آمارهای صندوق نوآوری و شکوفایی نشان میدهد که شرکتهای دانشبنیان ایرانی در ۷۰ کشور دنیا بازارهای صادراتی خود را پیدا کردهاند. طبق گزارش معاونت توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی، در سال ۱۴۰۰ آمار رسمی صادرات شرکتهای دانشبنیان به ۸۰۰ میلیون دلار رسیدهاست. ضمن اینکه امسال هر شرکت دانشبنیانی میتواند تا سقف یک میلیارد تومان از خدمات مختلف این صندوق در حوزه توانمندسازی بهرهمند شود. قانون جهش تولید دانشبنیانها هم موجب شده هیچ دستگاه دولتی حق واردات محصولی را که دانشبنیانها میسازند، نداشته باشد.
قانون حمایت از مؤسسات دانشبنیان و تجاریسازی نوآوریها و اختراعات، در راستای اصل ۱۲۳ و نیز اصل ۴۴ قانون اساسی در سال ۱۳۸۹ از سوی مجلس تصویب شد. این قانون همان سال برای اجرا به دولت ابلاغ شد و هیئت وزیران آییننامه اجرایی آن را در اواسط سال ۱۳۹۱ تصویب کرد.
حمایت از طریق صندوقهای VC برای نخستین بار
مطابق ماده ۵ قانون حمایت از مؤسسات دانشبنیان در راستای تحقق اقتصاد دانشبنیان و فناوری محور و تکمیل زنجیره ایده تا بازار، نهادی مالی به نام صندوق نوآوری و شکوفایی در اواخر سال ۱۳۹۱ تأسیس شد.
این صندوق به منظور تجاریسازی نوآوریها و اختراعات، کاربردی کردن دانش و دستاوردهای پژوهشی و تکمیل زنجیره ایده تا بازار از شرکتهای دانشبنیان پشتیبانی و حمایت میکند.
این نهاد زیرمجموعه ریاست جمهوری، خدمات مالی و اعتباری، تسهیلات و مشارکت در تولید را برای شرکتهای دانش بنیان تأمین میکند. به طور کلی هدف نهایی صندوق نوآوری و شکوفایی به عنوان یک نهاد توسعهای کمک به رونق اقتصادی کشور از طریق حوزههای دانشبنیان و فناوریهای برتر است.
در طول فعالیت صندوق نوآوری و شکوفایی، یکی از انتقادهای مهمی که به آن میشد، این بود که برخلاف نسخه خود در کشورهای توسعهیافته عمل میکند. یعنی برای حمایت از فناوری، بهجای ایجاد صندوقهای VC از شیوههای سنتی حمایتی استفاده میکند. حال آنکه روز گذشته پایگاه اطلاعرسانی این صندوق خبر داده که امسال به طراحی و ایجاد صندوقهای VC برای حمایت از دانشبنیانها دست زدهاست.
سرمایهگذاری خطرپذیر (Venture Capital) که از آن با عنوانهای «سرمایهگذاری جسورانه» یا «سرمایهگذاری کارآفرینی» نیز نام میبرند، عبارت است از تأمین سرمایه لازم برای شرکتها و کسبوکارهای نوپا (استارت آپ) که مستعد جهش و رشد ارزش هستند و البته دارای ریسک فراوانی است.
شرکتهای سرمایهگذار ریسکپذیر، گروهی از سرمایهگذاران هستند که روی شرکتهای کوچک با پتانسیل رشد بالا سرمایهگذاری میکنند. این شرکتها پول قرض نمیدهند، بلکه در این شرکتها سرمایهگذاری میکنند.
در برخی بازارهای دنیا اروپایی و امریکایی را کنار زدیم
همایش «ریزالکترونیک» روز گذشته با حضور جمعی از شرکتهای دانشبنیان و فعالان این حوزه در محل صندوق نوآوری پایان یافت.
