در هفدهمین روز از خردادماه ۱۳۵۴، طلاب مدرسه فیضیه قم، در یادبود قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و رهبر تبعید شده آن، دست به اعتراضی جسورانه زدند که در افکار عمومی، بازتابی گسترده داشت. در واقع این رویداد تاریخی، سکوت تحمیل شده بر این کانون دیرین مبارزاتی را، شکست و به آن شور و تحرکی دوچندان بخشید. اثر تاریخی-روایی «حماسه ۱۷ خرداد ۱۳۵۴»، که از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی نشر یافته، ابعاد این واقعه را روشن ساخته است. ناشر در دیباچه این اثر و در باب محتوای آن، چنین آورده است:
«انقلاب اسلامی ایران به عنوان حرکتی اصیل و اسلامی بود که از نقطه خاصی آغاز و در نقطه معینی به پیروزی رسید و دارای حوادث مهم و سرنوشتسازی بود. یکی از فرازهای برجسته انقلاب اسلامی ایران، قیام خونین ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ بود. امام خمینی (ره) که حرکت خود را علیه رژیم، سالها قبل از این تاریخ آغاز کرده بود، در ادامه مبارزه خویش علیه استبداد، در عاشورای سال ۱۳۴۲ سخنرانی کوبنده و تاریخیای علیه رژیم و شخص شاه ایراد کرد. رژیم شاه که از این حرکت کوبنده امام، ضربات مهلکی را تحمل کرده بود، در شب دوازدهم محرم با فرستادن کماندو از لشکر گارد، اقدام به دستگیری و زندانی کردن ایشان در سلول انفرادی پادگان عشرتآباد تهران کرد. در صبح دوازدهم ماه محرم ملت ایران، با اطلاع از دستگیری پیشوای بزرگ نهضت به خیابانها ریختند و مبارزه قاطع و خونینی را، علیه رژیم شاه آغاز کردند و چنین بود که نهضت عظیم ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲، شکل گرفت. آنان با دست خالی و قلبهای آکنده از کینه و خشم نسبت به دشمنان خدا، به جنگ تانکها و مسلسلها رفتند و شهدای زیادی را، تقدیم اسلام و انقلاب کردند. از آن پس هر سال به شیوههای گوناگون توسط مؤمنین و طلاب، در یادبود این قیام، مراسم باشکوهی برگزار میشد. این مراسم در سال ۱۳۵۴ جلوه خاصی داشت، لذا یکی از فرازهای برجسته تاریخ انقلاب اسلامی و حلقه مفقوده بین قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ و ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷، حرکت ۱۷ خرداد طلاب مدرسه فیضیه قم، در گرامیداشت قیام خونین ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ است. مرکز اسناد انقلاب اسلامی در راستای شناختن و شناساندن اهداف، دستاوردها و پیامدهای خونین انقلاب اسلامی، سعی بر آن دارد که وقایع را- که یا شناخته نشده و یا درست شناسانده نشدهاند- بررسی و پژوهش کند و خاطرات آن دسته از افرادی را که نقش کلیدی و محوری در وقایع و رخدادها داشته و یا شاهدان منحصر به فرد ماجرا بودهاند، جمعآوری و تدوین نماید و با عنوان خاطرات انقلاب اسلامی، چاپ کند و در اختیار پژوهشگران و نسلهای آینده انقلاب اسلامی قرار دهد. همانطور که در سطور پیشین گفته شد، یکی از وقایع ناشناخته انقلاب اسلامی، حرکت ۱۷ خرداد سال ۱۳۵۴ طلاب مدرسه فیضیه قم است. از آنجا که از این واقعه حدود ۲۲* سال میگذرد، دستیابی به شاهدان و فعالان آن حرکت، به سهولت امکانپذیر نبود، زیرا آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم، فقط اسامی آقایان دستگیرشده در این واقعه را داشت. ابتدا با سعی و تفحص از راههای گوناگون، نشانی تعدادی از آقایان به دست آمد و از آنان برای مصاحبه دعوت شد. آنچه هماینک به عنوان حماسه ۱۷ خرداد سال ۱۳۵۴ فیضیه، پیش روی خوانندگان گرامی قرار دارد، در واقع متن پیاده و بازنویسی شده مصاحبه حضوری با شاهدان و دستگیرشدگان حرکت ۱۷ خرداد سال ۱۳۵۴ است، که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم انجام شده است...»
*تاریخ مذکور، مربوط به مقطع انتشار این کتاب، در دهه ۷۰ است.