برخورد جدی و ایجاد هزینه بالا برای قبح‌شکنی برخی از شرکت‌ها در تولید آگهی‌های تبلیغاتی می‌تواند نقش بازدارنده در تکرار این اعمال از سوی دیگران داشته‌باشد. در پی اعلام جرم ستاد امر به معروف و نهی از منکر علیه یکی از شرکت‌های بزرگ تولید‌کننده محصولات لبنی، در پی انتشار کلیپ‌های تبلیغاتی قبح‌شکنانه از سوی آن شرکت، حجت‌الاسلام سید‌علی خان‌محمدی، سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر در گفتگو با «جوان»، توضیحاتی را در خصوص ورود جدی این ستاد به مبارزه با قبح‌شکنی در تبلیغات تجاری شرکت‌ها ارائه داد و عنوان کرد در‌صددیم هزینه این رفتار‌ها را که ممکن است با هدف تبلیغات و برند کردن در افکار عمومی صورت بگیرد، بالا ببریم.
روز گذشته، خبری از سوی ستاد امر به معروف و نهی منکر در خصوص اعلام جرم علیه شرکت دومینو، به دلیل پخش کلیپ تبلیغاتی این شرکت منتشر شد، این اتفاق برای نخستین بار رخ داده‌است، چرا ستاد امر به معروف و نهی از منکر به این مسئله ورود کرده‌است؟
پس از انتشار کلیپ تبلیغاتی این شرکت برای تبلیغ بستنی که در آن از یک خانم استفاده شده‌است، تماس‌های متعدد مردمی با ستاد امر به معروف و نهی از منکر شد و مردم خواستار برخورد با این آگهی شدند. این تماس‌ها از کانال‌های مختلف با ستاد ادامه داشت و در خواست‌ها برای برخورد شدید با آن شرکت بود.
شما در مقابل این درخواست‌ها چه اقدامی انجام دادید؟
ما ابتدا از مدیران آن شرکت دعوت کردیم که به ستاد بیایند. نیت ما تذکر لسانی بود و در جلسه‌ای که با حضور رئیس شرکت لبنی برگزار شد، نسبت به استفاده ابزاری زنان و توجه به جنبه‌های جنسی در آگهی به آن‌ها تذکر داده‌شد. در همین جلسه که ویدئوی آن ضبط شده‌است، مدیر شرکت و مسئول تبلیغات آن از اقدام انجام شده ابراز ندامت کردند و قول همکاری دادند. رئیس این شرکت لبنی در همان جلسه گفت که سالانه نزدیک به ۷۰۰ میلیارد تومان هزینه تبلیغات دارند و ما از آن‌ها خواستیم که در تبلیغات خود به زندگی اسلامی و ایرانی و حتی بحث‌های جمعیتی توجه کنند.
این جلسه برای چه زمانی بود؟
حدود شش یا هفت ماه پیش.
پس چرا تذکر لسانی ستاد امر به معروف و نهی از منکر در نهایت منجر به شکایت شد؟
به رغم قول مدیر شرکت، متوجه شدیم که نه‌تن‌ها آن کلیپ حذف نشده‌است، بلکه کلیپ دومی هم تولید و منتشر شده‌است. این اقدام که دهن‌کجی به حساب می‌آمد و جایی برای توجیه نداشت. به همین دلیل ما به صورت رسمی از دادستان خواستیم که پرونده قضایی تشکیل شود. وقتی رئیس شرکت قول داده و عمل نکرده و حتی پررنگ‌تر به کار خود ادامه داده باید جلوی آن‌ها ایستاد تا بدانند با قبح‌شکنی برخورد خواهد شد.
شکایت تا کجا ادامه خواهد داشت؟
ما به بخش حقوقی ستاد امر به معروف و نهی از منکر گفته‌ایم که همه اقدامات حقوقی لازم را دنبال کند و حتی اگر لازم باشد به ریاست محترم قوه قضائیه نامه زده شود تا کار به نتیجه برسد. این‌گونه آگهی‌های تبلیغاتی، در واقع تضییع حقوق بانوان و پایین نشان دادن ظرفیت‌های زنان در حد استفاده تبلیغاتی برای مقاصد تجاری است. اگر چه برخی‌ها عامدانه و برای برندسازی به دنبال این کار می‌روند و تلاش می‌کنند تا دیده شدن یک برند، بتوانند آن را با قیمت بالاتر بفروشند.
به مسئله برندسازی اشاره کردید و هزینه بالایی که یک شرکت برای تبلیغات می‌کند، به نظرتان همین اعلام جرم علیه آن کلیپ و شرکت سازنده باعث دیده‌شدن مجدد و کمک به هدف تجاری آن شرکت نمی‌شود؟
می‌شود گفت بله این کار باعث ایجاد توجه خواهد شد و عده‌ای دوباره آن کلیپ را تماشا خواهند کرد، اما اعلام جرم علیه آن شرکت باعث می‌شود هزینه قبح‌شکنی بالا برود. الان در فضای تبلیغاتی فضایی ایجاد شده که اگر به یک شرکت بگوییم چرا چنین تبلیغی را ساختی، می‌گویند، چون قبل از ما فلانی ساخته‌بود. اعلام جرم علیه آن شرکت جنبه بازدارنده دارد، مانند کاری که دادستانی می‌کند و اسامی برخی از مجرمان را منتشر می‌کند تا دیگران بدانند قانون‌شکنی تبعات خود را دارد.
فرض کنیم که اعلام شکایت از آن شرکت لبنی با اعلام جریمه به اتمام برسد، به نظرتان چنین احکامی می‌تواند بازدارنده باشد؟
دادستانی در زمینه جرائم می‌تواند متناسب با جرم، حکمی در نظر بگیرد که برای آن شرکت تکرار جرم را سخت و هزینه‌دار بکند، مثلاً می‌توان یک سال ممنوعیت تبلیغات را برای آن‌ها در نظر گرفت تا دیگر چنین قبح‌شکنی انجام ندهند.
در بحث فرهنگ‌سازی، این امکان وجود دارد که ستاد امر به معروف و نهی از منکر ورود جدی‌تری داشته باشد؟
فرهنگ‌سازی نیاز به ابزار دارد. هم اکنون ابراز این کار در دست صداوسیماست، این سازمان حتی کار نظارت بر شبکه نمایش خانگی را بر عهده گرفته‌است، ولی رئیس صدا و سیما که عضو شورای امر به معروف و نهی از منکر است، در جلسات شورا شرکت نمی‌کند! وقتی صدا و سیما چنین رفتاری دارد، چه انتظاری می‌توان از آن‌ها داشت؟ باید به عده و عده ستاد امر به معروف و نهی از منکر نگاه کرد. انتظاراتی که امروز از ستاد می‌رود، وظایف قانونی دیگر دستگاه‌هاست، ما تلاش خود را در زمینه فرهنگ‌سازی انجام می‌دهیم. برای نمونه جلساتی با مدیران مترو تهران داشتیم و از آن‌ها خواستیم در تبلیغات محیطی به جای پخش آگهی شامپو، پفک و چیپس، جملات زیبا در فضا‌های موجود در مترو استفاده کنند. اعلام آمادگی هم کردیم که بانکی از احادیث زیبا و کوتاه را در اختیارشان قرار دهیم، آن‌ها هم استقبال کرده‌اند. در خصوص تاکسیرانی هم اکنون شاید نزدیک به ۶۰۰ هزار تاکسی در تهران باشد، اگر پشت هر کدام یک جمله زیبا نوشته شود، مردم ناخودآگاه در طول روز با مطالعه آن‌ها انگار یک کتاب خوانده‌اند! ما حتی طرح داده‌ایم که در سایه بان تاکسی‌ها هم از این جملات استفاده شود؛ یعنی سایه‌بان‌هایی زیبا طراحی و در اختیار تاکسی‌ها قرار داده شود.
