سيمين جم
برخي نظريهپردازان معتقدند خريد يك پديده زنانه است. شايد نتوان اين نظريه را يك امر قطعي تلقي كرد ولي قبول كنيم زنان ميتوانند با مديريت خريد خانواده نقش مهمي در اين زمينه ايفا كنند. اين نظريه را ميتوان اينگونه نيز بسط داد: 1) خريد كردن يك مقوله بيشتر زنانه است.2) زنان بيش از آنكه نياز به خريد كردن داشته باشند عاشق خريد كردن هستند. 3) اين همه تكنولوژي ، كارخانه و صنايع را مديون زنان هستيم چون آنها خريداران اصلي كالاها هستند.4) زنان ميتوانند با مديريت صحيح خريد، هم به رونق توليد كمك كنند و هم اقتصاد جامعه را از ركود و وابستگي به واردات كالاهاي بيگانه نجات دهند.
در بسط نظريه فوق سه گزينه ذكر كرديم تا به اين گزينه آخر يعني گزينه چهار برسيم. اصلاً از ابتدا هم قصدمان اين بود كه گزينه چهار را سوژه اين گزارش كنيم، پس ميرويم سراغ شماري از بانوان و از تجارب و ديدگاههاي آنها در اين زمينه مطلع ميشويم.
وسوسه خريد را به جان زنان نيندازيم
شهره كريمي، 36 ساله ، شاغل
شايد اين نظريه درست باشد كه زنان بيش از مردان خريد كردن را دوست دارند، اما فراموش نكنيم كه اين مردان هستند كه با لطايفالحيلي ميخواهند كالاهاي توليد شده خود را به زنان تحميل كنند و لذا وسوسه خريد را به جان ما مياندازند. اصلاً ادارهكنندگان توليديها، كارخانهها، فروشگاهها و پاساژها همگي مردند و با هر شيوه ممكن به دنبال فروش كالاي خود هستند و بالطبع زنان با توجه به ويژگيهاي ذاتي خود بيش از مردان به دنبال خريدند و به همين دليل هم نقش تعيين كنندهاي در بازار مصرف دارند. به نظر من به جاي طرح اين پرسش كه زنان بيشتر خريد ميكنند يا مردان بايد اين پرسش را مطرح كنيم كه زنان چگونه ميتوانند خريد خانواده را مديريت كنند به گونهاي كه حيات اقتصادي خانواده دچاز مشكل نشود و در عين حال اين مديريت خريد به نفع توليد ملي و رونق اقتصاد داخلي باشد؟ به نظر من زنان شاغل تا حدودي اين مديريت را دارند چون كار ميكنند و قدر پول را ميدانند، اما زنان خانهدار هم اگر به نقش و وظيفه خود واقف باشند ميتوانند كالاي توليد داخل را در برابر اينهمه واردات نجات دهند.
كالاي خوب و به صرفه بخريم
فاطمه ابراهيمي، 42 ساله، خانهدار
اينكه ما كالاي ايراني بخريم يك وظيفه ملي است، اما نبايد اين وظيفه به ضررمان تمام شود. من شخصاً موقع خريد كردن به مرغوبيت و قيمت كالا نگاه ميكنم و مارك بودن يا نبودن آن هيچ اولويتي برايم ندارد. البته اگر كالاي ايراني و خارجي به لحاظ قيمت و كيفيت در شرايط تقريباً برابر باشند به طور حتم كالاي ايراني را انتخاب ميكنم چون هم كمك به رونق توليد داخلي است، هم امكان تعويض و خدمات پس از فروش آن بيشتر است. البته فروشندگان هم مقصر هستند چون معمولاً كالاي خارجي را پيشنهاد ميكنند در حالي كه حس وطن دوستي ايجاب ميكند همه ما كالاي ايراني را بهتر بدانيم يا حداقل كالاي خارجي را بر سر توليد داخلي نكوبيم. به نظرم به جاي آنكه زنان و به ويژه زنان خانهدار را متهم كنند بهتر است با شيوههاي تبليغي مناسب مثل معرفي زنان مقتصد در برنامههاي صدا و سيما، بياييم نقش اين نيمه مهم جامعه را در حمايت از توليد ملي و خريد و مصرف كالاي ايراني پررنگ كنيم تا زنان احساس كنند سهم مهم و تأثيرگذاري در اين زمينه دارند.
كالا را صادقانه معرفي كنيم
ليلا خادمي، 32 ساله، فروشنده
تقصير را فقط گردن مشتري نيندازيم. او هم فريب تبليغات غلط ما فروشندگان را ميخورد، اما من تصميم گرفتم مثل بقيه همكارانم عمل نكنم. چند وقتي است صادقانه به مشتري توضيح ميدهم كه اين شلوار و بلوزي كه برداشتهاي فقط مارك خارجي دارد و اصلاً ايراني است. به او معايب و محاسن پوشاك را همان طوري كه واقعاً هست توضيح ميدهم تا خودش انتخاب كند. به نظر من اين نهايت بياخلاقي است كه شعور مشتري را به بازي بگيريم. اصلاً چه ايرادي دارد كه بازار پوشاك را پركنيم از جنس ايراني و يكسره در گوش مشتري بخوانيم كه جنس ايراني بهتر است. نه اينكه دروغ بگوييم، چون واقعاً در بازار پوشاك جنس ايراني بهتر و مقرون به صرفهتر است و اين كليشه به غلط جا افتاده است كه جنس خارجي بهتر است. اين واقعاً مايه تأسف است كه توليدكنندگان پوشاك، محصول ايراني را با مارك خارجي به بازار عرضه ميكنند. باور كنيد بسياري از كالاهاي ايراني همان اصالت برنج ايراني و فرش ايراني را دارد و كيفيت ، اصالت و قيمت بسياري از كالاهاي ايراني بهتر از نمونه خارجي است.اي كاش به طوركل تبليغ كالاي خارجي را ممنوع كنند و كالاي با كيفيت ايراني را با مارك ساخت ايران به دست مردم بدهند تا مصرفكنندگان داخلي و مخصوصاً بانوان به اين باور برسند كه كالاي توليد داخل مصرف كنند.
بستههاي جهيزيه ايراني عرضه كنيم
فريده داردان، 61 ساله ،خانهدار
اين فضاي چشم و همچشمي دمار از خانواده ايراني درآورده است. اين بيماري مخصوصاً تبعات خود را در خريد جهيزيه براي دختران دم بخت نشان ميدهد. رقابتي نفسگير و زنانه بين خانوادهها وجود دارد كه با جهيزيه لوكس و ماركدار كه تماماً خارجي باشد چشم ديگران را از حدقه دربياورند و با چنين نگاهي خيلي از خانوادهها دچار تنگناهاي مالي فراوان ميشوند و چه بسيار دختراني كه در خانه پدر ميمانند و به دليل نداشتن جهيزيه دهان پر كن، از سن ازدواج آنان ميگذرد. چقدر خوب است در چنين فضايي چند شركت داخلي بيايند دست به دست هم بدهند و روي بستههاي جهيزيه ايراني سرمايهگذاري كنند و با يك برنامهريزي درست با شناسايي تقاضاهاي داخلي يك مجموعه مرغوب ، با كيفيت و با قيمت مناسب براي جهيزيه دختران دم بخت توليد و عرضه كنند و با تبليغ مناسب به دست مشتري برسانند و كمكم اين بلاي خانمانسوز چشم و همچشمي در خريد جهيزيه برند خارجي را ريشهكن كنند. بيشك براي تحقق چنين ايدهاي حتماً حمايت مسئولان لازم است.