«مریم کاظم‌زاده»، عکاس دوران دفاع مقدس، نویسنده و روزنامه‌نگار پیشکسوت کشورمان که سابقه همکاری با روزنامه‌های انقلاب اسلامی، کیهان و مجله زن روز را در کارنامه کاری و حرفهای خود داشت، از نوادگان بیت معظم آیت‌الله حائری شیرازی (از جمله علمای برجسته و شناخته شده شهر شیراز) بود که تحصیلاتش را در انگلستان به پایان رساند. او اولین زن عکاس - خبرنگاری بود که به قول همسر شهیدش اصغر وصالی صحنه‌های واقعی را با چشم خودش دید، نه اینکه به ثبت شنیده‌ها اکتفا کند. شاید با اتکای به همین توصیه شهید وصالی بود که تا سال‌ها بعد از شهادت همسرش همچنان در جبهه‌ها باقی ماند و به ثبت و مخابره اخبار مظلومیت و شهامت رزمندگان پرداخت؛ تا جایی که توانست رهاورد آن ایام را در قالب کتاب‌های «خبرنگار جنگی: خاطرات مریم کاظم‌زاده»، «مریم کاظم‌زاده؛ عکاسان جنگ (عراق- ایران ۱۳۵۷- ۱۳۶۵)» و کتاب «تا شهادت» را که بیانگر گوشه‌هایی از سخت‌ترین روز‌های تاریخ معاصر و به یادماندنی‌ترین حماسه‌های مقاومت مردمی بود، به ثبت برساند. اشتغال در روزنامه انقلاب اسلامی از فروردین ۱۳۵۸ تا آذرماه ۱۳۵۹، فعالیت به عنوان گزارشگر در تحریریه نشریه زن روز در سال ۱۳۶۲ و سرویس اجتماعی روزنامه کیهان از۱۳۶۳ تا سال ۱۳۸۴ (بازنشستگی) بخشی از سوابق مطبوعاتی زنده‌یاد کاظم‌زاده است.
درگذشت این بانوی عکاس- خبرنگار با واکنش چهره‌های مختلف فرهنگی، هنری و مسئولان دولتی مواجه شد. محمدرضا کائینی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر تاریخ معاصر که سابقه همکاری با این عکاس- خبرنگار فقید را در تحریریه روزنامه کیهان داشته در بخشی از متن احساسی که منتشر کرده، نوشته‌است: «ادب، متانت، مهر و تواضع بانویی که در آغاز دهه ۸۰ از اعضای سرویس اجتماعی کیهان بود، موجب می‌شد که برای هر تازه‌واردی محترم باشد، بی‌آنکه بدانند که او به‌رغم همه بی‌ادعایی، همسر شهید اصغر وصالی (فرمانده دستمال‌سرخ‌ها)، خواهر‌زاده آیات: شیخ محی‌الدین و شیخ صدرالدین حائری شیرازی بوده و انقلاب را از دوره تحصیل در لندن، تا حضور در نوفل لوشاتو و از عکاسی وقایع جنگ در آغازین سالیان آن، تا رسانه‌ای کردن اخبارش در جراید گوناگون همراهی کرده‌است. سخن از «مریم کاظم‌زاده» است، که در بی‌وقتی ۵/۳ نیمه‌شب، به ناگاه خبر رفتنش را خواندم و تا خود صبح، خاطراتش را با قطرات اشک، از دیده فرو نشاندم!»
حاضر در صحنه حق و باطل
در همین رابطه تقی دژاکام، روزنامه‌نگار و همکار آن مرحومه نیز در بخش‌هایی از مطلبی که در صفحه شخصی‌اش منتشر کرد، نوشته‌است: «مریم کاظم‌زاده با اینکه یک زن بود، در قلب حادثه‌های سخت و تکان‌دهنده و دهشتناک جنگ و دفاع مقدس، چه در پشت جبهه و چه در خط‌مقدم به خصوص در غرب کشور حضور فعالی داشت و گزارش‌های دست اول او از جنگ که در روزنامه کیهان چاپ می‌شد، گاه از اخبار صدا و سیما هم زودتر و دقیق‌تر و کامل‌تر بود. کاظم‌زاده از حاضران همیشه در صحنه جهاد بود، نه از آن‌ها که آدم را یاد این گفته شریعتی می‌اندازند که: «وقتی در صحنه حق و باطل نیستی، وقتی که شاهد عصر خودت و شهید حق و باطل جامعه‌ات نیستی، هر کجا که می‌خواهی باش؛ چه به نماز ایستاده باشی، چه به شراب نشسته باشی، هر دو یکی است.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون امور هنری وزارت ارشاد، رئیس سامان سینمایی و بسیاری از چهره‌های فرهنگی و هنری نیز با انتشار پیامی، درگذشت مرحوم مریم کاظم‌زاده را تسلیت گفتند. مراسم خاکسپاری این عکاس- خبرنگار فقید، روز چهارشنبه (۴ خرداد) در قطعه ۱۰۳ بهشت زهرا (س) برگزار شد.
