اداره برآورد اجتماعی و افکارسنجی معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، در پژوهشی، به بررسی پیامدهای فردی و اجتماعی قتلهای خانوادگی تهران بهصورت توصیفی و تحلیلی با روش اسنادی و کتابخانهای و مطالعه پروندهها، پرداخته است. ارائه آمار از معاونت عملیات و پلیسآگاهی تهران میتواند تعیین کننده میزان قتلهای خانوادگی در سالهای مورد بررسی باشد که به آن استناد شده است.
قتل، شدیدترین نوع خشونت است که به دلیل آسیبهای جسمی و روحی که به اشخاص وارد میکند، سبب بهم ریختگی نظم اجتماعی میشود. در قتلهای خانوادگی که شدیدترین نوع خشونتهای خانگی است، عواملی همچون اختلال شخصیت، اختلاف مالی، سوءظنها، ارتباط نامشروع و خیانت در زندگی مشترک و اعتیاد دخیل هستند. با توجه به تأثیرات نامطلوب این جرم که منجر به سلب امنیت و برهم خوردن نظم عمومی میشود شدیدترین مجازات برای آن پیش بینی شدهاست. بررسی انگیزه وقوع قتلهای خانوادگی تهران باید به صورت منظم انجام شود تا تغییرات انجام شده در روند جنایت، به موقع معلوم شود و اقدامات لازم برای پیشگیری و کاهش این جرم خشن به موقع صورت پذیرد. ارتکاب قتل ممکن است با تصمیم قبلی یا تحت تأثیر عوامل بیرونی یا یک حالت مجزای روانی و بدون مقدمه انجام گیرد، بنابراین انگیزههای قتل با توجه به شرایط موقعیتهای مختلف متفاوت است. نتایج به دست آمده از مصاحبه اولیه مشخص کرد که هر کدام از عوامل تا چه میزان در وقوع این جرم مؤثر است. عوامل اجتماعی ۳۱درصد، عوامل فرهنگی ۱۵درصد، عوامل اقتصادی ۱۴درصد، عوامل روانشناختی ۴۲درصد، عوامل انتظامی و امنیتی ۵درصد است که نشان میدهد عوامل روانشناختی بیشترین تأثیر را در گرایش افراد به وقوع قتلهای خانوادگی دارا است. با توجه به یافتههای این پژوهش اکثر مقتولان مرد و در سن جوانی و میانسالی قربانی شدهاند. در ضمن روشهای مختلف قتل و انگیزههای آن با عوامل روانشناختی و اجتماعی ارتباط بیشتری دارد.
*کارشناس ارشد اداره برآورد معاونت اجتماعی پلیس تهران