در این همایش معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی، در آغاز سخنان خود خبر از این داد که تعداد شرکتهای دانشبنیان از مرز ۶ هزار و ۸۰۰ شرکت نیز گذشته است و تأکید کرد که نیمی از این تعداد شرکت دانشبنیان در حوزه الکترونیک و برق فعالیت دارند.
سیاوش ملکیفر با بیان اینکه تنها در سال گذشته آمار رسمی صادرات شرکتهای دانشبنیان به ۸۰۰ میلیون دلار رسیده است. به پایگاه اطلاعرسانی صندوق نوآوری و شکوفایی گفت: اگر از روشهای سنتی صادرات فراتر رویم و آمار غیررسمی صادرات را نیز به آن اضافه کنیم درمییابیم که شرکتهای دانشبنیان کشور ما در سال گذشته تا بیش از یک میلیارد دلار صادرات داشتهاند.
وی با بررسی آمار نشان داد که اکنون شرکتهای دانشبنیان ایرانی در ۷۰ کشور دنیا بازارهای صادراتی خود را پیدا کردهاند و تصریح کرد: بسیاری از شرکتهای دانشبنیان ایرانی در برخی بازارهای دنیا توانستهاند شرکتهای اروپایی و امریکایی را کنار بزنند و این بازارها را به تصرف خود درآورند.
سهم ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی دانشبنیانها در توسعه
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به حمایتهای دیپلماسی این صندوق افزود: ما در بخش خدمات توانمندسازی صندوق، بسیاری از مسیرهایی را که منجر به صادرات شوند، برای شرکتهای دانشبنیان هموار کردیم. پذیرش هیئتهای تجاری در صندوق نوآوری که موسوم به «یکشنبههای صادراتی» است و ما از آن به «صادرات بدون ویزا» یاد میکنیم، از جمله همین اقدامات است. هیئتهای تجاری، چه در بخش خصوصی و چه در بخشهای دولتی، در بسیاری از کشورهای منطقه و دنیا به ایران میآیند و با زیستبوم نوآوری و توانمندیها و محصولات شرکتهای دانشبنیان آشنا میشوند و در همین راستا در رویدادهای یکشنبههای صادراتی با شرکتهای دانشبنیان ایرانی وارد مذاکره و انعقاد قرارداد میشوند.
اعزام شرکتهای دانشبنیان به نمایشگاههای بینالمللی و برپایی پاویون در این نمایشگاهها برای شرکتهای دانشبنیان با حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی بخش دیگری از خدمات صندوق بود که ملکیفر از آن سخن گفت.
وی همچنین با برشمردن خدمات دیگر این صندوق به شرکتهای دانشبنیان در زمینه توانمندسازی آنها خبر از آن داد که امسال هر شرکت دانشبنیانی میتواند تا سقف یک میلیارد تومان از خدمات مختلف صندوق در حوزه توانمندسازی بهرهمند شود.
ملکیفر گفت: صندوق نوآوری از آذر ماه سال ۹۷ تاکنون توانسته با طراحی الگوها و شیوههای حمایتی مختلف به رکوردهای خوبی دست پیدا کند. امسال هم که تأکیدها بر توسعه اقتصاد دانشبنیان بیشتر شده و قانون جهش تولید دانشبنیان نیز به تصویب رسیدهاست، ما درصدد استفاده از ابزارهای بیشتر در راستای این هدف هستیم. اگر چه تا امروز بالغ بر ۳۰۰ هزار میلیارد تومان سهم شرکتهای دانشبنیان از توسعه اقتصاد کشور است.
در ادامه این همایش هم علیرضا منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس با اشاره به تصویب قانون جهش تولید دانش بنیانها گفت: با ابزارها و امکاناتی که در اختیار شرکتهای دانشبنیان قرار گرفته میتوان به توسعه بیش از پیش دانشبنیانها امیدوار بود. قانون جهش تولید دانشبنیان هم موانع پیشبینی شده را در اینباره رفع کرده و بر اساس این قانون، هیچ دستگاه دولتی حق واردات محصولی را که شرکتهای دانشبنیان داخلی میسازند، ندارد.