رفتار کرد که حتی انتقاد مسعود کرباسیان را نیز در اواخر سال ۹۶ به همراه داشت.
انتقاد مسعود کرباسیان از رفتار تجار ایرانی باروس‌ها
اواخر سال ۹۶ مسعود کرباسیان، وزیر وقت امور اقتصاد و دارایی با گلایه از تجار ایرانی که کالا‌های خود را گران به روسیه عرضه می‌کنند، اظهار کرد: روس‌ها آمدند و اعلام آمادگی کردند و قیمت‌هایی اعلام شد که وزیر روسیه و آذربایجان به ما گفتند با این قیمت می‌خواهید ما بخریم و برای شما صادر کنیم؟ کریدور سبز را روس‌ها به ما دادند، ولی ما از آن استفاده نکردیم و تاکنون از این موضوع فقط یک شرکت استفاده کرده‌است. وی ادامه داد: سیاست بانک مرکزی، استفاده از پول ملی دو کشور است و در ملاقات پوتین با روحانی همین بحث مطرح شد و قرار شد موضوع کارت‌های شتاب هم حل شود. روس‌ها آمدند و یکی از بانک‌هایشان خط اعتباری باز کرد و می‌توان از آن استفاده کرد. بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد تومان برای اشتغال در نظر گرفته شد.
از آن زمان تا کنون به اندازه یک دولت می‌گذرد و به نظر می‌رسد دولت سیزدهم روند مناسب‌تری را در سیاست خارجه در پیش گرفته‌است، زیرا در عین حالی که مذاکرات در وین را دنبال می‌کند از همکاری با شرق و همسایگان نیز غافل نمی‌شود.
سید احسان خاندوزی در ارتباط مجازی از کشور روسیه با برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما، درباره مباحث اقتصادی که رؤسای جمهور دو کشور ایران و روسیه در مورد آن‌ها صحبت کردند، اظهار داشت: قبل از اینکه آقای رئیس‌جمهور جلسه‌شان را با رئیس‌جمهور روسیه شروع کنند، مقامات اقتصادی، مقامات حوزه انرژی و نفت دو کشور جلساتی را با یکدیگر داشتند تا موضوعات با جمع‌بندی و توافق کامل خدمت رؤسای جمهور دو کشور ارائه شود. وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه جلسات حاشیه‌ای دیگری نیز قبل از ملاقات آیت‌الله رئیسی و پوتین، برگزار شده‌بود، افزود: علاوه بر جلسات وزرای دو طرف، من با تجار ایرانی فعال در بازار روسیه و وزیر نفت با شرکت‌هایی که در حوزه نفت و گاز کار می‌کنند، جلسه داشتیم که نتیجه آن‌ها قبل از شروع مذاکرات رئیس‌جمهور، خدمت آیت‌الله رئیسی ارائه شد.
وی با اشاره به خبر‌های بسیار خوبی که بعد از جلسه دوم رئیس‌جمهور شنیده‌شد، افزود: بخش اعظم و قریب به اتفاق موضوعاتی که توافق شده‌بود هم در خصوص همکاری‌های حوزه بالادستی نفت و گاز و هم در حوزه ترانزیت دو کشور و هم در حوزه نیروگاهی و استفاده از خط اعتباری ۵ میلیارد دلاری بود که بالاخره بعد از گذشت چند سال از تصویب آن‌ها و سرعت بسیار کندی که داشت، در مورد تسریع و تکمیل آن‌ها توافقاتی صورت گرفت.
خاندوزی درباره این توافقات تصریح کرد: تکمیل کریدور شمال به جنوب از طریق ترانزیت ریلی که بتواند جنوب ایران و خلیج‌فارس را به آسیای میانه و اروپا متصل کند، یکی از محور‌های این توافق بود که بر اساس آن تصمیمات بسیار خوبی برای خط آهن رشت - آستارا و خط آهن اینچه‌برون به گرمسار اتخاذ شد. وزیر امور اقتصادی و دارایی به دیگر توافقات جنبی نیز اشاره کرد و گفت: در مورد تأمین نهاده‌های اساسی و غلات و همچنین خرید لوکوموتیو و موضوعاتی از این دست، بسیار بیشتر از آن چیزی که در ابتدا به نظر می‌رسید، همگرایی و هم‌نظری‌ها وجود داشت که خبر‌های تکمیلی و تشریحی آینده، تأییدکننده توافقات حداکثری و راهبردی بین دو کشور خواهد بود.
خاندوزی در پاسخ به این سؤال که آیا روس‌ها در خصوص قطعه خط آهن رشت - آستارا سرمایه‌گذاری مشترک خواهند کرد، گفت: مطلع هستید که طول این قطعه خیلی زیاد نیست، اما بخش مفقوده یکی از مهم‌ترین کریدور‌هایی است که اگر شکل بگیرد، می‌تواند تغییر مناسبات تجاری بین تمام کشور‌های حوزه اوراسیا را با کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس و همین‌طور پاکستان، هند و چین را به دنبال داشته باشد. وی در ادامه پاسخش افزود: در جلسه‌ای که بنده با وزیر اقتصاد روسیه صحبت کردم، بنا شد از طریق همان خط اعتباری که قبلاً بین دو کشور به توافق رسیده بود، فاینانس قطعه رشت - آستارا انجام شود، بنابراین از طرف روسیه به شکل خط اعتباری تأمین مالی خواهد شد. وزیر امور اقتصادی و دارایی در پاسخ به این سؤال که این ۵ میلیارد دلار، علاوه بر تأمین مالی قطعه ریلی رشت به آستارا و احیاناً خرید ۲۰۰ لوکوموتیو، چه مصارف دیگری خواهد داشت، تصریح کرد: بقیه اجزا خط اعتباری کریدور عبارت است از تکمیل نیروگاه سیریک که کارش آغاز، اما جزو کوچکی از سرمایه‌اش پرداخت‌شده بود و با صحبتی که انجام گرفت، طرف روس موافقت کرد با سرعت خیلی بیشتری مابقی تأمین مالی نیروگاه سیریک را انجام دهد.
