سرویس تاریخ جوان آنلاین: در شـرایطـی کــه رسانههای معاند با اندیشه انقلاب اسلامی از یک سو و نیز پارهای از بریدگان انقلاب از سوی دیگر، به تخطئه این پدیده شاخص دوران ما مشغولند، سخن در باب ابعاد و جوانب این رخداد بزرگ، بهنگام و راهگشا تواند بود. در اثری که هماینک در معرفی آن سخن میرود، مؤلف سعی کرده تا با غور در مفاهیم بنیادین انقلاب اسلامی، در دو حیطه نظر و عمل، به بازشناسی و بازخوانی این رویداد پرداخته و چهرهای واقعی از آن ارائه نماید. «ایران در فرایند انقلاب» با نظری بر «امام خمینی و چالش سنت و مدرنیته»، توسط دکتر سیدمصطفی تقویمقدم تألیف شده و مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران به نشر آن همت گمارده است. مؤلف در دیباچه خویش بر این اثر، در باب پرسشهایی که این پژوهش در صدد پاسخگویی به آنهاست، چنین آورده است: «برای تبیین انقلاب اسلامی، اصولاً نیازها و مطالبات بنیادین جامعه ایران در دوره ۱۵۰ ساله منتهی به انقلاب، که در کشمکش میان جامعه ایران و حکومت قاجار و پهلوی، پاسخ خود را نیافته و همچنان معوق مانده و پاسخ میطلبیدند، کدام بودند و چگونه شکل گرفتند؟ جامعه ایران برای پاسخ به آنها، چه واکنشهایی از خود نشان داده و چه جریانهای فکری سیاسی، بدین منظور شکل گرفته و نسخه تجویزی آن جریانها برای پاسخ به آن نیازها، چه بوده؟ و بین آنها و نظام سیاسی بر سر آن مطالبات چه کشمکشهایی رخ داده است؟ چرا آن نسخهها و آن کشمکشها، فرجام مطلوب جامعه را نیافتند و آن مطالبات، همچنان معوق و بدون پاسخ ماندند؟ مبانی نظری و روش رهبری امام خمینی، چه نسبتی با آن نیازها و مطالبات داشتند و چرا و چگونه به ایجاد انقلاب اسلامی و شکلگیری نظام جمهوری اسلامی، به عنوان پاسخ به مطالبات جامعه انجامید؟ نویسنده در پاسخ به این پرسشها، کتاب «ایران در فرایند انقلاب؛ امام خمینی و چالش سنت و مدرنیته» را نگاشته است».
سیدمصطفی تقویمقدم در بخش اول کتاب و در دو فصل، به چهارچوب نظری موضوع مورد بررسی پرداخته است. در فصل اول به عنوان فرد یا جامعه، این موضوع را مطرح کرده و در فصل دوم از دیدگاه متفکران اسلامی معاصر در این باره، سخن گفته است. در بخش دوم کتاب با عنوان «ایران، از تهدید موجودیت تا تأسیس جمهوریت» چهارچوب نظری انقلاب مطرح شده است. در فصل اول این بخش، شکلگیری هویت ملی ایران، رویارویی با دنیای جدید، مدرنسازی امر سیاست، تغییر آرایش سیاسی جهان، ظهور نظام بینالمللی دو قطبی، حکومت پهلوی، مدرنیزاسیون و چالشها، امام خمینی و چالشهای ایران معاصر؛ پاسخی متفاوت، شکلگیری اندیشه و شخصیت امام خمینی (ره)، مبانی معرفتی امام خمینی، نظریهپردازی سیاسی و در فصل دیگر همین بخش، انقلاب؛ روششناسی کنش سیاسی امام خمینی، جریانشناسی سیاسی ایران در دهههای ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ ش، راهبرد ویژه امام خمینی؛ بیدارگری عمومی و انقلاب، نظامسازی، مدیریت جامعه پساانقلابی، نرمافزار نظام، به ساختار حقوقی موضوع مورد بررسی، مجال بحث و بررسی یافتهاند. در بخش آخر کتاب، نویسنده نتیجهگیری و تحلیل نهایی خود از موضوعات مطرحشده را، ارائه کرده و به آسیبشناسی نظریهها و دستاورد نظریه مورد پژوهش خویش پرداخته است. در این بخش نظریه توهم توطئه، توسعه و نوسازی، اصالت فرهنگی و ابزارانگاری، نقد و ارزیابی شده است. در مجموع مطالعه این اثر برای تاریخپژوهان انقلاب و علاقهمندان به این حوزه، مفید و روشنگر تواند بود.