بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا چهار شنبه گذشته و در حساب توئیتر خود نسبت به خشونتهای یک هفتهای در ایرلند شمالی ابراز نگرانی کرد و از نگرانی خود بابت صحنههای خشونتبار و مخصوصاً حمله به نیروهای پلیس گفت و اینکه راهحل اختلاف نظرها از طریق گفتگو است «نه خشونت یا بزهکاری.» دومینیک راب، وزیر خارجه بریتانیا هم در روز پنج شنبه بیانیهای در این مورد صادر کرد و علاوه بر او، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز در روز جمعه ضمن ابراز نگرانی شدید از خشونتها در ایرلند شمالی خواستار بازگشت آرامش به بلفاست شد. به این ترتیب، ناآرامیهای این چند روز در ایرلند شمالی دوباره موجی از خشونتها را بعد از سه دهه آرامش به این منطقه تحت سلطه بریتانیا بازگردانده است.
به نظر میرسد که بهانه این دور از خشونتها شرکت دست کم ۲۴ رهبر کهنهکار حزب جمهوریخواه ایرلند شمالی، شین فین، در تشییع جنازه فرمانده سابق اطلاعات ارتش جمهوریخواه ایرلند بابی استوری بود که در ژوئن گذشته و با وجود الزام رعایت محدودیتهای کرونایی برگزار شد و حتی برخی از مقامات دولت محلی از جمله میشل اونیل، معاون وزیر اول دولت محلی، نیز در آن شرکت کرده بودند. پلیس ایرلند شمالی بعد از جر و بحثهای طولانی حاضر نشد شرکتکنندگان در آن مراسم را به جرم نقض محدودیتهای کرونایی تحت پیگرد کیفری قرار دهد و همین امر باعث خشم حزب طرفدار بریتانیا و وفادار به سلطنت به نام اتحادگرای دموکراتیک، به «دییوپی» شد. این حزب خواستار استعفای رئیس پلیس شد و هواداران آن با نیروهای پلیس درگیر شدند. هرچند که رهبران این حزب به دلیل فوت همسر ملکه الیزابت مانع اعتراضات در روز جمعه شدند، اما تلاش آنها به جایی نرسید. با وجود اعتراض این حزب به تصمیم پلیس، اما باید توجه داشت که اعتراض آن و بروز خشونتهای خیابانی دلیلی جدیتر از این دارد و مربوط میشود به وضعیت ایرلند شمالی بعد از توافق بین لندن و بروکسل بر سر برگزیت.
قبل از هر چیز، باید توجه داشت که اکثریت مردم ایرلند شمالی مخالف جدا شدن از اتحادیه اروپا بودند، به نحوی که در جریان همهپرسی برگزیت در ۲۰۱۶، ۵۶ درصد در مقابل ۴۴ درصد به ماندن در اتحادیه اروپا رأی دادند. علاوه بر این، وضعیت حقوقی مرز ایرلند شمالی با مابقی خاک ایرلند مشکل اصلی برای رسیدن بریتانیا و اتحادیه اروپا به توافقی در مورد اجرای برگزیت بود. توافق اخیر باعث شد ایرلند شمالی با وجود جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا در محدوده بازار واحد اروپایی بماند. در نتیجه، نهادهای گمرکی اتحادیه اروپا ورود کالا از بریتانیا به ایرلند شمالی را کنترل میکنند و این باعث نارضایتی پروتستانهای وفادار به سلطنت شد چرا که احساس میکردند وجود آنها در ایرلند شمالی نادیده گرفته شده است. آنها معتقدند که توافق برگزیت باعث شده هویتشان پاک شود و گروههای شبهنظامی وفادار به سلطنت در ماه میلادی جاری اعلام کردند که از توافق ۱۹۹۸ بلفاست مشهور به «پیمان جمعه نیک» خارج میشوند و این به معنای شروع رویاروییهای خونین آنها با ملیگرایان ایرلند شمالی است. شورای جمعیتهای وفادار ایرلند شمالی یکی از همین گروههای شبهنظامی است و رئیس آن، دیوید کمبل، میگوید که خشم اتحادگرایان از سال ۱۹۸۵ بدین سو بیسابقه بوده است.
به این ترتیب، پروتستانهای وفادار به سلطنت به بهانه واکنش پلیس به خیابانها ریختهاند، اما باید گفت که این موضوع تنها بهانهای بوده تا خشم خود را از اجرای برگزیت و پیامدهای آن برای ایرلند شمالی بیان کنند. هشدار کمبل نشان میدهد که آنها به این حد قانع نمیشوند و در صورتی که موانع برای ارتباط با بریتانیا برطرف نشود، این احتمال هست که آنها واقعاً از پیمان جمعه نیک خارج شوند و خشونتها در ایرلند شمالی به قبل از ۱۹۹۸ و زمانی بازگردد که پروتستانهای وفادار به سلطنت و ملیگرایان کاتولیک خواهان اتحاد با ایرلند جنوبی درگیریهای خونینی داشتند.