اختصاصی جوان آنلاین، توسعه سریع فناوری هوش مصنوعی (AI) آغاز به تغییر عرصه‌های مختلفی از جمله بهداشت، مالی و حمل و نقل کرده است. اما یکی از زمینه‌هایی که AI پتانسیل تأثیر قابل توجهی دارد، کنترل عملیات نظامی است. چون جنگ‌های مدرن به‌طور گسترده‌تری پیچیده و مبتنی بر داده می‌شوند، ادغام AI در مراکز فرماندهی نظامی می‌تواند با بهبود اتخاذ تصمیمات، افزایش آگاهی از وضعیت و بهینه‌سازی تخصیص منابع، مزیت راهبردی ایجاد کند.
یکی از مزایای اصلی هوش مصنوعی در مراکز فرماندهی نظامی، توانایی پردازش حجم بزرگی از داده‌ها به سرعت و دقت است. در ساحل دیجیتال امروزی جنگ، نیرو‌های نظامی باید با جریان اطلاعات دریافتی از منابع مختلف مانند تصاویر ماهواره‌ای، فیلم‌های نظارتی و اعمال ارتباطی درگیر شوند. با بهره‌گیری از الگوریتم‌های AI، مراکز فرماندهی می‌توانند به سرعت این داده‌ها را تحلیل کرده و الگو‌ها و روند‌ها را تشخیص داده و اطلاعات قابل اجرا را به فرماندهان به نحو زمانی در‌اختیار آن‌ها قرار دهند. این توانایی می‌تواند در به دست آوردن یک مزیت رقابتی مقابله با رقبایی که بر طبق تحلیل‌های کند و انسانی وابسته هستند، حیاتی باشد.
جالب توجه اینکه نیرو‌های دفاعی و نظامی کشورمان در سطح جهانی سرآمد هستند و بهره گیری از هوش مصنوعی برای جوانان غیور ایرانی در سال‌های اخیر مرسوم شده است و نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران با هدف تقویت توان دفاعی خود همگام با دانش روز، طراحی و ساخت انواع سلاح‌های رباتیک را در دستور کار داشته و دارند. به‌کارگیری هوش مصنوعی در این ربات‌ها، آن‌ها برای دشمنان، ترسناک‌تر کرده است.
هایپرسونیک
در همین رابطه، سرلشکر حسین سلامی فرمانده کل سپاه در حاشیه مراسم رونمایی از موشک هایپرسونیک فتاح اظهار داشت: هیچوقت نمی‌شودحقیقت را کتمان کرد و واقعیت کشور ما هم همین جهش‌ها و پیشرفتهای دفاعی از جمله موشکی و پهپادی است که با استفاده از فناوری‌های پیشرفته هوش مصنوعی و قابلیت‌های فنی در ساخت قطعات حساس صورت گرفته است.
همچنین سردار سید مهدی فرحی جانشین وزیر دفاع گفت: امروز عرصه جنگ تحمیلی به جنگ‌های شناختی روانی اقتصادی و فضای مجازی تغییر یافته است. به همین دلیل، نقشه راه بهره‌گیری از ۱۴ فناوری نوین را در وزارت دفاع تدوین و تعریف کردیم که سند جامع آن‌ها به تدریج در حال ابلاغ است تا از هوش مصنوعی، هایپرسونیک، کوانتوم و سایر فناوری‌های پیشرفته دیگر استفاده کنیم.
سردار رسول سنایی‌راد معاون سیاسی دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظم کل قوا نیز اظهار داشت: به کارگیری هوش مصنوعی در صنعت دفاعی موحب ایجاد تحول و رشد و توسعه صنعت دفاعی خواهد شد. به عبارت بهتر هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در صنعت موشکی و هوایی کاربردی به مراتب بیشتر دارد و همانطور که در ساخت مسلسل‌های خودکار مشاهده می‌کنیم، روزی هم شاهد هوشمندسازی کامل موشک‌ها و جت‌ها و هلی‌کوپتر‌ها خواهیم بود.
موشک بالستیک فتح ۳۶۰
بر همین منوال، به عنوان نمونه چهارشنبه ۱۱ مرداد در رزمایش دریایی اقتدار برای اولین‌بار سامانه موشکی کروز قدیر و موشک بالستیک فتح ۳۶۰ مجهز به هوش مصنوعی رونمایی و به نیروی دریایی سپاه الحاق شدند.
جدای از تمام ویژگی‌های طراحی و ظرافت‌های به کار رفته در این موشک‌ها، هوشمند بودن و به کار گرفتن هوش مصنوعی موضوعی است که می‌تواند آن‌ها به سطح تازه‌ای از عملکرد در میدان نبرد برساند.
