وزیر صمت با اتخاذ رویکرد یک بام و دو هوا در حوزه خودرو هم از عرضه خودرو در بورس حمایت میکند و هم اینکه با عقب کشیدن خود از تنظیم بازار موافق ورود شورای رقابت است.
دستورالعمل جدید شورای رقابت برای توقف عرضه خودرو در بورس کالا، واکنش خودروسازان را در پی داشته، به طوری که قرار است ایران خودرو، سایپا و بهمن طی نامهنگاری حقوقی با شورای رقابت، ماجرا را به مرحله تجدیدنظر ببرند. در میان این اختلافات، عملکرد منفعلانه وزارت صمت قابل توجه است.
وزیر صمت با اتخاذ رویکرد یک بام و دو هوا در صنعت خودرو هم از عرضه خودرو در بورس حمایت میکند و هم اینکه با عقب کشیدن خود از تنظیم بازار موافق ورود شورای رقابت است.
صنعت خودروسازی ایران متولیان زیادی اعم از وزارت صمت، شورای رقابت، سازمان حمایت، سازمان بورس، مجلس و شورای هماهنگی سران قوا دارد که هر از گاهی هر کدام از این نهادها با تصمیمات خود مرزهای جدیدی برای این صنعت تعریف میکنند.
در آخرین تحولات رخداده در این حوزه باید به بالا گرفتن مجادله بین سازمان بورس و اوراق بهادار و شورای رقابت در مورد نحوه عرضه خودرو اشاره کرد؛ مجادلهای که تقریباً هر روز در رسانههای کشور خودنمایی میکند و هر کدام از طرفین قاطعانه بر مواضع خود تأکید میکنند.
روز یکشنبه شورای رقابت با انتشار دستورالعملی، بازار تمام خودروهای سواری شامل خودروهای تولیدی و مونتاژی وارداتی را انحصاری تشخیص داد و اعلام کرد: عرضهکنندگان خودرو باید از طریق سامانه یکپارچه فروش خودرو نسبت به ثبتنام و فروش خودرو اقدام کنند.
همچنین طبق دستورالعمل جدید شورای رقابت، عرضهکنندگان حق پیشفروش خودرویی را که قیمت آن هنوز تعیین نشده است، ندارند. در عین حال، شورای رقابت تأکید کرده است قیمت خودرو باید توسط شورای رقابت تعیین شود.
صدور این دستورالعمل در حالی است که در ماههای اخیر عرضه خودرو توسط شرکتهای خودروساز (علاوه بر قرعهکشی) از طریق بورس نیز صورت میگیرد و از حاشیه سودی که نصیبشان میشود، بسیار رضایت دارند. این تصمیم شورای رقابت واکنش خودروسازان را در پی داشته، به طوری که مدیرعامل ایرانخودرو از اقدام جمعی و نامهنگاری حقوقی شرکتهای خودروساز با شورای رقابت خبر داده است.
در همین حال، گروه بهمن نیز دستورالعمل شورای رقابت را نپذیرفت و در نامهای نوشت: شرکت گروه بهمن اعتقاد دارد مصوبه مذکور نافی سایر قوانین جاری کشور در خصوص کالاهای پذیرفتهشده در بورس کالاست، لذا قصد پیگیری موضوع را از طریق مجاری قانونی دارد.
طبق اعلام این گروه خودروسازی، برنامه فروش سال ۱۴۰۱ شرکت فرعی بهمنموتور از طریق بورس کالا و سایر روشها صورت پذیرفته است و این مصوبه تأثیری بر عملکرد سال جاری این شرکت نخواهد داشت.
رفتار منفعلانه متولی صنعت خودرو
در میان اختلافاتی که به وجود آمده است، رفتار منفعلانه وزارت صمت و حمایت همزمان از عرضه خودرو در بورس و واگذاری قیمت به شورای رقابت نکتهای قابل توجه است. قیمت خودرو آخرین بار حدود ۱۴ماه پیش یعنی آذر سال گذشته با دور زدن شورای رقابت و با مصوبه ستاد تنظیم بازار تغییر کرد و ظاهراً در ماههای باقیمانده از سال ۱۴۰۱ قرار است با نظارت و دخالت شورای رقابت و بر مبنای ضوابط سازمان حمایت افزایش یابد.
بر همین اساس به نظر میرسد وزارت صمت که تمایلی ندارد افزایش قیمت خودرو به اسم فاطمیامین تمام شود، برای بازگشت شورای رقابت به صنعت خودروسازی چراغ سبز نشان داده، اما برخی از نمایندگان مجلس با تأکید بر اینکه وزارت صمت متولی اصلی صنعت خودرو است، از کنار کشیدن فاطمیامین گلایه دارند.
در این خصوص لطفالله سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع مجلس در گفتگو با خانه ملت میگوید: بازیگران اصلی بازار خودرو عبارتند از: پلیس راهور، خودروسازان، واردکنندگان و شورای رقابت، اما این وزیر صمت است که باید بین این بازیگران هماهنگی ایجاد کند. من مسئول آشفتگی فعلی بازار خودرو را وزیر صمت میدانم. فاطمیامین عقب کشیده است و گاهی یک سیاست ناپخته را اعلام میکند و نمیتواند آن را پیش ببرد، اما اگر یک سیاست سنجیده باشد، باید بر آن تأکید کند تا نتایج آن در بازار مشاهده شود.
باید دید اجرای تصمیم جدید شورای رقابت در نهایت به کجا میرسد و بازار شب عید خودرو که بیرمق و بدون مشتری است، چه بازخورد جدیدی از اختلافات موجود خواهد داشت؟