جوان آنلاین: چند روز پیش فیلمهای چهلودومین جشنواره فیلم فجر انتخاب شدند، نکته مهمی که در این انتخابها دیده میشود، حمایتهای هر ساله ارگانهای دولتی از فیلمهاست.
از ۳۳ فیلم چهار فیلم از اوج، هفت فیلم از حوزه هنری و ۱۲ فیلم را فارابی حمایت مالی کرده است که در وهله اول این حمایتها اساساً نمیتواند بد باشد، اما باید ببینیم که تجربه این حمایتها چه تأثیری در سینمای ایران دارد. از آنجا که فیلمهای جشنواره ویترین سینمای ایران محسوب میشود، به همین دلیل باید فیلمها چارچوب لازم را برای جذب مخاطب عام داشته باشند، اما طی سالیان گذشته حمایت ارگانها و نهادها به ندرت توانسته فیلمهایی پدید بیاورد که پرفروش باشند یا باعث جذب مخاطب شوند. به نظر میرسد این حمایتها بیشتر از فیلمسازان جوان و تازهکار انجام میشود که در میان این آثار گاهی فیلمهای خوبی هم دیده میشود، اما بخشی از این آثار در اکران عمومی با شکست مواجه میشوند و بعضاً در اکران عمومی از طرف معاونت سینمایی یا اتحادیه سینماداران نیز حمایت نمیشوند، انگار بخشی از این آثار فقط باید در جشنواره فیلم فجر برای منتقد و خبرنگار و تعداد محدودی از مخاطب نمایش داده شوند، البته بخش خصوصی سینمای ایران هم همین مشکل را دارد.
اساساً ایجاد گروه اکران سینمایی موسوم به هنر و تجربه ریشه در همین مشکل داشت که بخش خصوصی سینمای ایران اغلب آثاری تولید میکرد و میکند که مخاطب خاص دارد و در گیشه توان جذب مخاطب را ندارد، بنابراین میتوان گفت این مشکل ریشهای سینمای ایران است و چه بخش خصوصی و چه بخش دولتی در ارتباطگیری با مخاطب عام مشکل دارند.
درباره سینمای مورد حمایت سازمانها و نهادها، اما انتظار میرود حمایتها به سمت تقویت فیلمنامهها برود که از قرار معلوم هنوز مدیران فرهنگی و هنری به این درک نائل نیامدهاند که باید روی فیلمنامه سرمایهگذاری کرد. سال گذشته تعداد بسیاری از آثار حمایتی در جشنواره حضور داشتند که عمده این آثار از نظر سینمایی نتوانستند منتقدان را راضی نگه دارند. به نظر میرسد حمایتهای دولتی بیشتر در تولید نقش دارند و به این جهت تولیدات اساساً با آشفتگیهای فراوانی مواجهند، به هر حال عمده مشکلات سینمای ایران از فیلمنامه میآید؛ فیلمنامههایی که نه بکر هستند و نه خلاقیت سینمایی به همراه دارند، به همین دلیل این فیلمها دچار نقصهای شدید هستند که نمیتوانند مخاطب را جذب کنند، اما حسن چهلودومین جشنواره فیلم فجر این است که تنوع ژانر در آن دیده میشود و از سوی دیگر تنوع اقلیم هم در این جشنواره وجود دارد که این میتواند نکته مثبت این جشنواره باشد، اما باید اتاق فکری تشکیل شود که فیلمهای حمایتی که خارج از بخش خصوصی ساخته میشوند، در اکران عمومی با چیدمان درستتری به نمایش دربیایند. این نباشد که جشنواره فیلم فجر محلی برای آثاری باشد که مخاطب جدی ندارد. جشنوارههایی که در کل دنیا برگزار میشوند، بهترین آثار را انتخاب میکنند، فارغ از رویکرد ایدئولوژیک که تأثیرگذارترین بخش جشنوارههاست. در شرایطی هستیم که فیلمهای شبهکمدی و تجاری در اکران عمومی بیشترین سانس را دارند، اگر چه از نظر اقتصادی چراغ سینماها را روشن نگه میدارند، اما تنوع ژانری باید در اکران عمومی تأثیرگذار باشد. قطعاً سینما برای یک قشر خاص نیست و باید برای تمامی سلیقهها باشد.
زمانی که فیلمهای کمدی در یک سینما تمامی سانسها را به خود اختصاص میدهند، قشر فرهنگی جامعه نمیتواند فیلم مورد نظرش را ببیند و این میتواند آسیب اصلی در چیدمان اکران عمومی باشد که باعث شده است خروجی جشنواره فجر همانی نباشد که در اکران عمومی شاهد آن هستیم.
هنوز جشنواره شروع نشده است و فیلمها را ندیدهایم. احتمال دارد نقدهای کارشناسان در سال گذشته تأثیرگذاشته و فیلمهای حمایتی با نگاه سینمایی ساخته شده باشند که این میتواند باعث رونق در اکرانهای عمومی سال ۱۴۰۳ شود.