سرویس اقتصادی جوان آنلاین: در حالی که انتظار میرفت بورس سکه که در دل بورس کالا فعالیت داشت، اطلاعات قیمت خرید و فروش و شخصیت حقیقی یا حقوقی معاملهگران را شفاف کند و با یک صحنهسازی ارائه این اتهام که بورس زمینهساز نوسان قیمت سکه و طلا شده است، جلوی شفافسازی بازار طلا و سکه گرفته شد. این در حالی است که هم اکنون بازار طلا و سکه شفافیت لازم را ندارد.
به گزارش «جوان»، بسیاری از مراجعهکنندگان به بازار سکه و طلا با نرخهای متفاوتی در یک لحظه روبهرو میشوند و مشخص نیست باید نرخ دقیق را از کدام مرجع استعلام بگیرند. در این میان، گاه به برخی از خریداران سکه، سکههایی فروخته میشود که در زمان فروش سکه ادعا میشود این سکه ضربی بانکی نیست یا عیار سکه مشکل دارد و بهانههایی از این دست که همه و همه نشان از ضرورت ساماندهی بازار طلا و سکه از طریق بازار سرمایه دارد.
در این میان تحلیلگران و سرمایهگذارانی هم که قصد بررسی بازار طلا و سکه را دارند، واقعاً نمیدانند از کدام محل باید اطلاعات کلان و خرد این بازار را به دست آورند و اصلاً مشخص نیست اطلاعات مستند نرخ، حجم مبادلات، اشخاص حقیقی و حقوقی معاملهکننده به شکل لحظه یا روزانه، هفتگی، ماهانه، فصلی و سالانه در کجا درج میشود.
بیپرده باید گفت که بازار سکه و طلای داخلی به شدت نیاز به شفافیت دارد و این بازار همانند بازار زمین و ساختمان نیز در بعد شفافیت وضعیتی مشابه سکه و طلا دارد و به شکل بسیار سنتی و عهد دقیانوسی مدیریت میشود. از این رو بازار سرمایه بدون توجه به سمپاشیها و انحصارگرانی که عدم شفافیت در بازارهای زمین و ساختمان یا طلا و سکه برای خود ثروتهای افسانهای رقم زدهاند.
همه متوجه شدهاند که اختیار بازار بزرگی، چون زمین و ساختمان یا طلا و سکه را نمیشود در اختیار یک صنف قرار داد تا عدهای معدود از عواید ناشی از معاملات و اطلاعات غیرشفاف این بازار بهره ببرند و در این میان مردم و معاملهگران خرد نیز پیوسته در هالهای از ابهام معامله کنند و اطلاعی از مختصات بازار نداشته باشند.
از سوی دیگر در دنیای امروز نیازی نیست حتماً زمین و ساختمان یا طلا و سکه مبادله و فرآیند پیچیدهای برای انجام مبادلات طی شود، به سادگی میتوان با گواهیهایی سپرده مبتنی بر کالاهای فوق زمینه حذف مبادله عینی کالاهای فوق را فراهم کرد.
هماکنون مسئولان مقامان صنف مشاوران املاک اعتراف میکنند که هیچکسی اطلاعات بخش زمین و ساختمان را به درستی ندارد، اگر چنین است بر چه اساسی پیوسته قیمتها در حال افزایش است. این در حالی است که ایران سرزمین پهناوری است و اصلاً در حوزه زمین و ساختمان با محدودیت مواجه نیست، اما، چون انحصار اطلاعاتی در این بخشها شکل گرفته است، عدهای بر این بازارها حکمرانی میکنند؛ همین مشکل را در بازار طلا و سکه داریم که گاه بین قیمت یک کالا در دو مغازه تفاوت قابل ملاحظهای وجود دارد.
به نظر میرسد زمان پایاندادن به بیانضباطی بازارهای زمین و ساختمان و طلا و سکه فرارسیده است و باید این بازارها از طریق ورود به بازار سرمایه در شفافیت آنی قرار گیرند.
معاملات سکه در بورس در حالی تعطیل شده است که در ۵/ ۱ سال گذشته، عدهای شفافیت ایجاد شده در معاملات را برنمیتابیدند و معامله در پستوها را به بستر شفافی همچون بورس ترجیح میدادند.
