سرویس سیاسی جوان آنلاین: سالهاست برخي احزاب سياسي كشور و به تبع آنها نامزدهاي انتخاباتي براي موفقيت در آوردگاههاي انتخاباتي تلاش ميكنند به جاي ارائه ايدههاي نو با قابليت اجرايي (برنامه عملیاتی) براي اداره كشور، با تخريب و تخطئه رقيب، خود را اثبات كنند. رفتار برخي نامزدهاي انتخاباتي رياست جمهوري دور سيزدهم كه هفته قبل در وزارت كشور ثبتنام كردند، نشان ميدهد اين تفكر كه تخريب رقيب، توليد رأي ميكند همچنان به عنوان يك باور سياسي- انتخاباتي وجود دارد و نقش مهمي در دعواها و درگيريهاي مرسوم پيشرو به ويژه در صحنه مناظرات انتخاباتي ايفا خواهد كرد. نقشگيري چنين تفكري به انتخابات سالهاي قبل بر ميگردد، به عنوان نمونه در انتخابات رياست جمهوري سال 1384 نامزد مطلوب حزب كارگزاران و ديگر دستههاي سياسي موسوم به جريان مدعي اصلاحطلبي براي كسب پيروزي انتخاباتي، نامزد رقيب را متهم به افكار راديكالي و از جمله ديواركشي در خيابانها بين مرد و زن كردند و از او يك هيولاي سياسي ساختند. در انتخابات سال 88 نيز به اشكال ديگري چنين روشي به كار گرفته شد و نامزدهاي انتخاباتي وابسته به يك جناح خاص به جاي ارائه راهكار در حوزه اقتصادي، سياسي و فرهنگي براي اداره كشور، به تخريب همهجانبه رقيب پرداختند و در لابهلاي آن شعارهایی با محوريت آزاديهاي فردي و اجتماعي به معناي ولنگاري فرهنگي سر دادند.
ايده تكراري حمله به رقيب براي توليد رأي
در انتخابات سالهاي 92 و 96 نيز تخريب رقيب و حمله به شخصيت او مهمترين عنصر براي رأيآوري قلمداد ميشد تا جايي كه بار ديگر بحث ديواركشي خياباني بين مرد و زن پيش كشيده شد و طرف مقابل با انواع و اقسام اتهامها مواجه شد.
در انتخابات پيش رو نيز كمافيالسابق برخي نامزدهاي انتخاباتي تلاش ميكنند به جاي اثبات خود، ديگري را نفي كرده و از اين مسير به كرسي رياست جمهوري تكيه بزنند. به كارگيري لغاتي مانند، چكش، كليد و پادگان توسط يكي از نامزدهاي انتخاباتي طي روزهاي گذشته و پافشاري امروز بر اينكه طيف رقيب را تندرو و افراطي نشان دهد، نشان ميدهد همچنان اين باور كه ميتوان با تاختن به حريف، آراي انتخاباتي را به سمت خود گسيل داد وجود دارد.
استتار ناكارآمدي
نامزدهاي متصل به جريان مورد اشاره علاوه بر تخريب رقيب و ارائهندادن يك برنامه جامع و مدون براي اداره امور كشور، تلاش ميكنند ناكارآمدي و ناتواني خود را نيز استتار كنند و تا حد ممكن آن را بر گردن رقيب و نظام بیندازند آن هم در شرايطي كه دو مجلس گذشته با دولت مستقر كاملاً همفكر و همراستاي يكديگر بوده و براي موفقيت اهداف جناحي كمترين مضايقهاي به خرج ندادهاند. حال در شرايطي كه افكار عمومي جامعه منتظرند پاسخهاي منطقي و عقلاني در رابطه با گراني، تورم، بيكاري و ركودهاي سرسامآور كه زندگي و معيشت بسياري از جامعه را فلج كرده دريافت كنند، مقصر شرايط فعلي را دولت قبل و طيف رقيب عنوان ميكنند.
حسين مرعشي سخنگوي حزب كارگزاران و رئيس ستاد جهانگيري در انتخابات رياست جمهوري در مصاحبه با روزنامه شرق با تأكيد بر اينكه «وضع فعلي نتيجه ناكارآمدي دولتهاي قبل است»، گفت: «متأسفانه از فضاي اجتماعي علامتهاي خوبي براي رقمخوردن انتخابات حداكثري مشاهده نميشود. ريشه اين موضوع هم در رنجش مردم از وضعيتي است كه كشور تجربه ميكند. در سالهاي اخير، فشارهاي بيشماري بر زندگي مردم وارد شد كه علت آن نيز ريشه در ناكارآمدي سيستم مديريتي كشور و البته ناكارآمدي دولتهاي قبل دارد.»
مرعشي در ادامه گفت: «در دوران فعاليت دولتها در دو دهه اخير، مطالبات سياسي، اجتماعي و اقتصادي مردم انباشته شد و در گذر زمان وقتي اين مطالبات برآورده نشد و پاسخ درخوري به آنها داده نشد، دلخوريهاي بسياري براي مردم ايجاد كرد. رنجش مردم يك هشدار سياسي است كه اكنون در قالب تمايلنداشتن به شركت در انتخابات متبلور شده است.»
