کد خبر: 1088214
تاریخ انتشار: ۲۳ ارديبهشت ۱۴۰۱ - ۲۱:۰۰
زائر خضرخان اهرمی در آیینه یک اثر نو انتشار
محمدرضا کائینی

در دفتری که یکی از حلقه‌های مجموعه «شخصیت‌های مانا»‌ی انتشارات سوره مهر است، به زندگی و زمانه شادروان زائر خضرخان اهرمی، از رهبران نامور جنبش جنوب پرداخته شده است. نام خضرخان در این جنبش، بیشتر در حجاب معاصرت با شخصیت‌هایی، چون رئیسعلی دلواری مانده و درباره آن تا پیش از سامان‌یافتن این دفتر، پژوهش مبسوط و مستقلی صورت نگرفته است. حسین هژبریان مؤلف این اثر، در باب چندوچون پژوهش خویش درباره این موضوع، چنین آورده است:
«بیشترین موفقیت واسموس آلمانی، در متحد ساختن خوانین در تنگستان رخ داد، جایی که رئیسعلی خان دلواری، شیخ‌حسین‌خان چاه‌کوتاه و زائر خضرخان اهرمی، بر سر مبارزه با قوای انگلیس و بیرون راندن آنان از بوشهر توافق کردند. احساسات ضداجنبی این خوانین و خاطره ناخوشایندی که از دخالت‌های گاه و بی‌گاه این کشور در جنوب ایران داشتند، آن‌ها را در این مبارزه مصمم ساخت و در ادامه به کازرون سرایت کرد و سپس به مبارزه ایل قشقایی به رهبری صولت‌الدوله، با انگلستان انجامید. در میان شخصیت‌های مؤثر در جنبش جنوب ایران، از جمله رئیسعلی دلواری، شیخ‌حسین چاه‌کوتاهی، تحقیق مبسوطی راجع به زائر خضر خان اهرمی به چاپ نرسیده است. این کوتاهی، نگارنده را بر آن داشت تا با بررسی مجدد اسناد و منابع مرتبط، زندگی این شخصیت بزرگ را که تا حدودی در سایه سایر سران جنبش جنوب واقع شده است، بررسی کند. از اطلاعات شفاهی که بعد‌ها مکتوب شده است، می‌دانیم وی با توجه به موقعیت پدرش، تحصیلات مقدماتی را سپری کرده و سپس مانند اکثر اهالی تنگستان، مجذوب مهارت‌های رزمی شده است. پس از ورود وی به جرگه خوانین منطقه جنوب ایران، اطلاعات بیشتری از وی موجود است و در پرتو این اطلاعات، می‌توان تا حدودی به شخصیت وی پی برد. برای بررسی فعالیت‌های زائر خضرخان، دو عرصه باید در نظر گرفته شود: نخست فعالیت‌های اقتصادی که مانند بیشتر خوانین منطقه وی نیز بدان علاقه نشان می‌داد. زائر خضرخان موفق گردید از طریق خرید و فروش کالا‌های وارداتی، ثروت فراوانی بیندوزد که پشتوانه مناسبی برای رویکرد سیاسی‌اش فراهم می‌ساخت. دومین عرصه، موضع‌گیری‌های سیاسی بود که از ابتدای ورود زائر خضرخان در زمره خوانین جنوب، به برخورد وی با مداخلات سیاسی بریتانیا انجامید. زائرخضرخان به دلایل متعدد از جمله منش شخصی، تأثیرپذیری از روح آزادگی و مقاومتی که در میان اهالی تنگستان موج می‌زد و تقابل فعالیت‌های تجاری وی با سیاست‌های مداخله‌جویانه بریتانیا، به سوی مقابله با اقدامات این قدرت استعماری کشیده شد و از تبعات آن نهراسید.
در پژوهش حاضر با بررسی مجدد اسناد و تمرکز بر اسنادی که تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است، جنبش جنوب از زاویه زندگی زائر خضرخان اهرمی واکاوی شده است. رخداد‌های بخش اول که مربوط به دوره قبل از مبارزه با قوای متجاوز بریتانیا در جنگ‌جهانی نخست است و اعتنای چندانی بدان نمی‌شد، با بهره‌گیری از برخی اطلاعات بررسی شده است. مبارزات مربوط به جنگ جهانی اول نیز با تمرکز بر اقدامات زائر خضرخان ارائه گردیده است تا از افتادن به دام تکرار پرهیز گردد. این روند با تلاش برای فهم رخداد‌های پس از جنگ و چگونگی مرگ زائر خضرخان که هنوز ابهاماتی درباره آن وجود دارد، ادامه یافته است. نگارنده امیدوار است انتشار این زندگینامه، فتح بابی برای انتشار آثاری دیگر باشد که مکمل کتاب حاضر گردند....»

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار