آثار خشکسالی و کمبود آب در حالی به شکل محسوسی در کشور نمایان شده است که عمده آب مصرفی در کشور متعلق به حوزه کشاورزی است، با این حال در مناطقی که حتی تأمین آب شرب با مشکل مواجه شده است، در حوزه کشاورزی محصولاتی کاشته میشود که آببر شناخته میشود، همین رخداد موجب شده است کارشناسان اقتصادی نسبت به رعایت الگوی کشت منطقی و عقلانی در کشور تأکید کنند.
روز گذشته رئیسجمهور در جریان بازدید از وزارت کشاورزی تأکید کرد که اصلاح الگوی کشت به زودی توسط وزارت جهاد کشاورزی اجرا شود. با وجودی که برنامههای توسعهای عاقلانه و منطقی در بسیاری از بخشهای اقتصاد ایران عملیاتی شده است، متأسفانه میبینیم که هنوز حوزه کشاورزی در کشور به شکل بسیار بدوی مدیریت میشود و این مشکل مربوط به دولت کنونی نمیشود بلکه چالشی است که از دیرباز وجود داشته است.
مقوله خشکسالی و کمبود آب بیش از هر زمان دیگری در کشور محسوس شده است، به شکلی که در برخی مناطق حتی تأمین آب شرب نیز با مشکلات جدی روبهرو است، با این حال هر چند دولت سیزدهم تمام عزم خود را جزم کرده است در حوزه آب و برق و سایر خدماترسانیها مشکلی وجود نداشته باشد، اما میبینیم که در نقاط کمآب گاه در حوزه کشاورزی الگوی کشت مناسبی عملیاتی نمیشود و محصولات آببر کاشته میشود.
بیشک وقتی تأمین آب شرب با چالش مواجه است، این مورد عقلانی نیست که در همین منطقه محصولات آببر را کشت کنیم، از این رو به نظر زمان آن رسیده است در رابطه با رعایت الگوی کشت در کشور سختگیریهایی شود تا کشاورزی رنگ و لعاب منطقی به خود بگیرد.
کشاورزی در چارچوب الگو
بیشک در طراحی الگوی کشت باید شاخصهای مهمی چون: حفاظت از محیط زیست، مصرف صحیح آب، محصولات استراتژیک و ضروری، محصولات سودآور به همراه برخورداری از مزیت و منطق اقتصادی در نظر گرفت.
ایران به دلیل قرارگیری در منطقه خشک و نیمهخشک دنیا باید برای اصلاح الگوی مصرف و کاهش مصرف آب اقدامات لازم را انجام دهد. در طراحی الگوی کشت باید حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست در اولویتها باشد. در طراحی الگوی کشت اقلام ضروری و مهم مانند گندم و برنج در اولویت قرار گیرند تا امنیت غذایی را به همراه داشته باشد و سبب خودکفایی کشور شود. بعد از اقلام ضروری طراحی الگوی کشت محصولاتی مانند پسته و زعفران که سبب سودآوری اقتصادی میشود، باید کاشته شود.
شاخص اقتصادی نیز از اصلیترین ارکان طراحی الگوی کشت است و باید به شکلی باشد که سبب بالابردن بهرهوری از منابع مانند آب و خاک بالاترین میزان درآمد را برای کشاورزان و باغداران داشته باشد و سود حاصل از آن سبب سرمایهگذاری و توسعه فعالیتهای بخش کشاورزی شود تا رونق اقتصادی را به همراه داشته باشد. در همین راستا روز گذشته که رئیس دولت سیزدهم جهت بازدید به وزارت جهاد رفت، نسبت به اصلاح الگوی کشت در کشور تأکید کرد. سیدرضا ساداتینژاد، وزیر جهاد کشاورزی در ارتباط زنده با خبر شبکه یک سیما، به نکاتی که رئیسجمهور در جریان بازدید از وزارت جهاد کشاورزی عنون کرده است، اشاره کرد.
ساداتینژاد در اظهاراتی یادآور شد که رئیسجمهوردر این بازدید بر امنیت غذایی پایدار و افزایش روحیه جهادی در کارکنان وزارت جهاد کشاورزی تأکید کرد: «رئیس جمهور همچنین تولید غذای سالم و باکیفیت و ارزان بر پایه تولید داخل را بسیار مهم خواند و تأکید کرد اصلاح الگوی کشت به زودی توسط وزارت جهاد کشاورزی اجرا شود. رئیسجمهور بر اصلاح مصرف آب، تکمیل زنجیرههای ارزش، تشکیل صنایع تبدیلی در استانها و قطبهای کشاورزی تأکید کرده است. در این بازدید رئیسجمهور به توسعه شهرکهای گلخانهای اشاره کرد تا تولیدات سبزی و صیفی در این بستر تولید شود. رئیسجمهور به جایگزینی خوراک دام، تولید دانههای روغنی و سلامت محصولات کشاورزی تأکید بسیار داشته است. رئیسجمهور همچنین دستور داده است کاشت یکمیلیارد درخت با کمک مردم در این بخش صورت گیرد.»
وزیر جهاد کشاورزی گفت که مهمترین تأکید رئیسجمهور انجام پروژهها با همکاری مردم است. سیدابراهیم رئیسی، رئیسجمهور و هیئت همراه از وزارت جهاد کشاورزی و معاونتهای مربوط بازدید کرد و از نزدیک در جریان گردش کار این وزارتخانه قرار گرفت.