سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: در میان اسامی افرادی که قرار بود با آن هواپیما منتقل شوند نام جیسون رضائیان ن یز دیده می‌شد. یک امریکایی ایرانی‌تبار که در ظاهر خبرنگار واشنگتن‌پست در ایران بود، اما سازمان اطلاعات سپاه وی را به جرم فعالیت‌های گسترده جاسوسی بازداشت کرده بود. برخی جریان‌های سیاسی به این بازداشت معترض بودند، اما وقتی معلوم شد مأموریت ویژه او در ایران جاسوسی برای سرویس‌های غربی بوده، اعتراضات فروکش کرد. جیسون رضائیان پس از مبادله و خروج از ایران چند مصاحبه انجام داد، کتاب خاطراتی با عنوان «زندانی: ۵۴۴ روز من در یک زندان ایران» منتشر کرد و حتی با شکایت از ایران در دادگاه در امریکا خواستار غرامت یک میلیارد دلاری شد. اگرچه فیلم اعترافات جیسون رضائیان هیچ وقت از تلویزیون ایران پخش نشد، ولی سریالی با نام «گاندو» ساخته شد.
«گاندو» که این شب‌ها قسمت‌های پایانی آن از شبکه ۳ سیما در حال پخش است، یک شخصیت محوری به نام «مایکل هاشمیان» دارد که قرار است جیسون رضائیان باشد. گویا این سریال قصد دارد جواب تمام پرسش‌ها درباره چهره مرموز یک مأمور اطلاعاتی را روشن کند و در کنار آن اطلاعات تازه‌ای از فعالیت‌های تروریستی علیه ایران ارائه دهد.
شجاعتی که باید تشویق شود
بسیاری از ایرانی‌ها معتقدند که برای شناخت ساختار دولت و قدرت در امریکا باید سریال «خانه پوشالی» را نگاه کرد. این ادعا شاید چندان هم درست نباشد، اما یک نکته دارد و آن نزدیک شدن یک سریال به ساختار‌های قدرت و مسائل جدی سیاسی در جامعه امریکاست، اما در نقطه مقابل در میان سریال‌های تلویزیونی بی‌شماری که در تلویزیون ایران ساخته شده است، حتی نام بردن از سریالی که بخواهد مسائل جدی سیاسی را بیان کند سخت است، به خصوص اینکه پرداختن به مسائل سیاسی با پرونده‌های امنیتی نیز پیوند داشته باشد.
برخلاف علاقه شدید مردم به پیگیری مسائل امنیتی، تلویزیون بیشتر می‌پسندید که سریال‌ها درباره دعوا عروس و مادرشوهر یا بگومگو‌های دو برادر باشد. در این فضا تولید سریال «گاندو» که اتفاقاً در فضای خارج از صداوسیما نیز تولید شده است، یک نمونه استثنا در تلویزیون به شمار می‌رود. مجموعه‌ای تلویزیونی در ژانر امنیتی که رگه‌های قوی سیاسی در آن دیده می‌شود. شجاعت پرداختن به موضوعات روز و مورد توجه جامعه باید مورد تشویق قرار گیرد تا صداوسیما نیز در آینده جسارت پرداختن به موارد مشابه را داشته باشد و شاهد یک جهش در سریال‌های تلویزیونی باشیم.
ردپای پیدا و پنهان دولت
گاندو، سریالی امنیتی است، اما ابعاد سیاسی نیز پیدا کرده و تنها دلیل سیاسی شدن آن، فشار‌هایی است که برای ممیزی دیالوگ‌های سریال بود. جیسون رضائیان در زمان فعالیت در ایران رابطه نزدیکی با مقامات دولتی داشت.
