سرویس اقتصادی جوان آنلاین - مهسا گربندی: در شهر پر از خانههایی است که به «بساز و بفروش» معروفند؛ خانههایی که تعدادشان کم نیست و سازندگانش به چیزی جز سود کارشان فکر نمیکنند و فقط میخواهند هر طور شده این خانهها ساخته شود و به فروش برسد. این خانهها که بیشتر در تهران هستند هر یک سال که از عمرشان میگذرد، انگار ده سال قدیمیتر شدهاند و وقتی سن ۱۰ سالگی را رد میکنند، با راه رفتن داخلشان، تمام اسکلت ساختمان میلرزد!
خانههای بساز و بفروش پس از مدت کوتاهی از سکونت با انواع و اقسام دردسرهای تعمیر و نگهداری مواجه میشوند؛ زیرا که سازنده برای سود بیشتر به اصطلاح از کار زده و مصالح بیکیفیت و ارزانی استفاده کرده است. اما چه کسی یا چه سازمانی مسئول رسیدگی و نظارت بر ساخت و ساز خانههاست و چطور نظارتی بر سازندگانی که ساختمانها را با مصالح بیکیفیت میسازند نیست؟ و چرا با بساز بفروشهایی که با جان مردم بازی میکنند هیچ برخوردی نمیشود؟
صدور شناسنامه فنی برای ساختمانها به عهده وزارت راه و شهرسازی
ماه گذشته محمدعلی افشانی، شهردار تهران با بیان اینکه بحث مقاوم سازی ساختمانهای شهر به عنوان یک اولویت در دستور کار شهرداری تهران قرار دارد، گفت: «باید برای ساختمانهای مهم شهر، شناسنامه فنی صادر شود.»
افشانی گفت: «وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی مسکن باید شناسنامه فنی برای ساختمانهای تهران را به ترتیب اولویت صادر کند و اگر وزارت راه این اقدام را انجام ندهد، شهرداری تهران در صورت حمایتهای مالی این اقدام را انجام میدهد.»
بررسی مشخصات فنی ساختمانهای ساخته شده، ممکن نیست
به باور کارشناسان صدور شناسنامه فنی ساختمان برای ساختمانهای ساخته شده امکان پذیرنیست چرا که امکان راستی آزمایی مشخصات فنی وارد شده در نقشهها با مصالح به کار رفته برای ساختمانهایی که ساخته شده وجود ندارد.
محسن بهرام غفاری، رییس پیشین سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران با اشاره به این که از یک دهه پیش سازمان نظام مهندسی تهران به عنوان یکی از الزامات مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، موضوع اجرایی کردن شناسنامه فنی ساختمانها را مطرح کرده بود، گفت: «چند وقتی است که شهردار تهران تاکید کرده که برای ساختمانهای مهم شناسنامه فنی ساختمان صادر شود، اما باید گفت که اساسا امکان اجرایی شدن این دستور برای ساختمانهایی که ساخته شدهاند وجود ندارد چرا که حتی اگر ساختمانی دارای نقشه هم باشد امکان راستی آزمایی مشخصات فنی به کار رفته در نقشه با آنچه که در فرآیند ساخت به کار گرفته شده وجود ندارد.»
باید شرکتهای بازرسی ساختمان، فعال شوند
غفاری با بیان اینکه اگر شهرداری تهران دغدغه شناسنامه دار کردن ساختمانها را دارد لازم است که از هم اکنون برای ساختمانهایی که در حال ساخته شدن است نسبت به صدور شناسنامه فنی ساختمان اقدام کند، گفت: «باید در نظر گرفت که پیش شرط صدور شناسنامه فنی ساختمان، فعالیت شرکتهای بازرسی ساختمان است که در آییننامه کنترل ساختمان پیشنهاد آن مطرح شده بود. اما باتوجه به اینکه با فعالیت شرکتهای بازرسی موافقت نشده بود، عملا امکان صدروشناسنامه فنی ساختمان برای خانههایی که درحال حاضرساخته میشود نیز وجود ندارد.»
