میانگین اشتغال زندانیان کشور در خردادماه امسال به ۵۴ درصد رسید و اکنون پس از سه ماه ۱۰ استان کشور به اشتغال ۸۰ درصدی دست پیدا کردند. استان یزد شش ماه زودتر از سایر استانها موفق شد که بیش از نیمی از زندانیان خود را شاغل کند و در اواخر مرداد هم زودتر از دیگر استانهای کشور به اشتغال ۸۰ درصدی زندانیان دست یافت. در روزهای اخیر هم پویش مردمی «نذر هشتم» تعداد قابلتوجهی از زندانیان کشور را آزاد کرد.
سازمان زندانها از یکسال قبل برنامهریزیکرد که میزان اشتغالزایی برای زندانیان در سال ۱۴۰۰ به ۸۰ درصد برسد. این برنامهریزی آنقدر جدی بوده که حتی رئیس قوه قضائیه هم سال گذشته در یکی از سخنرانیهای خود تأکید کردهبود: «زندانیان بهویژه افراد با زندانهای طویلالمدت نباید عمرشان در زندان تلف شود. بنابراین باید در زندان حرفهای بیاموزند و اشتغال داشته باشند.»
دلایل موفقیت یزدیها
اکنون موفقیت سازمان زندانها در اشتغالزایی زندانیان به حدی بوده که روز گذشته رئیس سازمان زندانها در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «بیکاری ریشه بسیاری از بزهکاریهاست و حرفهآموزی و اشتغال زندانیان یکی از مؤلفههای اصلی اصلاح و تربیت آنهاست. در مسیر توانمندسازی و بازگشت سعادتمندانه آنان به آغوش جامعه و خانواده، اشتغال ۸۰ درصد زندانیان در سال جاری هدفگذاری شدهاست. الحمدلله تا امروز ۱۰ استان کشور به این هدف نائل شدند.»
آبان ماه سال گذشته زمینه اشتغال ۵۲ درصد زندانیان با همکاری برخی دستگاههای اجرایی در استان یزد فراهم شده و این استان پیشگام اشتغال زندانیان کشور شد. این در حالی بود که سایر زندانهای کشور در خردادماه امسال زمینه اشتغال ۵۴ درصدی زندانیان را فراهم کردند. اواخر مردادماه هم دادگستری یزد با همکاری صاحبان صنایع و پیگیری مسئولان استانی زمینه اشتغال ۸۰ درصد مددجویان زندانی در استان را فراهم کرد و یزد نخستین استان اشتغال ۸۰ درصدی زندانیان شد. یکی از دلایل موفقیت یزدیها در اشتغال زندانیان، تشکیل ستاد خیرین اشتغال در انجمن حمایت از زندانیان یزد بود. این ستاد با ایجاد ارتباط و تعامل با بخش خصوصی توانسته کمک دست بنیاد تعاون در ایجاد اشتغال بیشتر برای زندانیان و رفع موانع موجود در این حوزه باشد.
از سوی دیگر مجموعههای تولیدی که از ظرفیت زندانیان در حوزه تولید و اشتغال استفاده میکنند مورد حمایت ویژه دادگستری استان یزد قرار میگیرند. یزد چهار ندامتگاه و حدود ۴ هزار زندانی دارد.
