سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: هر نوع ورزش و فعالیتی که توسط کودکان به منظور تفریح و سرگرمی انجام شود، بازی نامیده میشود و از آنجایی که کودک آزادانه به بازی میپردازد و از آن لذت میبرد، تأثیر بسیاری بر او میگذارد. به هنگام بازی تمام حواس و انرژی کودکان درگیر میشود و از آن لذت میبرد، اما بازی برای کودکان فقط تفریح نیست، بلکه مهمترین و اساسیترین کار کودکان تلقی میشود و بیدلیل نیست که میگویند بازی برای کودکان است؛ چون فعالیتی است قابل بررسی با نقشی مهم.
کودکان در سنین بین دو تا شش سالگی خودمحور میشوند و این رفتار در آنها طبیعی بوده و جزئی از مراحل و فرآیند رشدشان محسوب میشود. تفکر کودک در مراحل اولیه قرار دارد و کودک در این مرحله خود را محور و مرکز دنیا میداند و باورش این است که همه چیز باید در خدمت او باشد و به نوعی بیمنطقی که ما در کودکان میبینیم به همین دلیل است، اما بازیها میتوانند خودمحوری را در کودکان متعادل کرده و آنان را به مراحل بالاتر سوق دهند؛ چراکه این مراحل برای رشد کودک ضروری است، اما باید آن را پشت سر بگذارد و به مراحل بعد سوق یابد. اگر نه به اصطلاح روانشناسان، تثبیت در این مرحله پیدا کرده و در بزرگسالی هم چنین رفتارهایی را از خود بروز میدهد. پس بازی، کودک را در محیطهای اجتماعی قرار داده و به رشد شخصیت او کمک میکند. بازی زندگی اجتماعی را به کودک میآموزد و او بسیاری از مسائل و حتی ناکامیهایش را در بازی حل میکند. از این روست که امروزه از روانشناسی بازی همچون روش درمانی استفاده میکنند. از طریق بازی است که کودکان مضطرب، پرخاشگر، خجالتی، عاطفی، مأیوس، افسرده، بیشفعال، بدبین، ترسو و... را میتوان از یکدیگر تفکیک کرد و به کمک بازی به رواندرمانی آنها پرداخت.
باید توجه داشت که بازی طبیعیترین شکل تمایل کودک برای تماس و ارتباط با دنیای اطرافش است. بازی، تلاش و فعالیتی لذتبخش و خوشایند است که به رشد همهجانبه کودک کمک میکند. کودکان خردسال نمیتوانند افکار و عقاید خود را بهراحتی با کلام بیان کنند. بنابراین معمولاً از طریق بازی خود را ابراز میکنند. در بازی کودک با موقعیتهای مختلف روبهرو میشود و، چون در بازی نقش بزرگسالی را میپذیرد، با کمک شرایط مواجه شده، به تجربههایی دست مییابد که توسط آن میتواند در برابر واقعیتها ایستادگی کند.
کودک در بازی به کشف محیط اطراف خود میپردازد و نخستین گامها را برای اجتماعی شدن برمیدارد و همکاری با گروه را فرا میگیرد. بنابراین بازی تمرینی برای نقشهای بزرگسالی است که میتواند در رشد شخصیت کودک مؤثر باشد. در بازی، کودک به طور طبیعی یاد میگیرد و یادگیری بیش از پیش در آن برای او اتفاق میافتد. کودک در بازی با آزمایش و خطا روبهرو شده و این امر باعث افزایش مهارتهای او میشود. در بازیهای گروهی نیز مقررات و قوانین اجتماعی مانند حس همکاری، رعایت نوبت و... را میآموزد. این امر باعث میشود مهارتهای اجتماعی نیز در او شکل گرفته و افزایش یابد. بازی باعث میشود کودک احساسات خود را بروز دهد و این موضوع خود باعث شکوفایی استعدادهایش میشود.
*روانشناس بالینی