بساز و بفروشها، سرمایه ملی را هدر میدهند
بر اساس آمار منتشر شده، طول عمر ساختمان در ایران پایینتر از کشورهای توسعه یافته است؛ و بخشی اصلی این مسئله به نحوه ساخت و ساز در بازار مسکن کشور مربوط میشود و این موضوع نشان میدهد که پدیده «بساز و بفروشها» از سالیان طولانی گریبانگیر ساختمانهای ایران بوده است و به نظر میرسد به اقدام جدی از سوی مسئولان ذیربط در این زمینه نیاز داریم.
البته هستند برخی از سازندگان متعهدی هستند که تمام تلاش خود را میکنند تا خانههایی باکیفیت را تحویل مشتری دهند، اما بساز و بفروشهای منفعتطلب علاوه بر سرمایه ملی، زحمات سازندگان متعهد را هم هدر میدهند.
حسام عقبایی، نایب رئیس اول اتحادیه صنف املاک درباره غفلت مسئولان برای نظارت بر استحکام ساختمانهای تهران به خبرنگار «جوان آنلاین» میگوید: «متاسفانه در کشور ما به سرمایههای ملی توجهی نمیشود. در حالی که در کشورهای توسعه یافته به خانههای ۷۵ ساله نیز خانههای نوساز میگویند و عمر خانهها ۲۵۰ تا ۳۰۰ سال ساخت است، اما میبینیم که در کشور ما خانههای ۲۰ سال ساخت را خراب میکنند و از نو میسازند؛ این باعث ریزش سرمایه ملی کشور و هدر رفتن آن میشود.»
ورود افراد غیرمتخصص و سودجو در بازار ساخت و ساز مسکن
عقبایی با بیان این موضوع که عمر ساختمانها در کشور ما کمتر از ۱۵ سال است و به خانههای ۲۰ ساله کلنگی میگویند، اظهار میدارد: «نگاه تولید مسکن در کشور ما نگاهی کوتاه است. به دلیل اینکه بسیاری از افراد غیرمتخصص و سودجو وارد بازار ساخت و ساز مسکن شدهاند و بازار مسکن به دست بساز و بفروشها افتاده است.»
او با اشاره به اینکه باید عمر متوسط ساختمانها را به ۵۰ سال برسانیم، میگوید: «یکی از نقاط ضعف خانههای تهران و کلانشهرها این است که با بحران رو به رو هستند. به خصوص تهران که بدون توجه بر روی گسلهای پایتخت ساختمانسازی شده و باید در این زمینه بازنگری شود.»
نایب رئیس اول اتحادیه صنف املاک میگوید: «وزارت کشور، سازمان نظام مهندسی و وزارت راه و شهرسازی باید بر تولید ساختمان نظارت کنند. همانطور که برای بیماری به پزشک مراجعه میکنیم برای تولید ساختمان هم باید سراغ کسی برویم که متخصص است. نه اینکه هر کسی سرمایهاش را آورده و خودش ساختمان میسازد.»
داشتن شناسنامه فنی ساختمانها در دنیا امری ضروری است
حسام عقبایی میگوید: ««فرش نفیس در کشور شناسنامه دار شده و مشخص است که بافنده آن کیست؟ کجا بافته شده؟ چند رج است؟ از چه الیافی برای بافت آن استفاده شده؟ یا مثلا برای خرید طلا نمیتوانیم طلای واقعی را از تقلبی آن تشخیص دهیم؛ بنابراین یک کاغذ خرید که شناسنامه طلاست به ما اطمینان خاطر میدهد. اما متاسفانه هنوز خانههایی که ساخته میشود، شناسنامه فنی ندارد و خریدار نمیداند خانه با چه کیفیتی میخرد؟»
عقبایی با ذکر این موضوع که داشتن شناسنامه فنی ساختمانها در دنیا امری ضروری است، اما هنوز ساختمانهای دولتی کشور شناسنامه فنی ندارد، اظهار میدارد: «۹۹ درصد ساختمانهای کشور به خصوص تهران هنوز شناسنامه ندارد در صورتی که مهمترین چیزی که در کشور ما باید شناسنامه داشته باشد خانه است. زیرا با این شناسنامه فنی است که میشود در مورد استحکام، قیمت و ارزش یک ساختمان صحبت کرد. در غیر این صورت هیچ نظری در مورد استحکام خانه ساخته شده نمیشود داد؛ بنابراین نیاز است تا مسئولین مربوطه در این زمینه اقدامی جدی و فوری انجام دهند.»