همه مردم باید نسبت به پیشگیری از وقوع جرم حساس باشند
رئیسکل دادگستری یزد اخیراً در مراسم آغاز به کار هیئت بازرسی و نظارت بر حفظ حقوق شهروندی ویژه بازرسی از زندانهای این استان گفت: جذب مددجویان «رأیباز» در کارگاههای تولیدی و فراهم کردن برخی شرایط کار در محیط زندان برای مددجویان «بندبسته» جزو اهداف یادشده برای اشتغال جامعه هدف است. غلامعلی دهشیری با قدردانی از همراهی و همگرایی مجموعه قضایی استان و توجه خاص مجموعه نیروهایی مدیریت، مددکاران و همکاری خیران یزدی با زندان ادامه داد: فعالیتهای اصلاحی و اشتغال مددجویان بر اساس مقررات جزو برنامههای مهمی است که با همکاری بخشهای مختلف پیگیری و اقدام میشود. این مسئول قضایی به اهمیت حقوق شهروندی اشاره کرد و یادآور شد: تلاش و همت مجموعه قضایی و نیروهای مدیریت زندان بر اصلاح مجرمان است، اما باید اذعان کرد این اصلاح بدون مشارکت آحاد جامعه، فرهیختگان و افراد صاحبنفوذ و کلام صورت نمیگیرد و همه مردم و اقشار جامعه باید نسبتبه موضوع پیشگیری از وقوع جرم و آسیبهای اجتماعی و اصلاح حساس باشند که این موضوع رویکردی است که هم اکنون در استان دنبال میشود.
مددجویانی که میتوانند اشتغال به کار داشته باشند
گفتنی است بر اساس ماده ۵ آییننامه اجرایی سازمان زندانها مصوب ۱۳۸۴، زندانها به زندان بسته و مراکز حرفهآموزی تقسیم میشوند. زندان بسته، زندانی است محصور که با برجهای دیدهبانی در پوشش داخلی و خارجی دارای حفاظت کامل باشد. مراکز حرفهآموزی و اشتغال هم اماکنی هستند که ممکن است محصور یا نامحصور باشند و در آن مددجویان بعد از خاتمه کار دوباره به آسایشگاههای خود باز میگردند. بر اساس ماده ٨ آییننامه اجرایی سازمان زندانها، تمامی مددجویان زندانی با توجه به نوع و میزان محکومیت، پیشینه کیفری، اخلاق و رفتار در زندانهای بسته یا مراکز حرفه آموزش و اشتغال نگهداری میشوند. زندان بسته برای زندانیان جرائم عمدی با حبسهای بیش از دو سال است که کمتر از ۱/۰ دوران محکومیت خود را سپری کردهاند. افراد شرور و خطرناک هم که حضور آنها در برنامههای گروهی مضر بوده یا ایجاد شرایط مساعد برای آنها، مناسب نیست، در زندان بسته نگهداری میشوند. زندانیان رأی باز و نیمهباز هم شرایط مشخصی دارند و معمولاً یا مرتکب جرائم غیرعمدی هستند یا مرتکب جرائم عمدی شده، اما مدتی از محکومیت خود را گذراندهاند. این نوع مددجویان میتوانند فعالیت حرفهای و اشتغال به کار داشته باشند و از طریق کارگاههای کار که تحت پوشش بنیاد تعاون زندانهاست، به حرفهآموزی و درآمدزایی بپردازد.
استقبال مردم از نذر هشتم
طی دو ماه اخیر هم با اجرای پویش مردمی «نذر هشتم» که به ابتکار رئیس سازمان زندانها و درجهت حمایت از مددجویان گرفتار در حبس کلید خورده، بالغ بر هزار نفر از مددجویان زندانهای کشور توانستند با جلب مشارکتهای اجتماعی و مردمی، از زندان آزاد شوند.
این طرح خیرخواهانه با هدف کمک به آزادی مددجویان و حمایت مالی از خانوادههای آنان در دو ماه اخیر اجرا و با استقبال خیرین روبهرو شد. روز پنجشنبه اول مهر، سازمان زندانها اعلام کرد که در این راستا در مدت اخیر مبلغی بیش از ۱۳ میلیارد و ۱۳۰ میلیون تومان جمعآوری و در جهت آزادی زندانیان تخصیص یافتهاست.
کمک به خانواده زندانیان هم از دیگر بخشهای پویش نذر هشتم بود که در دو ماه مرداد و شهریور، کمکهای دریافتی این بخش از طریق جلب مشارکت گروههای اجتماعی، جهادی و مردمی به مبلغ اهدایی بیش از یک میلیارد و ۷۳۰ میلیون تومان رسید.