سرویس اقتصادی جوان آنلاین: بحران انرژی در اروپا روزهای سیاهی را رقم زده است؛ روزهایی که موجب شده تا برخی سیاستمداران قاره سبز با متهم کردن روسیه به دستکاری بازار گاز، مسکو را عامل اصلی بحران به وجود آمده بدانند.
از ماه گذشته بود که قیمت گاز در اروپا به شدت افزایش یافت. نیروگاههای تولید برق که با گاز کار میکردند به دلیل افزایش بهای گاز مجبور شدند قیمت فروش برق خود را افزایش دهند تا اعتراضات در این قاره شنیده شود.
هفته گذشته بود که قیمت گاز در بازار انرژی اتحادیه اروپا برای نخستین بار در تاریخ این قاره از مرز ۱۲۰۰ دلار عبور کرد. معادلات روی کاغذ میگوید مهمترین دلیل این اتفاق، فروکش کردن بحران کرونا در غرب و افزایش فعالیتهای اقتصادی است که موجب شده تا مصرف انرژی افزایش یابد. از سوی دیگر حجم ذخایر گاز ذخیره شده در اروپا نسبت به متوسط پنج سال گذشته بسیار پایینتر بوده و در کنار آن پیشبینی میشود که این قاره باوجود پایین بودن دسترسی به گاز، اما زمستان سردی را پیشِ رو داشته باشند. در این بین، برخی سیاستمداران اروپایی روی روسیه متمرکز شدند؛ کشوری که بیش از ۳۰ درصد نیاز گاز اروپا را تأمین میکند و حالا از نگاه برخی رهبران غربی، کمکاری این کشور دلیل اصلی بروز شرایط بحرانی در اقتصاد غرب است.
برخی تحلیلگران و اعضای پارلمان اروپا روسیه را متهم کردهاند عمداً عرضه گاز به بازار اروپا را در هفتههای اخیر محدود کرده تا بحران گاز در این منطقه تشدید شود و قیمت گاز افزایش یابد. هدف روسیه از این اقدام فشار بر اتحادیه اروپا برای قبول نیاز این اتحادیه به خط لوله نورد استریم ۲ است. بیشاز ۴۰ عضو از پارلمان اروپا از تمام گروههای سیاسی، از کمیسیون اروپا خواستهاند اقدامات شرکت گازپروم برای دستکاری بازار گاز را
بررسی کند.
واکنش روسیه
متهم کردن کرملین به دستکاری بازار گاز اروپا، اما با واکنش روسیه مواجه شد. الکساندر نواک، معاون نخستوزیر روسیه اعلام کرد هیچ درخواست رسمیای از سوی اروپا برای تأمین گاز بیشتر به دولت روسیه مطرح نشده است.
معاون نخستوزیر روسیه اظهار کرد: به طور رسمی هیچ کس نه وزارت انرژی نه دولتی برای تأمین گاز بیشتر درخواست نکرده است. گازپروم تنها صادرکننده گاز از طریق خط لوله بوده و تا این تاریخ به طور کامل به همه تعهداتی که تحت همه قراردادهایش داشته عمل کرده است. اگر نیازی از سوی خریداران قراردادهای بلندمدت برای افزایش حجم عرضه گاز وجود داشته باشد، در آن صورت گازپروم عرضه را مطابق با درخواست افزایش میدهد. اگر کسی گاز بیشتری بخواهد گازپروم آماده خواهد بود تأمین آن را بر اساس ظرفیتهای تولیدی که دارد بررسی کند.
نواک از اروپا برای مدیریت ضعیف بازار گاز خود و تغییر استراتژیک هدفمند از قراردادهای بلند مدت به تأمین لحظهای انتقاد کرد و گفت: در اروپا تصمیمات ضعیفی گرفته شد. هیچکس تقاضا برای گاز را برنامهریزی نکرد و کسی فکر نکرد که در خصوص تأمین چه اتفاقی خواهد افتاد. انگار امید وجود داشت که یک نیروی نامرئی به مسئله تأمین گاز رسیدگی خواهد کرد. شما نمیتوانید بازارهای دیگر را برای این مسئله مقصر بدانید.
معاون وزیر امور خارجه روسیه هم اعلام کرده است شرکت بزرگ گازپروم برداشت از ذخایر خود برای تثبیت بازار گاز اروپا را آغاز کردهاست. همچنین پوتین رئیسجمهور این کشور هم گفته است: افزایش عرضه گاز به کشورهای اروپایی برای جلوگیری از آشوب در این کشورها باید انجام شود.
نورداستریم ۲
با این وجود، هنوز هم تعدادی از کارشناسان بر این باورند که روسیه در حال ادب کردن غرب در پی تحریمهایی است که موجب شد تا خط لوله نورد استریم ۲ تحریم شود. خط لولهای که گاز روسیه را به آلمان میرساند و نفوذ گازی مسکو را افزایش میداد. امریکا و برخی اروپاییها این خط لوله را تحریم کردند تا گاز امریکا جایگزین گاز روسیه در بازار اروپا شود، ولی با این وجود، روسها توانستند این خط لوله را اجرایی کنند و آماده صادرات گاز شود.
هم اکنون برای تأمین گاز اروپا و البته کاهش قیمت گاز، این خط لوله در کانون توجهات قرار گرفته است و روسیه دوست دارد در موضع برتر، عملیات صادرات گاز را انجام دهد. به بیان سادهتر، روسیه علاقه بسیاری دارد که عبارت «اشتباه کردیم» را از سوی مقامات اتحادیه اروپا بشنود؛ علاقهای که به نظر میرسد حیثیتی شده و شرایط را به گونهای پیش برده که تنها راه برونرفت از این وضعیت برای اروپاییها، دلجویی از پوتین و دوستان گازیاش است.
روسیه مکرراً اعلام کرده که راهاندازی خط لوله نورداستریم۲ به آلمان، کمک خواهد کرد بازار گاز اروپا آرام شود و نواک در پاسخ به اینکه انتظار دارد چه زمانی فعالیت تجاری این خط لوله آغاز شود، گفت این به فرآیند تأیید از سوی رگولاتورهای اروپایی بستگی خواهد داشت.