خاندوزی در ادامه گفت: خط آهن اینچه‌برون به گرمسار هم یک اصلاح فنی کوچک نیاز دارد و باید بعضی از توافقات آن تجدید می‌شد، در کنار این برای مدرن‌سازی نیروگاه رامین اهواز، برای افزایش ظرفیت نیروگاه سد گتوند هم به توافق رسیدیم که باید هر چه زودتر این پروژه‌ها هم انجام شود.
«آیا زمینه توافق برای پیمان پولی دوجانبه وجود دارد یا خیر؟» سؤال دیگری بود که خاندوزی در جواب گفت: یکی از پیشنهاد‌های جدی ما به هیئت روسی در مورد تکمیل مراودات بانکی و ارزی بود، چراکه همه این تجارت‌ها مبتنی بر این است که چقدر سهل‌تر، کم‌هزینه‌تر و سریع‌تر نقل و انتقالات بانکی و ارزی را انجام داد؛ البته اینجا بیزینس بانک که یکی از بانک‌های مهم روسیه است، خیلی به مراودات تجار ایرانی کمک می‌کند که برای افزایش ظرفیتش پیشنهادی مشخصی را ارائه کردیم.
سید احسان خاندوزی در ادامه تأکید کرد: با توجه به اینکه حوزه مراودات بانکی نیازمند توافق بانک مرکزی طرفین هست، گرچه رویکرد کاملاً مثبت بود، اما مقرر شد در سفر و جلسه‌ای که فی‌مابین رؤسای بانک مرکزی ایران و روسیه شکل خواهد گرفت، جزئیات این توافق نهایی شود، اما مجموعه تسهیل تمام این مراودات بانکی حتی مورد تأیید جناب آقای پوتین هم قرار داشت.
ایران و روسیه تصمیم‌های خوبی در زمینه تجارت گاز گرفتند
به گزارش ایسنا، جواد اوجی، وزیر نفت در گفت‌وگویی تلویزیونی به انتخاب وزارت نفت به عنوان ریاست کمیسیون مشترک اقتصادی در دولت اشاره کرد و گفت: از یک ماه گذشته زمینه‌های همکاری در بخش‌های مختلف از جمله انرژی با شرکت‌ها و دولت روسیه بررسی شد.
وی افزود: از بدو ورود، نشست‌های خوبی با ریاست کمیسیون مشترک اقتصادی روسیه در حوزه‌های مختلف انرژی، راه و ترابری، جهادکشاورزی، نیرو، مواردی که در گذشته ابهامی داشته‌اند و پروژه‌هایی که شرکت‌های روس در ایران در حال فعالیت هستند، انجام و تبادل نظر و تصمیم‌های خوبی گرفته شد. طبق اعلام وزارت نفت، جواد اوجی، وزیر نفت و نیکلای شولگینوف، وزیر انرژی روسیه درباره راه‌های گسترش مناسبات اقتصادی، رفع موانع بانکی، گمرکی و زیرساختی، تقویت همکاری تهران و مسکو در حوزه نفت و انرژی و سرمایه‌گذاری مشترک در طرح‌های زیربنایی انرژی رایزنی و گفتگو کردند.
وزیر نفت در دیدار با الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه تقویت همکاری ایران و روسیه در قالب ائتلاف اوپک‌پلاس با هدف تأمین منافع و تنظیم بازار انرژی، تأمین نیازمندی‌های متقابل، همکاری منطقه‌ای در انتقال گاز ایران به پاکستان و هند با مشارکت شرکت‌های روسی، بومی‌سازی تجهیزات نفت در ایران، همکاری در حوزه ال‌ان‌جی، انتقال فناوری و سرمایه‌گذاری مشترک را بررسی کردند. وزیر نفت و رئیس ایرانی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه پس از این نشست‌ها از در دستور کار قرار گرفتن توسعه همکاری‌های دو کشور در استخراج نفت و گاز خبر داد.
اوجی با بیان اینکه توافق‌های خوبی در حوزه همکاری‌های نفت و انرژی به دست آمده است، تصریح کرد: مذاکرات خوبی برای همگرایی اقتصادی، رفع موانع، سرمایه‌گذاری مشترک و توسعه همکاری‌های حوزه نفت و انرژی با طرف روس به دست آمده است. کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه تاکنون ۱۵دور در تهران و مسکو برگزار شده است. کارگروه‌های زیرمجموعه کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور از جمله کارگروه‌های بانکی و مالی، حمل‌ونقل، تجارت و بازرگانی، صنایع، کشاورزی، فناوری، بهداشت، مسکن و گمرک در دو سال اخیر، نشست‌های مشترکی را به صورت برخط برگزار و پیش‌نویس سند شانزدهمین نشست را آماده کرده‌اند.
