دنيا حيدري
تیم ملی والیبال ایران در سال جاری مسابقات مهميرا پیش رو دارد که نخستین آن لیگ ملتهای والیبال است که دو روز دیگر استارت آن زده میشود. رقابتهایی که تیم ملی والیبال ایران یک مرتبه در سال 2014 عنوان چهارميآن را به دست آورده اما بعد از آن، دیگر هرگز قادر به تکرار چنین جایگاهی نشده و سه سال است که حسرت حضور در فینال را دارد. حسرتی که مصطفي کارخانه، مربی والیبال ایران و سرمربی اسبق تیم ملی معتقد است امسال میتواند با تلاش و برنامه از بین رفته و به موفقیتی فراموشنشدنی تبدیل شود: «در ورزش هیچ چیز غیرممکن نیست.خصوصاً برای تیم ملی ایران که توانایی زیادی دارد اما به شرط آنکه با تلاش و برنامهریزی دقیق و حسابشده پیش برود.»
بعد از استارتی که در 2013 زده شد، والیبال ایران توانست در 2014 عنوان چهارمي را کسب کند. موفقیتی که دیگر هرگز تکرار نشد.
مسئله اصلی ورزش ایران نتیجهگرایی است. این نگاه هم بین مردم و هم مسئولان وجود دارد و باعث ميشود انتظارها تا اندازه زیادی بالا برود. در حالی که باید بضاعت را هم در نظر گرفت. نه اینکه بگویم تیم ملی والیبال ایران بضاعت لازم را ندارد اما تکرار موفقیت به مراتب از کسب آن سختتر و نیازمند برنامهریزی دقیق، هدفگذاری و صد البته تلاش فراوان است. نباید فراموش کنیم والیبال ما ناشناخته بود که به یک ظهور دست یافت و به جایی رسید که امروز در آن ایستادهایم. جایگاهی که برای حفظ آن باید تلاش زیادی کنیم، خیلی زیاد. والیبال دنیا پیشرفته است و سریع آنالیز و تجزیه و تحلیل ميکند. آنها سریع نقاط ضعف و قوت خود و حریف را درميآورند و برای آن چارهجویی ميکنند و اینطور نیست که وقتی والیبال ایران به عنوان یک تیم قوي خودش را مطرح کرد، عقب بمانند و این اجازه را به آن بدهند که جلو بزند.
سال گذشته شاید بهترین فرصت برای تکرار موفقیت بود. گفته ميشد تیمها بعد از المپیک پوستاندازی کردند و همه نفرات خود را ندارند، اما نتیجه بهتر از کسب عنوان یازدهمي نبود!
اولاً که نميتوان و نباید تیمها را دستکم گرفت. همه برای کسب بهترین نتیجه و موفقیت ميآیند حتی اگر تغییراتی اساسی داشته باشند. علاوه بر آن، سال گذشته کولاکوویچ تازه آمده بود و شناخت خوبی از والیبال ایران و بازیکنانش نداشت وگرنه او یک مربی کارکرده در سطح بالای بینالمللی است که تجربیات خوبی دارد و حالا شناخت خوبی هم از والیبال ایران و بازیکنانش دارد که این ميتواند کمک بسیاری کند.
یعنی ميتوان امیدوار بود که امسال طلسم ناکاميهای والیبال ایران در لیگ ملتها شکسته شود؟
چراکه نه، در ورزش هر چیزی احتمال دارد. ما تیم خوبی داریم و اگر در مسابقات لیگ ملتها هم به همین شکل نترس بازی کنیم و از ظرفیت و پتانسیلی که داریم به بهترین شکل در شرایط سخت استفاده کنیم، هیچ جای نگرانی نیست. فقط باید بتوانیم نقاط ضعف خود را پوشانده و نقاط قوتمان را تقویت کنیم. درست است که دیدارهای تدارکاتی ملاک نیست اما وقتی ما ميتوانیم در خاک صربستان، صربستانی را که یکی از پنج قدرت اول دنیاست با بازیکنان و شرایطی که دارد، ببریم و یک بازی را ميبازیم، یعنی به هماهنگی خوبی رسیدهایم. این نشان از آمادگی تیم و بازیکنان دارد و ميتواند آیندهای امیدوارکننده را ترسیم کند. تیم ملی توانایی جبران ناکاميهای گذشته را دارد.
با توجه به تغییرات اعمال شده، امسال تعداد تیمها بیشتر شده، این اتفاق چه تأثیری در روند نتیجهگیری خواهد داشت؟
اگر استارت خوبی بزنیم کمک زیادی خواهد کرد. به هر حال برد باعث ایجاد امید و انگیزه ميشود و تیم را به جلو هل ميدهد. بازیهای مرحله اول بیرون از خانه است که اگر بتوانیم امتیازهای لازم را از آن بگيریم، نميگویم همه بازیها را باید ببریم، نه، این شدنی نیست. اما اگر بتوانیم امتیازهای لازم را بگیریم، اگر برنامه و هدف داشته باشیم، خوب بازی کنیم، انگیزه داشته باشیم، بجنگیم، تسلیم نشویم و همه فکر و ذهن خود را متمرکز مسابقاتی که در آن هستیم بکنیم، ميتوانیم با دست پر برگردیم و چون در مسابقات آخر میزبان هستیم، فرصتها و امتیازهای از دست رفته را در خانه جبران کنیم. تعداد بالای بازیها باعث ميشود در روزهای آخر هماهنگتر شده و خلأيی هم اگر به وجود آمده در خانه برطرف کنیم. خصوصاً که تماشاگرانی را که ما داریم، هیچ تیمي در هیچ جای دنیا ندارد و آنها ميتوانند در بازیهای آخر کمک شایانی به نتیجهگیری تیم بکنند و اگر نیاز به جبران داشته باشیم با حمايت آنها ميتوانیم جبران کنیم.
