سرویس بینالملل جوان آنلاین: اگرچه ایران رسماً به تعویق افتادن مذاکرات هستهای تا دولت بعدی را تأیید نکرده، اما شواهد گویای این است که دور هفتم در دولت سیزدهم برگزار خواهد شد. مسکو هرچند هم موضع با اروپاییها از ادامه فوری مذاکرات حمایت میکند، در عین حال تأکید دارد که عجله نکردن ایران برای از سرگیری مذاکرات، به وضوح بینتیجه بودن سیاست فشار حداکثری امریکا را تأیید میکند.
در فضای مبهم ناشی از توقف شش دور مذاکره برای احیای توافق هستهای (برجام) تمامی شواهد حاکی از آن است که دور بعدی (هفتم) مذاکرات برجام اواسط ماه اگوست (اواخر مردادماه) یعنی پس از استقرار دولت ابراهیم رئیسی برگزار خواهد شد. سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به لزوم رفع تحریمها و راستیآزمایی آنها، تأکید دارد که مواضع ایران در مذاکرات هیچگونه تغییری نکرده است. وی چشمانداز دستیابی به توافق را اینطور ترسیم کرده است: «به طور حتم برای دولتهای دوازدهم و سیزدهم آنچه اهمیت دارد دستیابی به منافع عالیه مردم است و زمان اهمیت ثانوی دارد. بدیهی است هرچه این مهم، سریعتر به نتیجه برسد آثار رفع تحریمها زودتر در کشور نمایان میشود.» این موضعگیری، اگرچه به صراحت زمان از سرگیری مذاکرات را به دولت سیزدهم موکول نکرده، اما انتظارات درباره ادامه مذاکرات طی روزهای باقی مانده تا شروع دولت رئیسی را نیز به حداقل میرساند. طرفهای دیگر برجام نیز اگرچه به نتیجه مذاکرات چشم دوختهاند، اما آنها نیز خود را برای پیگیری مذاکرات در دولت آتی ایران آماده میکنند. لیز کاستیو نیهتو، یکی از سخنگویان اتحادیه اروپا در این مورد به شبکه خبری یورونیوز گفت: «مقامات ایرانی به اتحادیه اروپا اطلاع دادند که مایلند دور بعدی گفتگوها درباره برجام را در وین هنگامی که دولت جدید روی کار است، یعنی از ۵ اگوست از سر بگیرند. در این میان، پرهیز از هرگونه تشدید و اقداماتی که منجر به تضعیف تلاشهای گسترده دیپلماتیک ما برای اطمینان از اجرای کامل برجام میشود، مهم است. اتحادیه اروپا نیز این مسئله را به وضوح به طرف ایرانی اعلام کرد.» یک مقام دیپلماتیک درباره توقف مذاکرات وین پیشتر به رویترز گفته بود که ایرانیها تا آغاز دولت جدید آماده بازگشت به مذاکرات نیستند. وی نیز زمان احتمالی آغاز دور هفتم مذاکرات را اواسط ماه آتی میلادی تخمین زده است.
باید برجام را احیا کنیم
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان روز پنج شنبه در جریان سفر به امریکا با اعلام اینکه با جو بایدن، رئیسجمهور امریکا درباره ایران گفتگو کرده است، تصریح کرد: «در زمینه برجام فکر میکنیم هر کاری باید انجام دهیم تا به نتیجه موفقیت آمیز برسیم.» الکساندر شالنبرگ، وزیر امور خارجه اتریش نیز که کشورش میزبان شش دور مذاکرات برجامی است، در ششمین سالگرد برجام با صدور بیانیهای اعلام کرد: «ما به حمایت از برجام به عنوان یکی از عناصر مهم معماری نظام جهانی عدم اشاعه تسلیحات هستهای ادامه میدهیم. سالهای گذشته ثابت کرد که برخورداری از یک توافق نیمبند بهتر از نبود آن است. باید با تمام قوا برجام را حفظ کنیم.» وی خاطر نشان کرد: مذاکرهکنندگان در جریان هستند که در مقطع حساسی قرار داریم و شاید این آخرین شانس ما برای نجات توافق وین باشد. اتریش تمام تلاش خود را برای حمایت از مذاکرهکنندگان در راستای رسیدن به یک راهحل قابلقبول مشترک بهکار میبندد.»
برآورد اشتباه امریکا از فشار حداکثری
میخائیل اولیانوف، سفیر و نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین دیگر مقامی است که از تعلیق مذاکرات تا دوره دولت سیزدهم سخن گفته است: «بر اساس آخرین گزارشها ایران آماده خواهد بود تا مذاکرات وین درباره احیای برجام را تنها پس از ۵ اوت (۱۴ مرداد) از سربگیرد؛ [اما]سؤال این است که دقیقاً از چه زمانی.» وی که پیش از این هم تأکید کرده بود عقب افتادن مذاکرات به نفع هیچکس نیست، در توئیتر نوشت: «اگر توقف در گفتگوها طولانی شود، مذاکرهکنندگان شتاب (انگیزه) خود را از دست داده و روند گفتوگوها، طولانیتر از زمان مورد انتظار خواهد بود.»
اولیانوف به موضوع کارزار فشار حداکثری علیه ایران هم اشاره کرد و نوشت: «مسیر و جریان مذاکرات وین یک بار دیگر ثابت میکند که ایالات متحده تأثیر فشار حداکثری بر ایران را زیاد برآورد کرده بود. فشارها ادامه دارد، اما ایران عجلهای ندارد اگرچه میداند هرچه زودتر مذاکرات به پایان برسد تحریمها زودتر برداشته میشوند. تحریمها تنها عاملی نیستند که مورد توجه قرار میگیرند.»
واشنگتن چاره دیگری ندارد
در امریکا بازار رایزنیها و موضعگیریها در مورد مذاکرات پیش رو داغ است. خبرگزاری رویترز به نقل از یک سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا با تکرار مواضع قبلی واشنگتن، اعلام کرده است که در شرایط تغییر دولت، ایران خواستار زمان بیشتری برای از سرگیری مذاکرات شده است. سران سنای امریکا نیز با حضور آنتونی بلینکن، وزیر خارجه این کشور درباره وضعیت مذاکرات برجام جلسه برگزار کردهاند. رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در امور ایران در گفتگو با خبرنگار سیانان گفت هر زمان که ایران آماده باشد، آماده بازگشت به گفتگوهای وین هستیم. جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید هم چهار شنبه شب اعلام کرد کشورش به گفتگوها با ایران ادامه میدهد. در مجموع به نظر میرسد که برجام برای واشنگتن به مسئلهای تبدیل شده که برای آن، جایگزینی وجود ندارد. رویترز در گزارشی به بررسی گزینههای دیگر بایدن پرداخت و اینطور جمع بندی کرد که تمامی گزینههای دیگر، سختتر و حتی غیرممکن هستند. بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان مسائل ایران، معتقدند که با توجه به شکست سیاست فشار حداکثری، تنها راه واشنگتن بازگشت به برجام است.