جوان آنلاین: همزمان با افزایش ۶۷ درصدی درآمد‌های نفتی در سه سال گذشته، درآمد‌های مالیاتی نیز افزایش چهار برابری داشته است. دولت تاکید دارد که افزایش درآمد‌های مالیاتی نه فقط از محل افزایش مالیات‌ها و با فشار آوردن به تولید است بلکه از جانب افزایش پایه‌های مالیاتی است. مفهوم ساده این مساله این است که افزایش درآمد مالیات از محل کاهش معافیت‌های مالیاتی و یا فرار‌های مالیاتی است. با این وجود برخی از کارشناسان و البته نمایندگان مجلس در این زمینه با دولت هم نظر نیستند و از فشار مالیاتی بر تولید در سال جاری می‌گویند.
یکی از طرح‌های مهم در این زمینه به «مالیات بر عایدی سرمایه» بازمی گردد که برای عموم ابهامات قابل توجهی دارد و البته نگران کننده است؛ اما سخنگوی سازمان امور مالیاتی در این زمینه توضیحاتی ارائه کرده که خلاصه صحبت‌های او این است که مالیات بر عائدی سرمایه نگرانی برای مردم نخواهد داشت و عمده تمرکز سیاستگذار در این مصوبه جلوگیری از سوداگری و دلالی است. به عنوان مثال در حوزه خودرو اگر کسی ۱۰۰ دستگاه خودرو هم بخرد، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نمی‌شود مگر زمانی که بخواهد آن‌ها را بفروشد و سودی کرده باشد یا مثلا طلای زینتی تا ۱۵۰ گرم مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نیست و البته که سه سال فرصت تنفس در طرح مالیات بر عایدی سرمایه در نظر گرفته شده است.
همچنین در بخش مسکن نیز مواردی مشابه را شاهد هستیم. بررسی‌ها از آخرین متن ویرایش شده مالیات بر عایدی سرمایه حاکی است، طراحان، یک معافیت طلایی برای مالکیت بیش از یک واحدمسکونی و معادل تعداد اعضای خانواده در نظر گرفته اند که با اسم معافیت فرد بالای ۱۸ سال مالک یک واحد مسکونی از پرداخت مالیات در صورت فروش بعد از دو سال از زمان مالکیت در متن گنجانده شده است.
در کنار این معافیت که اجازه داشتن بیش از یک خانه به یک خانوار را می‌دهد، در معافیتی دیگر، سرپرست خانوار نیز می‌تواند دو واحد مسکونی داشته باشد و برای فروش خانه دوم خود بعداز دو سال، از مالیات بر عایدی معاف شود. همچنین در قالب معافیت سوم نیز اگر همان اعضای خانواده که هر کدام یک خانه به‌نام آنهاست، در کوتاه مدت یک خانه را منتقل کنند و خانه دیگر را مالک شوند، باز هم از مالیات بر عایدی معاف خواهند بود.
سهم ۱۸ درصدی اقتصاد غیر رسمی در ایران
میزان فرار‌های مالیاتی در ایران علی رغم روند رو به بهبود همچنان قابل توجه است. مقایسه کشورمان با سایر کشور‌ها در این زمینه و البته با در نظر گرفتن مقیاس اقتصاد آن‌ها خود گویای این مساله است که عمده درآمد‌های مالیاتی همچنان از بخش شفاف جامعه حاصل می‌شود. بر اساس برآورد‌های بین‌المللی در آمریکا حدود ۸ درصد اقتصاد به صورت غیرشفاف است و این رقم برای سوئد ۱۲ و برای ایتالیا ۲۲ درصد و در ایران حدود ۱۸ درصد است.
بسیاری از کشور‌ها با استفاده از ابزار‌های مالیاتی و اقتصادی، به دنبال کاهش اقتصاد غیر رسمی هستند، مثلا مالیات بر عایدی سرمایه در آمریکا از ۱۰۰ سال قبل اجرایی شده است. در این بین، بستر مناسب برای ثبت اطلاعات، موجب افزایش شفافیت و کاهش اقتصاد غیر رسمی خواهد شد و البته که هیچ وقت رقم آن صفر نمی‌شود.
در این باره مهدی موحدی، سخنگوی سازمان امور مالیاتی کشور با اشاره به اینکه مالیات بر عایدی سرمایه در ۱۹۰ کشور به عنوان پایه مالیاتی تعریف شده است اظهار کرد: معنای آن هم مالیاتی است که بر ما به التفاوت قیمت خرید و فروش وضع می‌شود.
وی افزود: خرید یک خانه به قیمت ۵ میلیارد و فروش آن به قیمت ۶ میلیارد، عایدی یک میلیاردی برای صاحبخانه دارد که مالیات مربوط به آن است البته تعدیل تورمی هم داریم و اثر تورم بر اساس داده‌های بانک مرکزی از آن کسر خواهد شد.
موحدی خاطرنشان کرد: کسانی که می‌خواهند خانه بهتری بخرند، مشمول این مالیات نمی‌شوند، انتقال خانه به فرزندان و خرید خودروی جدید هم مشمول قانون مذکور نیست. اگر کسی ۱۰۰ دستگاه خودرو هم بخرد، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نمی‌شود مگر زمانی که بخواهد آن‌ها را بفروشد و سودی کرده باشد.
سخنگوی سازمان امور مالیاتی کشور گفت: در این طرح کسانی که برای خود، همسر و فرزندانشان خودرو خریداری می‌کنند، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نخواهند شد.
وی با بیان اینکه طبق ماده ۸۱ قانون مالیات‌های مستقیم، کشاورزان مشمول مالیات نیستند که شامل انواع و اقسام رسته‌ها از جمله دامپروری و زنبورداری هم هست عنوان کرد: بخشی از معافیت‌ها، شامل پایه‌های مالیاتی هم می‌شود که از آن جمله می‌توان به سود بانکی اشاره کرد؛ حدود ۴۰ درصد اقتصاد کشور، یا مشمول مالیات نیست یا معاف از مالیات است.
موحدی همچنین درباره مالیات سلبریتی‌ها گفت: حساب‌های شخصی و تجاری سلبریتی‌ها شناسایی شده و حتی شرکت‌های تبلیغاتی همکار با آن‌ها هم مورد رصد هستند و بعضی از آن‌ها مالیات هم می‌دهند. همچنین کسانی که امسال فروش زیر ۱۸ میلیارد تومان سالیانه داشته باشند، مشمول تبصره ۱۰۰ می‌شوند و مالیات محاسبه شده برای آن‌ها به صورت قسطی دریافت می‌شود.
