نمایشگاه کتاب تهران را شاید بشود بزرگترین رویداد فرهنگی کشور قلمداد کرد، چرا که در مدت زمان یک هفته بخش قابلتوجهی از جامعه از آن دیدار میکنند. این رویداد در این دوره تا حد زیادی تحت تأثیر نمایشگاه مجازی کتاب کار خود را آغاز میکند، چرا که تجربه موفق آن در دوره کرونا باعث شد بخش قابلتوجهی از ناشران ترجیح بدهند حالا و در نمایشگاهی که بیشتر جنبه فیزیکی آن مطرح است باز هم به شکل مجازی شرکت داشته باشند.
در بخش مجازی این دوره از نمایشگاه ارسال کتابها برای مخاطبان کاملاً رایگان است، بنا به گفته رئیس نمایشگاه، یارانه درنظر گرفته شده برای ارسال کتابهای خریداری شده از نمایشگاه مجازی در این دوره دو برابر شده و همه فاکتورهای تا مبلغ ۷۵ هزار تومان بدون نیاز به هزینه از سوی ناشران ارسال میشود. خریداران نیز به هر مبلغی که خرید کنند هیچ هزینهای بابت مرسولات پستی پرداخت نخواهند کرد. پر رنگتر شدن بخش مجازی نمایشگاه کتاب احتمالاً در سالهای آینده نیز ادامه خواهد داشت و مردم نیز ترجیح خواهند داد به مرور بدون آنکه زحمت حضور در محل نمایشگاه را به جان بخرند از این رویداد نهایت استفاده را ببرند. همین مسئله شاید باعث شده در روز اول نمایشگاه شاهد حضور متعادل مردم باشیم و دیگر از آن شلوغیهای کاذبی که به نظر میرسد جنبه فرهنگی نمایشگاه را با چالش مواجه میکند کاسته شود. در دورههایی از نمایشگاه کتاب و در برخی روزها ازدحام جمعیت آنچنان زیاد میشد که عبور و مرور به ویژه در میان راهروهای برخی سالنها با مشکل مواجه میشد و انرژی و وقت آنهایی را که حقیقتاً برای رفع نیاز فرهنگیشان به نمایشگاه میآمدند، با چالش مواجه میکرد. از مشکلات یا معضلات نمایشگاه کتاب در ادوار مختلف همواره غلبه نگاه تجاری بر رویکرد فرهنگی از سوی برخی ناشران بود به شکلی که این رویداد را به عنوان محملی برای عرضه کاذب کتاب به واسطه تزریق بن و یارانه میدیدند و همین سبب میشد بخشی از مراجعهکنندهها نه به دلیل نیاز حقیقی بلکه به دلیل خرج کردن بنهایی که تحویل گرفتهاند به نمایشگاه بروند.
نتیجه این پمپاژ یارانهای نیز چیزی جز بالا رفتن آمار فروش و سود برخی ناشران و نیز فربهتر شدن طبقات کتابخانههای شخصی و عمومی نبود.
به نظر میرسد نگاه تخصصیتر به نمایشگاه کتاب و اینکه هر فرد بنابر نیاز و رشته تخصصی و علاقه خود به این رویداد نگاه کند، رویکردی است که باید به مرور در سالهای آینده تقویت شود تا نمایشگاه کتاب تهران بتواند بیشتر نه به عنوان یک گردهمایی پرشور بلکه به عنوان برآیندی مشخص از جامعه کتابخوان و فرهیخته کشور در خدمت نسلهای بعدی قرار بگیرد.