جوان آنلاین: متخصصان ایرانی با صدور و انتقال دانش و خدمات فنی و مهندسی به کشور سریلانکا، مگاپروژه چندمنظوره سد و نیروگاه را در این کشور اجرا کرده‌اند که در روز‌های آتی رسماً راه‌اندازی خواهد شد. پس از مطالعات مقدماتی و طی تشریفات اولیه، عملیات اجرایی پروژه اعم از طراحی، نظارت و اجرای طرح از سال۲۰۱۶ شروع شد و در حال حاضر این پروژه آزمایش‌های اولیه را با موفقیت سپری کرده و آماده بهره‌برداری است. سخنگوی صنعت آب کشور اجرای این پروژه را در مجامع بین‌المللی از افتخارات مهندسی ایرانی می‌داند و می‌گوید: جریان‌های آبی پرفشار، بارش‌های سنگین موسمی، تفاوت فرهنگی با مردم محلی، بعد مسافت محل اجرای پروژه با ایران، پوشش جنگلی منطقه و عدم‌دسترسی به جاده از جمله مشکلات فرایند ساخت بود که البته هیچ کدام از این مشکلات مانع این نشد مهندسان ایرانی پروژه را با بهترین شکل ممکن اجرایی نکنند.
تلاش متخصصان داخلی کشورمان در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی موجب شده است ایران در میان پنج کشور برتر سازنده توربین نیروگاهی جهان قرار گیرد و بیش از ۹۱ درصد قطعات مورد نیاز صنعت نیروگاهی خود را بومی‌سازی کند. ایران به عنوان یک کشور پیشرو در صنعت آب و برق، جایگاه نخست منطقه را در صدور خدمات فنی - مهندسی در این صنعت در اختیار دارد و این امر بیانگر دانش و توان بالای فنی- مهندسی متخصصان کشور است.
توان فنی- مهندسی کشور در حوزه ابزار‌های مدیریت منابع آب از جمله شبکه آبیاری زهکشی، تونل‌ها و سدسازی نیز ۱۰۰درصد است و ایران در بین چهار کشور برتر جهان در این حوزه قرار دارد، این در حالی است که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، هیچ توانی برای اجرای پروژه‌های فنی- مهندسی آب در ایران وجود نداشت و کشور در صنعت آب به شرکت‌های خارجی وابسته بود، اما امروز نه تنها جزو چهار کشور برتر دنیا در خدمات مهندسی آب است که در این حوزه رقیب سرسخت شرکت‌های خارجی محسوب می‌شود. در این بین رویکرد دولت سیزدهم مبتنی بر توسعه دیپلماسی منطقه‌ای، از مهم‌ترین راهبرد‌هایی است که به ارتقای صادرات خدمات
فنی- مهندسی کشور از جمله صنعت آب و برق کمک شایانی کرده است، از این رو ظرفیت‌های فنی- مهندسی کشور در بخش آب و آبفا نیز به سایر کشور‌ها راه یافته و ایران پیشرفت‌های چشمگیری در ارتقای ظرفیت‌های فناوری و توان مهندسی آب و فاضلاب کشور به دست آورده است، به گونه‌ای که هم اکنون توان داخلی کشور در فناوری‌های مرتبط با سد و نیروگاه‌سازی اعم از تأمین، انتقال و توزیع آب، تصفیه آب و فاضلاب، شیرین‌سازی و بازچرخانی آب و نیز تولید و انتقال برق دارای افق روشن و امیدآفرینی است.
بزرگترین دستاورد فنی- مهندسی ایران در سریلانکا
طی روز‌های ابتدایی اردیبهشت سال جاری، طرح منحصربه‌فرد و چندمنظوره «اومااویا» به عنوان یکی از بزرگترین دستاورد‌های فنی- مهندسی صنعت آب کشور در جنوب شرقی سریلانکا با حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور و علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو در کنار مقامات ارشد کشور سریلانکا افتتاح خواهد شد؛ پروژه‌ای که فرایند ساخت، نظارت و مشاوره آن تماماً از سوی شرکتی ایرانی انجام و هزینه ساخت آن به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار از سوی دولت سریلانکا تأمین و به صورت نقد به مجری ایرانی پرداخت شده است.
اجرای این پروژه با وجود آغاز به کار از سال ۲۰۱۰ میلادی، عملاً به دلیل طولانی‌شدن فرایند تملک زمین و محل اجرای طرح به طرف ایرانی ناشی از معارضات محلی، از سال ۲۰۱۶ میلادی آغاز شد. با اجرای طرح چندمنظوره اومااویا که در ۲۳۰ کیلومتری شرق کلمبو، پایتخت کشور سریلانکا واقع شده است، آب مازاد رودخانه‌های اومااویا و ماهاتوتیلا اویا واقع در استان اووا «Uva» برای توسعه کشاورزی به منطقه کم‌آب همین استان منتقل می‌شود، این در حالی است که همزمان با تحقق این هدف، تولید انرژی از طریق نیروگاه زیرزمینی به ظرفیت ۱۲۰ مگاوات صورت خواهد پذیرفت.
تولید ۲۹۰ گیگاوات ساعت انرژی در سال، تأمین آب مورد نیاز ۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی منطقه خشک جنوب‌شرقی سریلانکا و انتقال ۱۴۵ میلیون مترمکعب آب از منطقه پرباران به مناطق خشک از جمله اهداف این پروژه بوده است که از سوی شرکت فراب و به همت متخصصان و مهندسان ایرانی در کشور سریلانکا به مرحله اجرا و بهره‌برداری رسیده است.
