جوان آنلاین: یارانهها اغلب بدون در نظر گرفتن نیازهای واقعی انرژی و الگوهای مصرف افراد ارائه میشود و این رویکرد غلط در شیوه فعلی اعطای یارانه بنزین به خودرو نیز وجود دارد که منجربه تخصیص نادرست منابع میشود، زیرا برخی از خانوارها یارانههایی را دریافت میکنند که به آنها نیاز ندارند، در حالی که برخی دیگر از حمایت کافی برخوردار نیستند. با اعطای یارانه انرژی به هر فردی میتوان از تخصیص مناسب یارانهها و براساس نیاز مصرف اطمینان حاصل کرد.
با روند فعلی، ایران در ۱۰ سال آینده نیاز به واردات روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر بنزین خواهد داشت. یعنی درآمد صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت ایران با قیمت ۷۰ دلار باید صرف واردات بنزین شود که فاجعه آفرین خواهد بود. طبق آمار وزارت نفت، میانگین مصرف بنزین از ابتدای سال تا اواخر شهریور معادل ۱۱۶ میلیون لیتر در روز بوده است. این رقم در مقایسه با میانگین مصرف مدت مشابه در سال گذشته ۵/۱۳ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.
شرایطی که در بالا شرح داده شد، باعث شده است که ما از بزرگترین تولیدکننده بنزین در منطقه به یکی از واردکنندگان این نوع سوخت تبدیل شویم. بهزعم کارشناسان، اگر مجلس و دولت به صورت عاجل درباره این موضوع سیاستگذاریهای صحیح نداشته باشند، در آینده نزدیک با مشکلات جدی در حوزه بنزین مواجه میشویم.
اختصاص سهمیه بنزین به کدملی را راهکار مناسبی برای حل و فصل مشکل و کمک به بهینهسازی مصرف در کشور میدانند با این رویکرد جدید عؤاید حاصل از کاهش مصرف بنزین به طور کامل به مردم منتقل خواهد شد و دیگر از افزایش قیمت بنزین، دولت نفع نخواهد برد و در این سازوکار علاوه بر بازتوزیع مناسب یارانههای انرژی در بخش بنزین، اصلاح مصرف بنزین را نیز به همراه خواهد داشت.
در طرح بازتوزیع یارانه انرژی قرار نیست بنزین جدیدی وارد سیستم شود بلکه همین بنزین موجود به جای اینکه به خودرو اختصاص یابد به همه افراد دارای کدملی اختصاص پیدا میکند. افراد میتوانند سهمیه بنزین خود را در بازار بفروشند یا اینکه دولت آن را خریداری میکند. نظام توزیع یارانهها به این ترتیب عادلانهتر میشود و همه افراد کشور از سهمیه بنزین به صورت یکسان بهرهمند میشوند.
سیستم فعلی یارانه انرژی فاقد مزایای مربوط به صرفهجویی در مصرف در طول زنجیره تولید و توزیع انرژی است. با اصلاح نظام یارانه انرژی میتوان این سازوکارها را معرفی کرد و تولیدکنندگان و توزیع کنندگان انرژی را به مصرف بهینه ترغیب کرد. علاوه بر این، سیستم فعلی یارانه انرژی در بخش بنزین با اعطای سهمیه به خودرو کاملاً ناقص است زیرا به درستی به مقاصد مربوط به بهینهسازی مصرف انرژی هدفگذاری نشده است. یارانهها اغلب بدون در نظر گرفتن نیازهای واقعی انرژی و الگوهای مصرف افراد ارائه میشود و این رویکرد غلط در شیوه فعلی اعطای یارانه بنزین به خودرو نیز وجود دارد که منجربه تخصیص نادرست منابع میشود، زیرا برخی از خانوارها یارانههایی را دریافت میکنند که به آنها نیاز ندارند، در حالی که برخی دیگر از حمایت کافی برخوردار نیستند.
با اعطای یارانه انرژی به هر فردی میتوان از تخصیص مناسب یارانهها و براساس نیاز مصرف اطمینان حاصل کرد. همچنین با اعطای یارانه بنزین به نفر به جای خودرو، علاوه بر حل این مشکل، برای افرادی که خودرو ندارند، میتوان با توجیه یارانه انرژی که به آنها اختصاص داده میشود، سهمیه بنزین در نظر گرفت. این امر منجربه توزیع عادلانه یارانهها و تشویق شیوههای مصرف کارآمد خواهد شد. یکی دیگر از جنبههای مهم اصلاح نظام یارانه انرژی، توجه به صنعت حمل و نقل است. قیمت سوخت این صنعت نباید تغییر کند، اما میتوان براساس سیاستهای اعطای یارانه به خودروهای فعال، پایش دادهها را برای بهینهسازی مصرف اعمال کرد. این را میتوان از طریق سیستمهای حمل ونقل مبتنی بر ناوبری که در آن یارانه به وسایل نقلیهای که به شیوههای مصرف کارآمد پایبند هستند، ارائه میشود. با اجرای چنین سیاستهایی، میتوانیم بهینهسازی انرژی را در بخش حملونقل ارتقا دهیم و بیشتر به بهینهسازی مصرف کلی در بخش خانگی کمک کنیم.