موضوع معاملات سکه در بورس چند وقتی است که دچار فراز و نشیب شده است. هر زمان که قیمت سکه با برخی نوسانات مواجه میشود، معاملات آن در قالبهای رسمی هم تحتالشعاع قرار گرفته و مکانیسمهایی برای آن تعریف میشود که اگرچه در کوتاهمدت ممکن است نظر سیاستگذار را جلب کند، اما در درازمدت نه تنها منطبق بر سیاستهای عرضه این کالا در بورس نیست، بلکه سبب میشود که باز دلالان، پایشان به مکانیسمهای مرتبط با معاملات غیرشفاف باز شود.
البته این موضوع مسبوق به سابقه است؛ به نحوی که از حدود دو سال پیش برخی سیاستگذاران و دستاندرکاران بازار سکه، افزایش قیمت و گرانی این فلز گرانبها را به عملکرد معاملات آتی سکه ربط دادند و آن را تعطیل کردند و مشخص بود که این راهکار غیرکارشناسی و محکوم به ناکامی است، چراکه قیمت سکه در این دو سال، همچنان صعودی بالا میرود؛ در حالی که معاملات بر بستر بورس میتوانست روند قیمتگذاری این محصول را شفاف و حجم بالای نقدینگی را به سمت خود جذب کند.
رویارویی اصناف سنتی با شفافیت بازار بورس
حمیدرضا مهرآور، کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار مهر میگوید: در بورس، ارزش دارایی هر محصولی به ارزش واقعی و ذاتی آن نزدیکتر است. پس نباید گمان کرد که بورس باعث گرانی یک محصول میشود، بلکه اتفاقاً همه جای دنیا وقتی قرار است قیمت محصولی شفاف شود، از ابزارهای کارآمدی مانند بورس استفاده میکنند، چون دقیقاً در بورس است ملاک قیمتگذاری که همان عرضه و تقاضاست، خود را نشان میدهد.
وی افزود: در صورتیکه عرضه کالایی کم باشد، بالاتر از ارزش ذاتی آن خرید و فروش میشود یا وقتی میزان عرضه آن زیاد است، میتوان زیر قیمت آن را خریداری کرد، اما در شرایطی که بازار در وضعیت نرمال و معمولی و تحت کنترل باشد، قیمت واقعی به دست میآید. در حالی که با این وجود، برخی مسئولان در اظهاراتی غیرکارشناسی، گرانی طلا را به معاملات آتی سکه طلا نسبت دادهاند و این نوع معامله را از گردونه بازار خارج کردهاند.
مهرآور با تأکید بر اینکه باید ریشه این اتفاقات و اینکه چه کسانی یا چه جریانهایی با اتهامات واهی، درصدد ایجاد مانع بر راه توسعه بورس هستند را پیدا کرد، اظهار داشت: کسانی که در بازار سکه انحصار ایجاد کردهاند، علاقهمند نیستند سیستم دیگری مانند بورس وارد شوند و علاوه بر شکستن انحصار با استفاده از ابزارهای مالی، روند کشف قیمتها را نیز شفاف کنند.
وی ادامه داد: این افراد سالهاست بازار سکه را در دست دارند و قیمت را تعیین میکنند و متأسفانه همچنان تلاش دارند با همان روش سنتی و بسته، بازار را در دست داشته باشند. آنها در این شرایط، قطعاً از تعطیلی بازار آتی سکه استقبال میکنند، زیرا مهمترین و مدرنترین رقیبشان را از میدان بیرون کردهاند؛ ضمن اینکه باید به این نکته توجه کرد، حضور طلا و بسیاری از کالاهای دیگر در بورسهای دنیا جواب داده و اکثر کشورها از این مکانیسم در تجارت خود استفاده کردهاند.
کارشناس ارشد بازار سرمایه افزود: اینکه کالای ارزشمندی، چون سکه در قالب بورس و بر مبنای عرضه و تقاضا قیمت بخورد، به بهبود و شفافیت بازار کمک میکند. این در حالی است که خود فعالان سنتی بازار طلا میتوانند در بازارهای مالی فعال باشند و اتفاقاً از این بازارها به شیوهای شفاف سود به دست آورند.