«معصومه ابتكار» فعال سياسي اصلاحطلب و معاون امور زنان رئيسجمهور نيز با تأكيد بر اينكه «ما از فروپاشي اقتصادي ايران جلوگيري كرديم»، ميگويد: «ميگويند شرايط فعلي به خاطر رأي شماست و بد انتخاب كردهايد كه منجر به نااميدي ميشود. اهداف تحريمهاي ترامپ هم همين بود. او بدون ترديد به دنبال براندازي و نااميدي و جنگ رواني عليه مردم ايران بود تا كشور به سمت فروپاشي مطلق برود، اما با وجود شرايط سخت كرونا و تحريمها كشور دچار فروپاشي اقتصادي نشد و ما بايد براي مردم واقعيتها را بگوييم. جناحي فكر كردن به اساس مردمسالاري و مباني ارتباط بين مردم و حاكميت لطمه ميزند و متأسفانه برخي در رسانه ملي به اين مسائل باور ندارند و گروههاي ديگر سعي ميكنند اينگونه القا كنند كه دولت دزد و غارتگر است، اما اين تصور گريبان همه را ميگيرد.»
معاون روحاني در اين مصاحبه تصريح كرد: «آقاي رئيسجمهور بارها به مسئله دولت پنهان اشاره كردهاند. دولت پنهان در اصطلاح بينالمللي مجموعهاي است كه قدرت دارد، ولي پاسخگو نيست و شفاف هم نيست و سياستها و برنامهها را ميچيند. اين ممكن است با شرايطي كه كشور ما دارد، از بيرون اتفاق بيفتد و ممكن هم است از داخل اتفاق بيفتد.»
عباس آخوندي وزير مستعفي و ناكارآمد راه و شهرسازي در دولت روحاني هم با تأكيد بر اينكه «دولت پنهان نگذاشت برجام به سامان برسد»، اظهار ميكند: «در قانون اساسي يك سيستم امنيتي، يك شوراي امنيت ملي و يك رئيسجمهور و يك دولت داريم. مشكل اين است كه اين نهادها از مجموعه حيطه اختياراتشان فراتر ميروند و بيانضباطي ايجاد ميكنند كه نتيجهاش عدمقطعيت در حوزه سياست، اجتماع و اقتصاد است... وقتي از دولت صحبت ميكنيم، منظورمان فقط يك دولت است. دولتي كه خودش بپذيرد در كنار دولتهاي ديگري باشد، يعني خودش وجود ندارد. اين نكته بسيار مهم است.»
آخوندي در ادامه گفت: «چرا در ايران هيچ مسئلهاي به سامان نميرسد؟ فرض كنيد برجام، FATF... چرا وضعيت اينطور است؟ از نظر من به دو دليل به اينجا رسيدهايم؛ يكي ضعف درون دولت و يكي هم زيادهخواهي نهادهاي بيرون دولت... در عمل يكسري دولت پنهان درست كرديد كه نه فقط قدرت سخت دارند بلكه واجد قدرت مالي هم شدهاند و ميتوانند مجلس و دولت تعيين كنند و مانع كل اقدامات شما هم بشوند.»
قاسم محبعلي فعال سياسي اصلاحطلب و مديركل پيشين خاورميانه وزارت خارجه در مصاحبه با روزنامه آرمان با اشاره به اينكه مشكل بزرگ اين است كه دولت بر «ميدان» مسلط نيست، در پاسخ به اين سؤال كه «آيا حملات راكتي به پايگاههاي امريكا نيز در راستاي تخريب چهره ايران و تنشزايي در منطقه است؟»، گفت: «اين احتمال وجود دارد و بايد اين حملات جدي گرفته شود، زيرا ايران از تنش در منطقه سود نميبرد و اساساً منفعت ايران در توليد بحران نيست. مشكل بزرگ اين است كه دولت بر ميدان مسلط نيست و اين امر سبب ميشود برخي كار خود را بدون هماهنگي انجام دهند.»
تكرار يك بازي نخنماشده انتخاباتي
همانطور كه قابل مشاهده است، عناصر اصلي دولتهاي پس از انقلاب هر كدام با چندين سال سابقه حضور در رأس وزارتخانه به جاي پاسخگويي نسبت به ناتواني خود و جريان متبوع، دائماً انگشت اتهام را به سوي ديگري دراز كردهاند و اصرار دارند با اينگونه مواضع تكراري بار ديگر آراي مردمي را به سوي خود جلب کنند و همچنان قدرت اجرايي و قانونگذاري كشور را در اختيار داشته باشند. روحيه طلبكاري اين جماعت از مردم و علاقهمندنبودن آنها به پاسخگويي در پيشگاه ملت تا جايي است كه يكي از نامزدهاي احتمالي مورد حمايت آنها نيز تلاش ميكند با سبك و سياق مرسوم شده در انتخابات 92 و 96، ضمن هجوم بعضاً غيرمنصفانه به رقبا اجازه ندهد تا پرسشهاي متعدد افكار عمومي در رابطه با ناكارآمدي وي در تمام ايامي كه بر رياست يكي از قوا تكيه زده بود مانع حضور او به ميدان پاستور شود.