این پروژه از نظر اجرای ۲۴ کیلومتر تونل با دو دستگاه TBM بدون دسترسی میانی در شرایط بسیار سخت زمین‌شناسی و وجود جریان‌های آبی پرفشار، حفاری یکی از بلندترین شفت‌های (تونل‌ها) عمودی دنیا در نیروگاه‌های آبی به طول ۶۱۸ متر، اجرای پوشش فلزی شفت عمودی به وزن تقریبی هزارتن به صورت معلق و نصب و احداث نیروگاه در حفره و فضا‌هایی در عمق ۷۵۰ متری زمین که به آن مقار می‌گویند، جزو پروژه‌های منحصربه‌فرد مهندسی محسوب می‌شود.
همچنین بر اساس اعلام انجمن بین‌المللی تونل‌سازی و فضا‌های زیرزمینی ITA، پروژه چندمنظوره اومااویا در بین چهار پروژه منتخب نهایی در بخش پروژه‌های ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون یورویی در سال ۲۰۲۰ میلادی قرار گرفت. ارزیابی پروژه‌ها بر اساس شاخص‌هایی، چون احجام عملیات پروژه، رعایت اصول ایمنی، نقش پروژه در غلبه بر مشکلات و کاهش آلایندگی و حفظ محیط زیست و دستاورد‌ها و نوآوری‌های خاص پروژه صورت گرفته است.
پیش از این نیز در سال ۱۳۸۸ پروژه برق‌رسانی به هزارروستای کشور سریلانکا به همت متخصصان ایرانی از سوی یک شرکت داخلی آغاز و در سال ۱۳۹۲ به اتمام رسید، این مهم بیانگر این است که توسعه و گسترش صادرات خدمات فنی- مهندسی ایران به سایر کشور‌ها از دهه‌های گذشته آغاز شده است و امروز به صورت ویژه و جدی دنبال می‌شود.
سخنگوی صنعت آب: ۵۰درصد سد‌های بلند باستانی دنیا در ایران است
سخنگوی صنعت آب کشور در نشست خبری افتتاح پروژه سد و نیروگاه اومااویا در سریلانکا با بیان اینکه ۵۰درصد سد‌های بلند باستانی دنیا در ایران قرار دارد، گفت: ایرانیان ذاتاً از دانش و توان مهندسی برخوردار هستند. نیاکان ما در بخش آب‌های زیرزمینی سازه‌ای پیچیده مانند «قنات» را یا ابداع یا توسعه داده‌اند و همینطور در حوزه آب‌های سطحی نیز می‌توان ادعا کرد ۵۰درصد سد‌های بلند باستانی دنیا در ایران وجود دارد.
بزرگ‌زاده با اشاره به اینکه تشدید تحریم‌های ظالمانه بر کشور، فعالیت در این حوزه را با دشواری‌هایی مواجه کرده است، افزود: هم‌اکنون در ۲۰کشور جهان صادرات خدمات
فنی- مهندسی صنعت آب داریم. به رغم تحریم‌های غرب، مهندسان و متخصصان ایرانی از هند تا آفریقا و از امریکای‌جنوبی تا آسیای میانه در حال اجرا و پیشبرد پروژه‌های بزرگ و پیچیده در صنعت آب و برق هستند، از جمله این کشور‌ها می‌توان به عراق، ازبکستان، سودان، نیجریه، جمهوری‌آذربایجان، ترکمنستان و افغانستان و ... اشاره کرد.
وی افزود: بزرگترین و پیچیده‌ترین پروژه‌های مهندسی مثل تونل‌هایی به طول ۵۰کیلومتر در زیرزمین در شرایط خاص جغرافیایی و سد‌های بزرگ از سوی متخصصان ایرانی تاکنون اجرایی شده که این مهارت و دانش را به دنبال داشته است.
وی با اشاره به اینکه پیچیده‌ترین پروژه‌های صنعت آب و برق مثل پروژه چندمنظوره اومااویا از سوی مهندسان ایرانی با موفقیت اجرا می‌شود، گفت: سالی ۵/۳ میلیارد دلار ظرفیت صادرات خدمات مهندسی بین‌المللی داریم که تحریم‌های ظالمانه، سختی‌هایی را ایجاد کرده است. وی با بیان اینکه شرکت فراب به نمایندگی از جامعه مهندسی ایران این پروژه پیچیده را در خارج از کشور اجرا و به نتیجه رساند، افزود: کشور ما در حال حاضر ۱۰۲مهندس مشاور رسمی و صاحب صلاحیت در رشته‌های مختلف دارد و در همین راستا ۱۴هزارو۶۲۳پیمانکار فعال و ۷۰۱هزارنفر در این بخش به طور رسمی مشغول کار هستند.
وی با تأکید بر اینکه دانش سدسازی در کنار مهارت و امکان ساخت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، افزود: در این زمینه توجه مهندسان ایرانی به مباحث غیرسازه‌ای، مهارت تأمین مالی، مهارت کنترل پروژه، اعمال ملاحظات کنترل و مدیریت سیلاب و نیز اعمال ملاحظات مربوط به مباحث تغییر اقلیم قابل توجه است. بزرگ‌زاده در مورد سختی‌های فرایند احداث این نیروگاه چندمنظوره گفت: جریان‌های آبی پرفشار، بارش‌های سنگین موسمی، تفاوت فرهنگی با مردم محلی، بعد مسافت محل اجرای پروژه با ایران، پوشش جنگلی منطقه و عدم‌دسترسی به جاده از جمله مشکلات فرایند ساخت بود که البته هیچ کدام از این مشکلات مانع این نشد که مهندسان ایرانی پروژه را با بهترین شکل ممکن اجرایی نکنند.
