سرویس تاریخ جوان آنلاین: محمد رضا کائینی، دبیر سرویس تاریخ روزنامه جوان، به مناسبت سالروز درگذشت «محمد مصدق»، در صفحه اینستاگرام خود نوشت:
این قلم در افواه تاریخ پژوهی، بیشتر خود را به عنوان منتقد دکتر محمدمصدق نمایانده است. چه اینکه ناکامی نهضت ملی ایران را، بیش از هرچیز در قبضه خطایای عمدی وسهوی او میبیند. با این همه هرگز نخواسته که این عدم خوشبینی، به یک تعصب کور منتهی شود. شاهد دم دستی آن نیز یادداشتی است که در همین پیج، در فردای انتشار خبر استعفای ظریف نوشت، وقتی که دید کسی، چون وزیرخارجه کنونی، هم قطار وهم شانه مصدق به جامعه قالب میشود! نگارنده در نوشتههای پیشین، جسته وگریخته منظر انتقادی خود درباره مصدق را نشان داده، اما کلیت آن را به یکباره و اجمال بازنگفته است. پنجاه ودومین سالمرگ او، شاید فرصتی مغتنم برای این فقره است:
یک: دکتر مصدق از پله مبارزات پردامنه و فداکارانه کلیت جریان مذهبی وملی جامعه ایران بالا رفت، اما پس از جلوس بر مسند صدارت، به یکباره به این اندیشه افتاد که نهضت ملی را به شکل انفرادی اداره کند! این رویکرد به تدریج اطراف او را خلوت کرد، به شکلی که در بیست وهشت مرداد، حتی نتوانست خانه خود راحفظ کند!
دو: دکتر مصدق در بیست و چهارم مرداد هزار وسیصد وسی ویک و بدون هماهنگی با یارانش، به گونهای غافلگیرکننده استعفا داد. اگر او در به ثمر رساندن کار ملی کردن نفت ناتوان شده بود، نمیبایست تصدی وزارت جنگ را بهانه وهزینه سنگین سی تیر را برملت تحمیل میکرد.
سه: دکتر مصدق پیشتر با ایجاد فترت تقنینی و اخذ اختیار قانونگذاری توسط دولتها مخالفت کرده بود، اما خود در دو دوره شش ماهه و یکساله، عملا مجلسی که دولتش انتخابات آن را انجام داده بود، از خاصیت انداخت!
چهار: دکتر مصدق نهایتا، همان شیر بی یال و دم واشکم مجلس هفدهم را نیز نتوانست تحمل کند و از ترس استیضاح علی زهری وبرکناری محتمل توسط نمایندگان، آن را به انحلال کشاند! در صورتی که پیش بینی وی در باره عدم حمایت نمایندگان، درست ازآب درنیامد واغلب آنان در پی خواست او استعفا دادند!
پنج: فشار بیش از اندازه او به امرای ارتش به بهانه تصفیه این نهاد، عملا به دشمن تراشی منتهی شد. در حالی که او میتوانست این کار را با هیاهوی کمتر وپخته گی بیشتر انجام دهد واز عوارض احتمالی آن بکاهد.
شش: دکتر مصدق با رونمایی از قانون امنیت اجتماعی-که روی مستبدترین دولتهای تاریخ ایران را سفید کرده بود-عملا به خشونت جنبه رسمی بخشید! از یاد نبریم که بعدها شاه با تعدیل هایی، همان قانونِ مصدق را دستمایه تشکیل ساواک کرد!
هفت: دکترمصدق با بلاتکلیف گزاردن ملت در بیست وهشت مرداد، نشان داد که مدت هاست مساله نهضت ملی برای وی از موضوعیت خارج شده و درپی فرصتی است که قهرمانانه عرصه را ترک گوید!
و حکایت همچنان باقی است...