عامل انسانی یکی از دلایل اصلی بروز سوانح رانندگی است؛ سوانحی که درباره پیامدهای ناگوار آن همواره موضوعات بسیاری مطرح و محتواهای زیادی هم تولید میشود، به این امید که موضوعات مطرحشده و محتواهای تولیدشده بتواند منجر به قانونپذیری متخلفان و کاهش آسیبهای این حوزه شود. در این بین در کنار راه و خودرو از عامل انسانی به عنوان یکی از دلایل مهم بروز این سوانح یاد میشود. وقتی سخن از عامل انسانی به میان میآید، تأکید بیشتر روی رانندهای است که پشت فرمان مینشیند و در صورتی که رانندگی او منجر به بروز حادثهای شود، تقصیرها متوجه خطای او یا رانندههای دیگر میشود. دلایلی از جمله سرعت و سبقت غیرمجاز، انحراف به چپ، خستگی و خواب آلودگی، حرف زدن با تلفن همراه یا دلایلی از این دست که پلیس بعد از وقوع حوادث آن را اعلام میکند.
عامل انسانی در نگاه کلیتر صرفاً روی نقش راننده تأکید ندارد، بلکه متوجه نقش پررنگ انسان روی چرخهای است که پیامد آن سفر امن یا ناامن را به دنبال خواهد داشت. خودرو به عنوان یکی از دلایل مهم بروز این سوانح با دخالت انسان وارد چرخه حمل و نقل میشود.
انسانی که با علم به ناایمن بودن یک خودرو آن را تولید میکند و بدون توجه به پیامدهایی که به دنبال دارد، آن را عرضه میکند در واقع در بروز سوانح نقشی پررنگ خواهد داشت. تولیدات دو کارخانه مونتاژکار داخلی که سهم پررنگی در کشتارهای جادهای دارند با مداخلات عوامل انسانی است که مجوز تولید ارابههای مرگ را صادر و آن را به مردم قالب میکنند. این موضوع در مورد عامل دوم که همان عامل راه میباشد هم مصداق دارد. راههای امن و راههای ناامن هر دو محصول فعالیتهای انسانی هستند که دستاورد یکی نقطهای حادثهخیز است و دیگری مسیری امن برای تردد.
اینکه بسیاری از سوانح به دلیل بیتوجهی به نقاط حادثهخیز رقم میخورد، در واقع همان ترک فعل عامل انسانی است که با علم به حادثهخیز بودن یک محل نسبت به رفع آن بیتوجه است. عوامل جانبی بسیاری هم در این موضوع نقش دارند که آن هم با مداخلات انسانی همراه است از جمله تدوین قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی یا نظارت پلیس یا قاضی که همه این موضوعات باید در انجام مأموریتهای خود درست عمل کنند. در حال حاضر میتوان به جرئت گفت که همه شهروندان به نوعی کاربران راه هستند که میتوانند در وقوع یا پیشگیری از بروز سوانح نقش داشتهباشند. مثلاً وقتی مکانیک به جای نصب قطعه اصلی روی یک خودرو قطعه دست دوم قرار میدهد و پول قطعه اصلی را از او میگیرد، او هم در بروز سانحهای که ممکن است روی دهد، دخالت دارد، هر چند ممکن است روحش هم از بروز آن حادثه باخبر نباشد. این موضوع را میشود به مناسبات بسیاری در این چرخه مربوط کرد، با این حال مخلص کلام میتواند همان ضربالمثل معروف ژاپنی باشد که میگوید به خاطر میخی، نعلی افتاد؛ به خاطر نعلی، اسبی افتاد؛ به خاطر اسبی، سواری افتاد؛ به خاطر سواری، جنگی شکست خورد؛ به خاطر شکستی، مملکتی نابود شد و همه اینها به خاطر کسی بود که میخ را خوب نکوبیدهبود. در واقع همه کاربرانی که در این چرخه قرار دارند به نوعی در بروز این سوانح نقش خواهند داشت. چه وزارت صمت، سازمان استاندارد یا سازمان استاندارد که مجوز تولید خودروهای ناامن را میدهند یا مکانیکی که در عمل به وظیفهاش کوتاهی میکند و هیچ نظارتی روی آنها وجود ندارد.