در این میان، امیر خلبان محمدرضا یوسفی پایگاه دوم شکاری نیروی هوایی ارتش گفت: در نیروی هوایی قدم‌های محکمی برای استفاده از فناوری‌ها برداشته شده و در حال بلوغ کامل است. یکی از آن‌ها هدایت دسته جمعی پهپاد‌ها و در یک مأموریت واحد تعریف مأموریت‌های مختلف برای فروند‌های مختلف پهپاد است. این کار، فرماندهی و کنترل و هوشمندی خاصی را می‌طلبد که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی انجام می‌شود. این موارد جزو علومی است که در نیروی هوایی جریان دارد و نیروی انسانی این آموزش‌ها را می‌بیند.
وی تاکید کرد: امروز هم بحث استفاده از هوش مصنوعی، سایبر، الکترونیک بسیار برجسته شده و مسئولان ما هم به خوبی این موضوعات را شناسایی کرده و از قبل نسبت به این موضوعات ورود کرده‌اند. این علوم اکنون تحت بهره‌برداری ما هستند و از آن‌ها در مأموریت‌های مختلف استفاده می‌کنیم.
سردار سیروس صابری کارشناس مسائل دفاعی نیز تصریح کرد: وقتی دشمن می‌خواهد از هوش مصنوعی برای چپاول و تحمیل اراده خودش به ملت‌ها استفاده کند، ما هم باید از قابلیت‌های هوش مصنوعی برای مقابله با این اقدام دشمن بهره ببریم. هوش مصنوعی در همه صنایع کاربرد دارد و تنها بخش نظامی نیست، پس مجبور به کاربردی‌سازی و نهادینه کردن آن هستیم.
کارشناس مسائل دفاعی گفت: نیرو‌های نظامی ایران در راستای استفاده از قابلیت‌های هوش مصنوعی در صنایع دفاعی گام‌های مهمی را برداشته‌اند و قطعاً اثرگذار خواهد بود.
البته مقامات نظامی در نقاط مختلف جهان در استفاده از فناوری‌های جدید پیشتاز هستند. به‌طور کلی استفاده از هوش مصنوعی در صنایع نظامی با دیگر صنایع تفاوت دارد. خطای هوش مصنوعی در مهندسی، ارتباطات و آموزش چندان مرگبار نخواهد بود، اما در مباحث نظامی هر تصمیم با جان تعدادی انسان ارتباط دارد.
دراین بین یک نقشه نظامی زمانی ارزش دارد که بر پایه اطلاعات کافی از مواضع دشمن شکل گرفته باشد. بشر از قرن‌ها پیش، از اهمیت اطلاعات در جنگ‌ها آگاه بود و از تمام روش‌های ممکن برای دست‌یابی به آن بهره می‌برد. با آغاز عصر رایانه‌ها، این روند سرعت بیشتری گرفت، اما حالا با آمدن هوش مصنوعی شرایط کاملا تغییر کرده است. یکی از کاربرد‌های نظامی هوش مصنوعی در جمع‌آوری اطلاعات، پردازش حجم بسیار زیادی از داده‌های دریافتی برای پیدا کردن موردی خاص است. همچنین هوش مصنوعی می‌تواند موانع زبانی را پشت‌سر بگذارد و افراد را بر اساس صدا یا چهره شناسایی کند. البته این تنها ابتدای راه است.
بسی جای قدردانی دارد که هر روز ادوات دفاعی ایران هوشمندتر شده، تاجاییکه امیر محمدرضا آشتیانی در آیین الحاق موشک کروز دریایی «ابومهدی» وزارت دفاع به نیرو‌های دریایی سپاه و ارتش، اظهار کرد: ما از هوش مصنوعی در نرم‌افزار طراحی مسیر پروازی این موشک بهره‌گیری کرده‌ایم و با تولید انبوه این سامانه قادریم از عمق خاک کشورمان، در اماکنی کاملاً پنهان و با حداکثر سرعت عملیاتی به اهداف متحرک دریایی شلیک و ناوها، ناوچه‌ها و ناوشکن‌های دشمن را به طور کامل منهدم کنیم.
البته حواشی بکارگیری هوش مصنوعی هم ادامه دارد، تاجاییکه بیش از ۶۰ کشور جهان از جمله آمریکا و چین یک فراخوان برای اقدام جهت استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی در ارتش امضا کردند.
کارشناسان حقوق بشر و محققان معتقدند این بیانه از لحاظ قانونی بازدارنده نیست و نگرانی‌های مختلف این حوزه مانند پهپاد‌هایی که با هوش مصنوعی پرواز می‌کنند یا ربات‌های قاتلی که می‌توانند بدون دخالت انسان فعالیت کنند را در برنگرفته است.
با این وجود بیانیه مذکور نتیجه نخستین اجلاس بین المللی درباره هوش مصنوعی نظامی است که با میزبانی هلند و کره جنوبی برگزار شده است.
امضا کنندگان این بیانیه متعهد شده اند هوش مصنوعی نظامی را منطبق با مسئولیت‌های حقوقی بین المللی و به شیوه‌ای توسعه دهند و استفاده کنند که به امنیت و ثبات جهان آسیب نزند.