وی صراحتاً می‌گوید: «آنقدر به رئیس‌جمهور نزدیک شدم که طعم و مارک آدامسی را که می‌جوید، می‌دانستم». رابطه نزدیک رضائیان با دولت باعث شد تا فشار‌ها برای کمرنگ جلوه دادن این رابطه در سریال به وجود آید. دیالوگ‌هایی که در آن نامی از «دولت» و «مقام دولتی» به میان آمده بود جای خود را به نهاد، مقام بلندپایه و مسئول داد و حتی مسئله ارتباط جیسون رضائیان با خواهرزاده یک مقام ارشد کشوری با تغییر، جای خود را به خواهرزاده یک مقام می‌دهد. اگرچه حسام‌الدین آشنا، مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهور با انتشار چند توئیت نقش دولت در ممیزی سریال گاندو را نفی کرد، اما جواد افشار، کارگردان این سریال در گفت‌وگوی تلویزیونی و آرش قادری، نویسنده فیلمنامه «گاندو» در گفتگو با «جوان» این فشار‌ها را تأیید کردند. چند روزی است که آشنا دست از انتشار توئیت علیه گاندو دست برداشته و علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز ترجیح داده دیگر از فشار‌های دولتی بر این سریال سخن نگوید. آیا موضوع می‌تواند ناشی از رضایت از میزان ممیزی‌ها باشد؟!
بیان ناگفته‌های عملیات‌های تروریستی
جزئیات فعالیت‌های جیسون رضائیان در ایران، هیچ‌گاه رسانه‌ای نشده است و گویا تا پیش از پخش سریال «گاندو» و به‌رغم مصاحبه‌های رضائیان در خارج از کشور و حتی شکایت وی علیه ایران، مسئولان امنیتی اینگونه تدبیر کرده بودند که از مستندات در اختیارشان در یک افشاگری تلویزیونی استفاده نکنند. در عوض پرونده جیسون رضائیان دستمایه ساخت سریال می‌شود و هر شب بینندگان تلویزیون داستانی را دنبال می‌کنند که در آن «مایکل هاشمیان» یک مهره مهم جاسوسی علیه ایران تحت پیگرد و رصد نیرو‌های امنیتی جمهوری اسلامی قرار گرفته و هر روز بخشی از فعالیت‌های وی نمایان می‌شود. «گاندو» در کنار پرداختن به مسئله «جیسون رضائیان»، دست به افشاگری علیه یک پرونده مهم امنیتی دیگر نیز زده است. آبان‌ماه ۱۳۹۰، انفجار مهیبی در منطقه ملارد در نزدیکی تهران به وقوع می‌پیوندند. انفجاری که در یک مرکز متعلق به سپاه رخ داد و در آن سردار حسن طهرانی‌مقدم، به همراه تعدادی از کارکنان سپاه به شهادت می‌رسند. بعد از شهادت طهرانی‌مقدم، در رسانه‌ها از نقش بزرگ وی در ایجاد صنایع موشکی ایران نام برده می‌شود و مردم وی را به عنوان «پدر موشکی ایران» شناختند.
در انفجار منطقه «بیدگنه» ملارد، ابتدا عنوان شد یک حادثه باعث انفجار و شهادت سردار طهرانی‌مقدم شده است.
این ادعا از سوی مقامات وقت تأیید شد و حتی سخنان نخست‌وزیر وقت اسرائیل درباره نقش موساد در شهادت طهرانی‌مقدم با واکنش‌های تندی روبه‌رو شد. اگرچه برادر شهید طهرانی‌مقدم بعد از مدتی به تروریستی بودن عملیات منجر به شهادت پدر موشکی اشاره کرد، ولی تا زمان پخش سریال «گاندو» تصور عمومی بر یک حادثه ناگوار بود که مغز متفکر صنعت موشکی ایران به شهادت رساند. «گاندو» به فاصله هشت سال بعد از شهادت سردار حسن طهرانی‌مقدم پرده از عملیات تروریستی با مشارکت منافقان برداشت. به ادعای این سریال عامل سازمان منافقین نیز در انفجار «بیدگنه» به هلاکت رسیده است. افشای این موضوع می‌تواند بخشی از جسارت گاندو برای بیان جزئیات پرونده‌های امنیتی باشد. مسئله‌ای که به جذابیت‌های این سریال افزوده است.
کنجکاوی‌های همیشگی ایرانی‌ها برای دانستن مسائل امنیتی می‌تواند در تداوم ساخت مجموعه‌های تلویزیونی مشابه «گاندو» که ریشه در اتفاقات واقعی دارد، کمک شایانی کند و میزان مخاطبان سریال‌های تلویزیونی را بالا ببرد.