یکی از مشکلات تیم ملی روی دریافتهاست، فکر ميکنید این مسئله مرتفع شده یا امسال هم والیبالستهای کشورمان را برابر تیمهای مطرح دنیا دچار چالش ميکند؟
همانطور که گفتم یکی از مسائل مهم، آنالیز خود و حریفان است برای آنکه نقاط ضعف و قوت خود و دیگران را شناسایی کرده و با توجه به آنها برنامهریزی کنیم. کاری که تیمهای مطرح دنیا انجام ميدهند. باید ببینیم مشکلاتمان کجای کار است تا آنها را قبل از آنکه حریفان از همان نقطه به ما ضربه بزنند برطرف کنیم. اگر در دریافت مشکل داریم باید تمریناتمان را در این خصوص افزایش دهیم، اگر در زدن سرویس پرشی محکم با قدرت بالا ایراد داریم، باید بیشتر کار کنيم، اگر در خصوص قد بازیکنان نسبت به بازیکنان تراز اول دنیا مشکل داریم، باید روی بازیکنان بلندقد سرمایهگذاری کنیم، البته همیشه هم مسئله نقاط ضعف نیست. مثلاً شما نگاه کنید یک زمانی تيم ما در زمينه سرویسهای پرشی موجی در دنیا بهترین بود، این نقطه قوت ما بود که دستمان برای حریفان رو شد اما این دلیل نميشود که این نقطه قوت را رها کنیم چون دیگران ما را آنالیز کرده و آن را دریافتند. بلکه باید تلاش و تمرین بیشتری بکنیم تا بهتر و بهتر شویم و همچنان بتوانیم به عنوان نقطه قوت از آن برابر حریفان استفاده کنیم. این یعنی یک آنالیز خوب برای آنکه مشکلات حل شود.
اما انتظارات از تیم ملی والیبال بالا رفته و ميتوان گفت حتی یک باخت هم باعث نارضایتی ميشود.
اینکه روحیه قهرمانطلبی داشته باشیم خیلی خوب است. تا اندازهای خواستههای مردم بهحق است اما یک نکته را نباید فراموش کنیم که دیگران هم به اندازه ما و شاید حتی بیشتر برای کسب موفقیت تلاش ميکنند و بهروز ميشوند. یعنی اگر یک تیم را بردیم، تکرار این برد خیلی هم راحت نیست و نميتوان انتظار داشت دیگر هرگز برابر آن نبازیم. دوم اینکه باید به اندازه بضاعتی که داریم انتظار داشته باشیم.
ولی این تصور وجود دارد که والیبالیستها اشباع شدهاند و مثل سابق تلاش نميکنند.
من اسمش را ميگذارم خستگی. از یک طرف لیگ و از طرف دیگر تیم ملی و مسائل و مشکلات همه و همه باعث ميشود بازيکنان خسته شده و تمرکزشان را از دست بدهند که البته این هم راه حل دارد و راه حل آن هم استفاده از نیروهای جوان است. جوانگرایی که کولاکوویچ انجام داده، بسیار بهجاست. هفت، هشت بازیکن جدید به تیم آمدند. این هم انگیزه باتجربهها را بالا ميبرد (آنها را نباید به راحتی کنار گذاشت، چراکه برایشان هزینه شده)، هم خستگی را از بین ميبرد چراکه جوانان خستگی سرشان نميشود. از طرف دیگر آنها را برای میادین مهمتر آماده و مهیا ميکند و یادشان ميدهد در شرایط سخت چطور باید ایستادگی کرد و جنگید ولی باید به آنها زمان داد و با نتیجهگرا بودن نباید عرصه را به آنها تنگ کرد.
بعد از لیگ ملتهای والیبال، تیم ملی باید برای مسابقات قهرمانی جهان آماده شود. این رقابتها چه تأثیری ميتواند در موفقیت تیم ملی در مسابقات قهرمانی جهان داشته باشد؟
وقتی بازیکنان روی دور مسابقه باشند، به آمادگی بیشتری ميرسند. مسابقات قهرمانی جهان برای بسیاری کشورها اهمیت بیشتری دارد اما لیگ ملتهای والیبال ميتواند مثل یک اردو و بازی تدارکاتی باشد تا تیم ملی خود را مهیای بازیهای قهرمانی جهان کند و با آمادگی و هماهنگی هر چه بهتر و بیشتر در آن مسابقات شرکت کند. ضمن اینکه این رقابتها ميتواند ویترینی باشد برای دیده شدن بازیکنان تیم ملی که در هر دو صورت نیز این تیم ملی است که سود ميبرد.