سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: مرتضی شایسته، دبیر شورای صنفی نمایش، درباره اکران مجدد فیلمها در سینماها میگوید: «ما اجازه دادیم فیلمهای اکران ۲ در صورت داشتن پروانه نمایش تحتنظر محمدرضا فرجی، مدیرکل نظارت بر عرضه و نمایش سازمان سینمایی اکران شوند. این موضوع از نظر شورا بلامانع است، بر همین اساس فیلمهای دیگری که پیش از این روی پرده رفتهاند، اگر پروانه نمایش داشته باشند، میتوانند روی پرده بیایند. اینکه پس از چند روز آن فیلمهای قدیمی از پرده پایین آمد، احتمالاً به این دلیل بوده که سینماداران دیدهاند فروش آنها بسیار پایین بوده و اکران آنها را ادامه ندادهاند، اما به طور کلی موضوع اکران مجدد از نظر شورای صنفی بلامانع است.»
دبیر شورای صنفی نمایش ادامه میدهد: «در این جریان، اکران فیلمهای کارگردانهای خاص مطرح نیست، بلکه هر فیلمی که پروانه نمایش داشته باشد در صورتی که پخشکنندهاش با سینمادار توافق کند، میتواند اکران شود. به این ترتیب فیلمهایی که قبلاً اکران شدهاند باز هم میتوانند روی پرده بیایند که این مصوبه شوراست.
شورا از تجربه خروج عبرت میگیرد؟!
اکران مجدد فیلمهای اکران شده، موضوع جدیدی نیست. سازمان سینمایی در طرحهایی مانند «از اذان تا اذان» که در ماه رمضان اجرا میشد، جشنوارهای از فیلمهای قدیمی به راه میانداخت که در سالهای قبل اکران شده و برای مردم تماشای مجدد آنها جنبه زنده کردن خاطرات را داشت. «طرح اذان تا اذان» در ساعتی اجرا میشد که در روزهای عادی سینماها در آن ساعت تعطیل یا تقریباً خالی از تماشاگر بود. این طرح به نوعی حیات شبانه شهر را نیز دنبال میکرد.
اما در طرح جدید که شورای صنفی نمایش به دنبال اجرای آن است، اکران مجدد فیلمها در همان ساعات فعالیت معمول سینماها روی پرده خواهند رفت و به نوعی فیلمهای قدیمیتر رقیب فیلمهای جدید روی پرده میشوند. اتفاقی که میتواند بر روند فروش فیلمهای جدید تأثیر منفی بگذارد و آنها را از رسیدن به حداقلهای سطح فروش محروم کند.
اکران فیلم «خروج» در سینماها، وضعیتی مشابه آنچه شورای صنفی نمایش به دنبال آن است را ایجاد کرد. «خروج» که اولین فیلم اکران آنلاین به شمار میرفت. به دلیل نوع توافقی که میان سازمان اوج و سامانههای پخشکننده فیلم وجود داشت، توانست در اکران آنلاین به فروش مطلوبی برسد. این فیلم بعد از اکران آنلاین وارد چرخه «سینما ماشین» شد و در نوع خودش در اولین سینمای خودرویی بعد از انقلاب اسلامی نیز فروش بدی را به دست نیاورد. خروج که از همان ابتدای اکران آنلاین، نسخه سرقتی و قاچاق آن نیز منتشر شد، بعد از بازگشایی سینماها توانست در فهرست اکرانها قرار بگیرد و چند روزی است که بر پرده سینماها دیده میشود. این فیلم به دلیل اینکه امضای ابراهیم حاتمیکیا را در شناسنامه داشت و ماهیت اعتراضیاش به آن مقبولیت میداد، فروش خوبی در سینما آنلاین داشت و علاقهمندان به سینمای حاتمیکیا چه از طریق قانونی و چه از راه دانلود غیرقانونی این فیلم را مشاهده کردهاند. این دلیل ساده باعث شد تا «خروج» پس از پایان اکران آنلاین در اکران سینماها با فروش پایینی مواجه شود. این اتفاق میتواند برای دیگر فیلمهایی که به دنبال اکران مجدد هستند نیز رخ دهد، درحالیکه پتانسیل سالنهای سینما محدود است و هر ساله تعداد زیادی از فیلمها بدون اینکه فرصت اکران به دست بیاورند یا به شبکه نمایش خانگی میروند یا بهطور کلی فراموش میشوند.
فیلم خارجی، شوخی بیمزه با اکران
مرتضی شایسته درباره طرح تکراری اکران فیلم خارجی در سینماهای ایران میگوید: «فیلمهای خارجی که از شورای پروانه نمایش مجوز بگیرند، میتوانند روی پرده به نمایش گذاشته شوند. در حال حاضر نیز تعدادی از فیلمهای روی پرده پروانه دارند که توانستهاند اکران شوند، با این حال فیلمهایی که باید شورای صنفی نمایش معرفی کند، هنوز روی پرده نیامده است.»
اکران فیلم خارجی در ایران منوط به اخذ مجوز حق مؤلف (کپیرایت) است که احتمالاً آثار مطرح هالیوودی نهتنها چنین معاملهای با طرف ایرانی نمیکنند، بلکه حتی در صورت تمایل به چنین کاری، به خاطر تحریم معاملات بانکی با ایران، هیچ راهی برای ارتباط بانکی و پرداخت حقوق مؤلف وجود ندارد. در سومین گزینه که فرضاً تحریمها مانع خرید فیلم امریکایی نشود، مسئله گران بودن حق رایت پیش میآید که عملاً اکران فیلم در ایران را از نظر اقتصادی زیر سؤال میبرد. در نهایت نیز انتخاب آثاری مانند «۱۹۱۷» که پیشتر از طریق سایتهای دانلود فیلم ایرانی منتشر شده است، باعث شد که اکران ناموفقی برای چنین فیلمهایی در سینماها رقم بخورد.
اصرار بیهوده برای نمایش فیلمهای خارجی در سینماهای ایران و نیز طرحهای عجیبی مانند اکران مجدد فیلمها درحالیکه هر ساله بیش از ۱۰۰ فیلم در سینمای ایران ساخته میشود که فقط نیمی از آنها به اکران میرسند، نشاندهنده نوعی سردرگمی در مدیریت اکران در سینماست.
تعطیلی سینماها در ماه محرم، فرصت خوبی است که شورای صنفی نمایش به جای اینکه از طرحهای شکست خوردهای مانند پخش آثار خارجی حمایت کند، فرصت کند تا با شرایط ویژه امسال، طرح جدیدی را ارائه کند که حداقل مانند «سینما آنلاین» بتواند بنبست اکران سینماها را از بین ببرد.