جوان آنلاین: بعد از کاهش بارش‌ها و نرسیدن آب‌هایی که قرار بود احیای دریاچه ارومیه را سرعت بخشند، حالا و در شرایطی که در چله زمستان قرار داریم برداشت نمک از دریاچه نشان می‌دهد سطح زیادی از آن خشک شده است. با این حال مسئولان هنوز از ادامه اجرای طرح‌های احیا سخن می‌گویند و برداشت نمک و پاشیدن مالچ به عنوان یک کار تحقیقاتی اقدامات دیگری است که در حال انجام است.
وقتی اخبار و فیلم‌هایی در رابطه با حرکت کامیون‌ها در دریاچه خشک شده ارومیه منتشر شد، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با بیان اینکه با مجوز رسمی و نظارت و پایش محیط زیست، فقط نمک خشک از دریاچه ارومیه برداشت می‌شود، گفت: «برداشت نمک مربوط به امسال نیست و سالیان سال است که برداشت نمک از دریاچه انجام می‌شود. متقاضیان برای این کار درخواست خود را به سازمان صنعت، معدن و تجارت ارائه کرده و بر اساس محدوده‌های شناسایی شده با استعلام از محیط زیست بر اساس ضوابط تعیین شده برداشت نمک تا وسعت ۲۰ هکتار و به عمق ۴۰ سانتی متر انجام می‌شود.»
سعید شهند با اشاره به اینکه برداشت نمک در شش نقطه انجام می‌شود، افزود: «دریاچه ارومیه، پارک ملی است و احداث هرگونه کارخانه در این اراضی ممنوع است.»
با اینکه از همان زمان صحبت‌هایی در باره برداشت لیتیوم هم مطرح شده بود، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان غربی در اینباره با اشاره به وجود شایعات برداشت لیتیوم و عناصر معدنی از دریاچه گفت: «طبق اعلام سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی در سال گذشته، هیچ لیتیومی در دریاچه وجود ندارد و صرفاً نمک خشک برداشت می‌شود.»
این مسئول در خصوص مصارف نمک استحصالی نیز توضیح داد: «این نمک برای مصارف شیشه و بلور، مواد اولیه تولیدی در شهرک‌های صنعتی راهدارخانه‌ها و شهرداری‌ها استفاده می‌شود.»
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی ادامه داد: «در مناطق مجاز برداشت نمک، خود طبیعت دریاچه ارومیه این مناطق را به حالت اولیه برمی‌گرداند و آثار زیست محیطی منفی در اکوسیستم منطقه وجود ندارد. ضمن اینکه نظارت لازم در این خصوص اجرایی می‌شود.»
شهند تأکید کرد: «در این بررسی‌ها اگر تخلفی محرز شود، برخورد‌های قانونی اعمال و مجوز مربوطه لغو می‌شود.»
ناگفته نماند بعد از انتشار شایعاتی مبنی بر استحصال لیتیوم از دریاچه ارومیه، یازدهم دی‌ماه سال جاری مدیران کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی و شرقی با حضور در جمع خبرنگاران و عکاسان رسانه‌ها در محل برداشت نمک خشک بستر دریاچه ارومیه در حاشیه روستای آق گنبد و پل میانگذر شهید کلانتری در این خصوص شفاف‌سازی و توضیحات لازم را ارائه کردند.
احیا ادامه دارد
با اینکه بخش زیادی از دریاچه خشک شده است، اما مسئولان از امید به احیا صحبت می‌کنند. در حال حاضر متولی احیای دریاچه ارومیه، ستاد احیا و استاندار آذربایجان غربی نیز به عنوان دبیر این ستاد مشغول فعالیت هستند و آن‌طور که گزارش داده‌اند، برنامه‌های سخت افزاری برای احیای دریاچه انجام و اقدامات وارد فاز نرم افزاری شده است. هرچند کاهش بارش‌ها و تغییرات اقلیمی نیز در به وجود آمدن شرایط کنونی نقش عمده‌ای داشته‌اند و بر اساس اعلام سازمان هواشناسی، امسال بارش‌ها در حوضه دریاچه ارومیه کاهش ۲ درصدی و نسبت به درازمدت کاهش ۴۸ درصدی دارد.
