جوان آنلاین: استاد اقتصاد دانشــگاه معتقد است به علت پایین ماندن قیمت بنزین نسبت به گاز طی سال‌های گذشته، مشاهده می‌کنیم که مردم انگیزه‌ای برای استفاده از گاز به جای بنزین ندارند. توسعه ظرفیت سی‌ان‌جی کشور در کنار ایجاد انگیزه‌هایی برای استفاده از این نوع سوخت می‌تواند به حل مشکل ناترازی بنزین کمک کند. صنعت خودرو‌های داخلی و همچنین وضعیت استفاده بسیار زیاد از خودرو‌های فرسوده نقش مهمی در بروز ناترازی بنزین در کشور ایفا کرده‌اند.
به باور کارشناسان، با توجه به روند رشد مصرف بنزین در کشورمان اگر سیاست‌های دقیق و عاجلی در پیش نگیریم، قطعاً در آینده نزدیک با مشکلات جدی مواجه می‌شویم. به زعم آنان، در صورتی که روند فعلی مصرف ادامه یابد و چاره‌اندیشی‌ای نداشته باشیم، مجبور به واردات بنزین در حجم بالا و صرف منابع ارزی خواهیم شد.
بنا بر برخی پیش‌بینی‌ها، با روند فعلی، ایران در ۱۰سال آینده نیاز به واردات روزانه ۱۱۰میلیون لیتر بنزین خواهد داشت، یعنی درآمد صادرات روزانه یک‌میلیون بشکه نفت ایران با قیمت ۷۰دلار باید صرف واردات بنزین شود که فاجعه‌آفرین خواهد بود.
شواهد نشان می‌دهد پایین‌بودن کیفیت خودرو‌های داخلی و پرمصرف بودن آن‌ها نقش قابل توجهی در بروز مشکل ناترازی بنزین در کشور داشته است. بنا بر برخی آمارها، میزان مصرف خودرو‌های داخلی نه تنها طی سال‌های گذشته کمتر نشده، بلکه افزایش هم یافته، این در حالی است که کشور‌های پیشرفته تا حد زیادی میزان مصرف بنزین در خودروهای‌شان را کاهش داده‌اند و به فکر تأمین سوخت مورد نیاز خودرو‌ها از منابع غیرفسیلی هستند.
سهراب دل‌انگیزان، استاد اقتصاد دانشگاه رازی در گفتگو با «جوان» در خصوص مشکل ناترازی بنزین که در کشور بروز کرده است، تصریح کرد: سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ که نقدی کردن یارانه‌ها اتفاق افتاد، مصرف بنزین در کشور حدود ۷۰میلیون لیتر در روز برآورد می‌شد و در عمل حدود ۹۰میلیون لیتر مصرف می‌کردیم که گفته می‌شد ۲۰میلیون لیتر ناشی از بدمصرفی، قاچاق و موارد اینچنینی است.
وی در ادامه گفت: اعداد و ارقامی که الان برای مصرف بنزین در کشور مطرح می‌شود، بسیار وحشتناک است. از مصرف روزانه بالای ۱۰۰میلیون لیتر صحبت می‌شود که گاه این میزان به حدود ۱۴۰میلیون لیتر در روز می‌رسد. متوسط مصرف بنزین در کشور ۱۲۰میلیون لیتر اعلام شده که حجم بسیار بالایی است. میزان مصرف بنزین در کشور طی سال‌های گذشته نسبت به رشد جمعیت چند برابر افزایش یافته است.
استاد اقتصاد دانشگاه رازی خاطرنشان کرد: می‌توانیم چند موضوع را در بروز مشکل ناترازی بنزین در کشور مؤثر بدانیم؛ اول اینکه به نظر می‌رسد موضوع قاچاق بنزین حل نشده است و هنوز جزو اصلی‌ترین موضوعات حوزه بنزین به شمار می‌رود. مسئله دوم این است که احتمالاً ما دچار مشکلی به نام بدمصرفی شده‌ایم.
دل‌انگیزان گفت: طی سال‌های گذشته بهبودی در خودرو‌های داخلی شاهد نبوده‌ایم و مصرف بنزین آن‌ها بسیار بالاست، همچنین با گذشت زمان که از عمر این خودرو‌ها می‌گذرد، مصرف بنزین‌شان افزایش یافته و عدم اسقاط آن‌ها بر گستره مشکلات افزوده است.
وی ادامه داد: واقعیت این است که میزان مصرف بنزین خودرو‌های تولید داخل نسبت به چند سال قبل نه تنها بهبود پیدا نکرده، بلکه بیشتر هم شده است، مثلاً اگر مصرف بنزین یک خودرو چند سال پیش به هفت لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش می‌رسید، الان به ۱۰ لیتر افزایش یافته است.
دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی خاطرنشان کرد: با توجه به آنچه در بالا گفته شد، می‌توان این طور نتیجه گرفت که ۳۰ درصد از افزایش مصرف بنزین در کشور بر اثر پرمصرف‌ترشدن خودرو‌های داخلی رخ داده است، بنابراین به جای اینکه اصلاح کیفیت خودرو‌ها را داشته باشیم و به استاندارد‌های جهانی مصرف بنزین خودرو‌ها نزدیک شویم، وضعیت بدتر شده است.
دل‌انگیزان گفت: به علت پایین ماندن قیمت بنزین نسبت به گاز طی سال‌های گذشته، مشاهده می‌کنیم که مردم انگیزه‌ای برای استفاده از گاز به جای بنزین ندارند. توسعه ظرفیت سی‌ان‌جی کشور در کنار ایجاد انگیزه‌هایی برای استفاده از این نوع سوخت می‌تواند به حل مشکل ناترازی بنزین کمک کند.
وی ادامه داد: صنعت خودرو‌های داخلی و همچنین وضعیت استفاده بسیار زیاد از خودرو‌های فرسوده نقش مهمی در بروز ناترازی بنزین در کشور ایفا کرده‌اند. فرسودگی فقط در خودرو‌های شخصی مطرح نیست بلکه ناوگان حمل‌ونقل سنگین کشور نیز دچار این فرسودگی است و افزایش مصرف گازوئیل را شاهد هستیم.
دل‌انگیزان در پایان تأکید کرد: چاره‌اندیشی برای حل مشکل ناترازی بنزین یک ضرورت است. در غیر این صورت، تبدیل به واردکننده بنزین می‌شویم که به لحاظ اقتصادی برای‌مان عدم‌النفع بالایی ایجاد می‌کند. به لحاظ سیاسی و امنیتی نیز وابسته‌شدن به واردات کالای استراتژیکی مانند بنزین به صلاح کشور نیست.
مصرف بالای بنزین به دلیل نامطلوب بودن کیفیت خودرو‌های ساخت داخل در حالی است که الزامات قانونی و مطالبات عمومی درباره الزام صنعت خودروسازی به ارتقای کیفیت خودرو همچنان مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد و ظاهراً بنانیست اتفاق خاصی در این حوزه رخ دهد، اما گویا نگرانی کمبود بنزین نخبگان را به واکنش واداشته است.
تا تعرفه واردات خودرو به زیر 10 درصد کاهش پیدا نکند مصرف سوخت معضل بزرگی در دراز مدت ایجاد خواهد کرد
