سرویس سیاست جوان آنلاین: به گزارش تسنیم، کمتر از هشت ماه تا انتخابات ریاست جمهوری دوره سیزدهم باقی مانده و شرایط خاص کرونایی سؤالاتی را در ذهن مردم درباره نحوه برگزاری انتخابات ایجاد کرده است، چراکه باتوجه به پیشبینی مسئولان بهداشتی کشور ویروس کرونا حداقل تا یک سال آینده همچنان وجود دارد و بیشک خردادماه سال آینده نمیتوان مانند ادوار قبل و به شیوه سنتی رأیگیری را برگزار کرد. انتخابات ریاستجمهوری با توجه به جایگاه ویژه رئیسجمهور در کشور و رقابت تنگاتنگ جناحها و احزاب با یکدیگر از اهمیت ویژهای برخوردار است. از سال ۹۲ و همزمانی انتخابات شوراها با انتخابات ریاستجمهوری و تکثر کاندیداهای شوراها در شهر و روستاهای کشور، میزان مشارکت در این انتخابات افزایش یافت. بنابراین با توجه به حساسیت انتخابات ریاستجمهوری، از حالا باید تدبیری در چگونگی برگزاری انتخابات اندیشید.
در ادوار گذشته عمدتاً برگزاری انتخابات ریاستجمهوری تا ساعت ۲۴ روز جمعه تمدید میشد تا رأیدهندگان بیشتری بتوانند در انتخابات شرکت کنند.
از آنجا که قانون اساسی در این زمینه سکوت کرده و کار به قوانین عادی واگذار شده است، برای برگزاری انتخابات بهنحوی که مانع از شیوع گسترده کرونا شود و مردم با اطمینان در انتخابات شرکت کنند، میتوان راههایی را در نظر گرفت.
تغییر قانون انتخابات
در این زمینه مجلس شورای اسلامی میتواند تبصرهای را به قانون انتخابات ریاستجمهوری اضافه کند که فرصت انتخابات در شرایط اضطراری از ۲۴ ساعت افزایش پیدا کند و تشخیص آن را نیز برعهده شورای نگهبان بگذارد. علاوه بر مجلس، شورای عالی امنیت ملی نیز با توجه به شرح وظایفش در اصل ۱۷۶ قانون اساسی، میتواند با توجه به شرایط کشور دستور افزایش مدت زمان انتخابات را صادر کند تا مردم طی چند روز در انتخابات شرکت کنند و تکثر جمعیت مانع از انتشار ویروس شود.
پیشبینی راههای جدید اخذ رأی
انتخابات ریاستجمهوری امریکا در شرایطی برگزار شد که واژه آرای پستی را این روزها زیاد میشنویم. اگرچه انتخابات امریکا در بازه زمانی بیش از ۲۴ ساعت برگزار میشود، اما هر ایالت قوانین مربوط به خود را دارد. رأی دادن پستی به این معناست که افراد بدون آنکه لازم باشد در حوزههای رأیگیری حاضر شوند از طریق پست رأی خود را ثبت کنند.
کسانی که خواستار رأی پستی هستند باید یا از طریق اینترنت و ایمیل یا تلفن و نامه کتبی رسماً درخواست کنند که برگه رأی آنها به آدرس پستیشان ارسال شود. دفاتر انتخاباتی هر حوزه و ایالت، پس از دریافت درخواستها، مشخصات متقاضیان مانند اسم، آدرس محلسکونت و شماره ملی آنها را بررسی میکند و پس از صحت مشخصات، پاکت ویژه رأی که در آن فرمهای مربوطه و یک پاکت بدون نیاز به تمبر بازگشت قرار داده شده است برای متقاضیان ارسال میشود. شهروندان پس از پرکردن برگه رأی آن را در پاکت مخصوص گذاشته و روی پاکت نامه دربسته را امضا میکنند. پس از آن اداره پست نامههای حاوی رأی را به حوزههای اخذ آرای محلی تحویل میدهد و مسئولان انتخابات هم پس از مطابقت دادن امضا و مشخصات متقاضی با پاکت حاوی رأی، پاکت دربسته را به صندوق یا محل ویژه نگهداری آرای غیرحضوری میفرستند تا پس از پایان زمان رأیگیری در روز سوم نوامبر باز و همراه سایر آرا شمارش شود.
بهنظر میرسد این حالت سوم فقط روی کاغذ به عنوان یک ایده مطرح باشد، چراکه زیرساختهای این نوع رأی دادن در کشور آماده نیست و با توجه به تصریح قانون اساسی بر مخفی بودن آرا (اصل ۶۲) شاید نتوان چندان این مدل رأی دادن را در ذهن داشت، اما باید به شیوههای جدید رأی دادن بهصورت غیابی و الکترونیکی فکر کرد و اگر ایده خوبی در این زمینه قابل اجرا بود که میتوانست امنیت آرا را تضمین کند، مورد استقبال قرار گیرد.
انتخابات الکترونیک
باتوجه به اینکه کرونا شرایطی را ایجاد کرده که بسیاری از مردم ممکن است نسبت به مدت زمان حضور در مراکز اخذ رأی نگرانیهایی داشته باشند، باید روشهای جایگزین مانند انتخابات الکترونیکی جدی گرفته شود و اگر نیاز به اصلاحات قانونی دارد، هرچه سریعتر انجام گیرد. در انتخابات دوم اسفندماه شاهد بودیم برخی قوانین قدیمی برای جلوگیری از ابتلای مردم فیالفور منسوخ شد. برای مثال ثبت اثر انگشت برای زمانی بود که جلوگیری از شرکت مجدد افراد تنها از طریق رؤیت شناسنامه ممهور شده یا اثر جوهر بر انگشت سبابه فرد میسر بود، اما در سالهای اخیر با ثبت کدملی رأیدهندگان، رأی دادن مجدد امکانپذیر نیست، لذا در انتخابات دوم اسفند ثبت اثر انگشت برداشته شد.
با توجه به تأکید مقام معظم رهبری در سیاستهای کلی انتخابات در سال ۹۵ مبنی بر «بهرهگیری از فناوریهای نوین در جهت حداکثرسازی شفافیت، سرعت و سلامت در اخذ و شمارش آرا و اعلام نتایج» و برخی کارهای انجام شده در این زمینه، اما هنوز گام اساسی و مؤثری برداشته نشده است تا تمام فرآیند انتخابات را الکترونیکی برگزار کرد.