البته مدیرکل حفاظت محیط زیست استان با اشاره به رهاسازی آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه گفته است: «این سازمان در راستای سیاست‌های دولت مبنی بر احیای دریاچه ارومیه، با کنترل و پایش ۲۴ساعته از برداشت غیر مجاز آب در مسیر انتقال آب به دریاچه جلوگیری می‌کند.»
شهند با اشاره به اینکه بعد از تأمین آب شرب، حقابه زیست محیطی باید تأمین شود، تأکید کرد: «تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه جزو دریاچه محسوب شده و با رهاسازی‌های انجام شده از وضعیت مطلوبی برخوردار هستند و دستجات پرندگان به دلیل وضعیت مطلوب در این تالاب‌ها ساکن شدند.»
وی از افزایش ۱۸ درصدی قوچ و میش ارمنی در جزایر چهارگانه پارک ملی دریاچه ارومیه خبر داد و تصریح کرد: «سال گذشته شش رأس گوزن زرد ایرانی به سایت رشکان منتقل شد که در مسیر احیای گونه گوزن زرد تکالیفی تعیین و انجام می‌شود.»
مالچ‌پاشی کار تحقیقاتی است
مالچ‌پاشی موضوع جدیدی برای دریاچه است که در همین رابطه مدیرکل منابع طبیعی آذربایجان شرقی با بیان اینکه طرح اجرایی به نام مالچ پاشی حوضه دریاچه ارومیه نداریم و در این خصوص نیز هیچ اعتباری تاکنون نداشته‌ایم، گفت: «ظاهراً یک طرح تحقیقاتی در سطح ۴۰۰ متر مربع بوده که بدون مجوز در یکی از شهرستان‌های آذربایجان شرقی انجام شده است.»
سیروس داوودی ادامه داد: «مالچ پاشی از سوی یک شرکت دانش بنیان به عنوان یک طرح تحقیقاتی مطرح شده که در خصوص جلوگیری از گرد و غبار به طور عمومی پیگیری می‌شود، اما هیچ گونه مجوز یا مصوبه‌ای در این خصوص صادر نشده است.»
وی خاطرنشان کرد: «منابع طبیعی طی سنوات قبل طرح‌هایی در خصوص تثبیت خاک دریاچه ارومیه و جلوگیری از گرد و غبار انجام داده است.» به گفته این مسئول، در همین ارتباط ۳هزار و۸۰۰ هکتار بوته کاری و نهال‌کاری و ۴۱ کیلومتر بادشکن غیر زنده نیز در حوضه دریاچه ارومیه و در بخش آذربایجان شرقی تاکنون انجام شده است تا نسبت به تثبیت خاک این حوضه کمک کند.
البته باید توضیح داد که در آذرماه وقتی رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران وجود لیتیوم در دریاچه ارومیه را تأیید کرد، رئیس اداره حفاظت محیط زیست ارومیه هم گفت که یک شرکت چینی درخواست دریافت مجوز برای برداشت شورابه‌های پارک ملی این دریاچه را داشته است.
علیرضا شهیدی، رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران در گفتگو با خبرگزاری ایلنا گفته بود: «مقادیر لیتیوم به قدری اندک است که هیچ کس در ایران نمی‌تواند این میزان اندک را فرآوری کند.»
از سوی دیگر مختار خانی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست ارومیه اعلام کرد که اخیراً یک شرکت چینی از طرف سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) آمده و درخواست دریافت مجوز برای برداشت شورابه‌های پارک ملی دریاچه ارومیه را داشت، اما اداره حفاظت محیط زیست اجازه برداشت شورابه را از این منطقه به چینی‌ها نداد. شرکت چینی هم به دنبال ذخایر «برم» موجود در شورابه‌های دریاچه بود نه لیتیوم.
