سرویس تاریخ جوان آنلاین: اثری که در این مجال به شما معرفی میشود، ملخصی است از مجموعه روزنگاشتهای «امیر اسدالله خان امیرقائنات» معروف به امیر اسدالله علم در ۱۰ ساله پایانی سلطنت پهلوی دوم که توسط پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، دکتر موسی فقیه حقانی گزینش شده و روانه بازار نشر گشته است. این مجلد، برای کسانی که مایلند خلاصهای از سبک تاریخنگاری علم و نیز مهمترین وقایع دوران او را بدانند، بسا مفید و مغتنم خواهد بود. در این کتاب تلاش شده که گزیدهای از گزارش نویسنده از عرصههای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و حتی حوزه خصوصی زندگی شاه، به شکلی منسجم و همهجانبه، مورد گزینش و ارائه قرار گیرد. اما در باب اینکه خاطرات علم چرا مهم است و چه جایگاهی در تاریخنگاری پهلوی دارد، توضیحات مرتضی باقیان از پژوهشگران مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، به قرار ذیل است: «خاطرات و یادداشتهای روزانه، از منابع مهم تاریخنگاری در دوره معاصر محسوب میشوند، چراکه مسائل جزئی در آنها به دقت در نظر گرفته و یادداشت شدهاند. همچنین اگر نگارنده خاطرات از رجال لشکری و کشوری باشد، به احتمال زیاد پشت پرده بسیاری از وقایع و حوادث ذکرنشده در منابع رسمی را روشن کرده است. کتاب «یادداشتهای امیر اسدالله عَلَم» نیز در زمره کتابهای خاطرات قرار دارد. امیر اسدالله علم از رجال دربار پهلوی دوم بود که تقریباً خاطرات خود را روزانه ثبت کرده است و این یادداشتها در کنار منابع رسمی و غیررسمی دیگر میتواند پشت پرده حوادث دوره پهلوی دوم را بازگو کند. اسدالله علم که هم سنِ آخرین پادشاه ایران بود، در شروع یادداشتها ۴۸ سال داشت و یادداشتهایش از روز یکم اردیبهشت ۱۳۴۶ آغاز میشود و تا اواسط تابستان ۱۳۵۶ ادامه دارد. وى به دلیل پیشرفت کنترلناپذیر بیماری کشنده سرطان خون در ۱۴ مرداد ۱۳۵۶، از مقام وزارت دربار استعفا کرد و حدود هشت ماه و ۱۱ روز بعد (۲۵ فروردین ۱۳۵۷) درگذشت. عَلَم، به خانواده اش وصیت کرده بود ۱۰ سال پس از مرگش، یادداشتهایش را به چاپ برسانند. خانواده او نیز پس از مرگ علم، این مجموعه را به دست دکتر علینقی عالیخانی سپردند تا وی زمینههای نشر آنها را فراهم سازد. به طور کلی باید گفت خاطرات امیر اسدالله علم، از جمله منابع دست اولی است که راهنما و راهگشای بسیاری از پژوهشگران و مورخان در آینده خواهد بود. کارشناسان امور تاریخ معاصر معتقدند که این اثر، بهترین و واسطهترین منبع برای شناخت افکار و شخصیت محمدرضا پهلوی بهشمار میآید؛ چراکه با عینک نزدیکترین و وفادارترین عنصر نزدیک به محمدرضا، به نگارش درآمده است. دوران ۱۰سالهای که اسدالله علم در مقام پراهمیت وزارت دربار شاهنشاهی ایران به نگارش خاطرات خود پرداخته، دورانی است که قدرت سیاسی و تصمیمگیریهای نظامی و اقتصادی در دست محمدرضا پهلوی، مخدوم اسدالله علم، متمرکز بود. علینقی عالیخانی در مقدمه جلد هفتم مینویسد: «یادداشتهای علم از هنگامی آغاز میشود که شاه به اوج قدرت خود رسیده و پس از اجرای برنامههای انقلاب شاه و ملت، بر همه کسانی که مانع او برای رسیدن به قدرت مطلقه شدهاند، فائق آمده و میتواند به آن گونه که دلخواه اوست، عمل کند. این کتاب از این نظر بیمانند است که در جامعه کتابخوان ایرانی، صرفنظر از نوع سلیقه، جهانبینی و طرز تفکر خواننده، مورد استقبال فراوان قرار گرفته و فروش بالایی داشته است.»