سرویس ورزشی جوان آنلاین: شیوع ویروس کرونا، والیبال ایران را هم به سمت یک توفیق اجباری حرکت داده است، رشتهای که در سالهای اخیر با ایگور کولاکوویچ از روزهای اوج فاصله گرفته بود و دیگر خبری از بازیهای خیره کننده والیبالیستهای کشورمان مقابل غولهای دنیای توپ و تور نبود. تک جرقههایی مانند برنز تاریخی در جام قهرمانان قارهها ۲۰۱۷ و طلای بازیهای آسیایی جاکارتا هم نتوانست روند نزولی والیبال را در زمان حضور سرمربی مونته نگرویی بپوشاند.
اگر چه مسئولان فدراسیون والیبال به رغم انتقادها، با توجه به قراردادی که با کولاکوویچ تا پایان المپیک ۲۰۲۰ داشتند، مایل به ادامه به همکاری با این مربی بودند، با این حال تعویق المپیک توکیو گویا سبب شده تا تغییرات در والیبال زودتر کلید بخورد، به خصوص که محمدرضا داورزنی آبان ماه سال گذشته پس از بازگشت دوباره به والیبال و انتخاب به عنوان رئیس فدراسیون، گفته بود: «طبیعی است که بین مردم در مورد والیبال این انتظار وجود دارد که حال والیبال خوب باشد، اما الان حال والیبال خوب نیست. مردم انتظار دارند که این رشته باعث غرور ملی شود و مجددا به روزهای خوب خودش برگردد.» حالا انگار قرار است با قطعی شدن تغییرات در کادر فنی تیم ملی والیبال و فسخ قرارداد با کولاکوویچ، هوای تازهای به والیبال تزریق شود تا این رشته در مسیر بازگشت به روزهای خوبش قرار بگیرد.
کولا با شعار ساختن یک نسل جدید آمد
پس از پایان المپیک ریو در تابستان سال ۹۵ بود که پرونده حضور رائول لوزانو سرمربی مشهور آرژانتینی در والیبال ایران بسته شد، اگر چه والیبال با این مربی برای اولین بار توانست به المپیک صعود کند، اما در ادامه به رغم صعود ایران به مرحله دوم و جمع ۸ تیم برتر المپیک، مسئولان فدراسیون والیبال که رسیدن به سکو و جمع ۴ تیم برتر را در برنامه هایشان قرار داده بودند، عذر لوزانو را خواستند. پس از پایان همکاری با لوزانو در مرداد ۹۵، ۵ ماه طول کشید تا از سرمربی جدید تیم ملی والیبال رونمایی شود. پس از مطرح شدن گزینههایی مانند آندره آناستازی، استویچف، رزنده و نامهای دیگر، قرعه به نام ایگور کولاکوویچ سرمربی مونته نگرویی افتاد که با موفقیتهایی که با تیم صربستان به دست آورده بود، خودش را در بین مربیان والیبال دنیا مطرح کرده بود.
اگر چه کولاکوویچ نام و آوازه مربیان معتبری مانند آناستازی و استویچف را نداشت، اما اعتقاد او به جوانگرایی که در تیم صربستان پایه گذار یک نسل طلایی شده بود، سبب شد تا مدیران فدراسیون والیبال که به دنبال ساختن پشتوانه برای تیم ملی پس از تغییر نسل فعلی تیم ملی بودند، با کولاکوویچ به توافق برسند و این مربی بهمن ماه سال ۹۵ قراردادش را به عنوان سرمربی جدید تیم ملی والیبال امضا کند. کولاکوویچ در شرایطی زمستان ۹۵ کارش را در والیبال ایران به عنوان جانشین لوزانو آغاز کرد که والیبال کشورمان در ۳ سال حضور این مربی روزهای پر فراز و نشیبی را تجربه کرد.
عنوان پنجمی فیک در لیگ ملتها
والیبال کشورمان در دروان کولاکوویچ دریک دوره لیگ جهانی و ۲ دوره لیگ ملتها حضور پیدا کرد، لیگ جهانی ۲۰۱۷ که خرداد ۹۶ آغاز شد اولین آزمون کولاکوویچ در تیم ملی والیبال بود. در لیگ جهانی ۲۰۱۶ تیم کشورمان با لوزانو با ۴ برد و ۵ باخت و کسب ۹ امتیاز در رده هفتم قرار گرفته بود و هواداران والیبال انتظار داشتند که در لیگ جهانی ۲۰۱۷ تیم کشورمان با کولا به نتایج بهتری دست پیدا کند. انتظارها، اما بی فایده بود و تیم ملی والیبال در اولین آزمون با کولاکوویچ با سقوط چهار پلهای نسبت به سال قبل، لیگ جهانی ۲۰۱۷ را به پایان رساند و با ۳ برد و ۶ باخت و کسب ۷ امتیاز در رده یازدهم قرار گرفت.
در سال ۲۰۱۸، لیگ جهانی به لیگ ملتها تغییر نام داد و باز هم ایران با کولاکوویچ پا به این رقابتها گذاشت. شکل جدید برگزاری مسابقات هم تغییری در روند نتایج تیم کشورمان نسبت به دوره گذشته نداد و تیم ملی والیبال با تنها یک پله صعود توانست در سال ۲۰۱۸ با ۷ برد، ۸ باخت و کسب ۲۱ امتیاز در رده جایگاه دهم قرار بگیرد. شکست مقابل ژاپن یکی از بدترین نتایج ایران در لیگ ملتهای ۲۰۱۸ با کولاکوویچ بود، این شکست اولین باخت به تیمهای آسیایی پس از اوج گیری والیبال ایران با ولاسکو از سال ۲۰۱۱ بود و نشان دهنده افت تیم کشورمان بود.
رقابتهای این دوره با توجه به بازیهای فشرده و قاره به قاره تیم کشورمان، فشار زیادی را به شاگردان کولاکوویچ وارد کرد، مسئلهای که سبب شد تا این مربی مونته نگرویی از فشردگی بازیها که سبب میشود بازیکنانش فرصت ریکاوری نداشته باشند، انتقاد کند: «حتی اگر به عنوان یک توریست نیز در پنج هفته به قارههای مختلف جهان سفر کنید بسیار سخت است، چه برسد به اینکه در هر هفته سه مسابقه سنگین هم برگزار کنید.»
لیگ ملتهای ۲۰۱۹ در حالی سومین حضور ایران با کولاکوویچ در این رقابتها بود، که اکثر تیمهای مطرح دنیا در این دوره با توجه به در پیش بودن رقابتهای انتخابی المپیک، ترجیح دادند که با تیمهای دوم و حتی سوم خودشان به این رقابتها بیایند. در چنین شرایطی کولاکوویچ لیگ ملتهای ۲۰۱۹ را بهترین فرصت برای کسب مدال برای تیم کشورمان عنوان کرد و بدون توجه به نظر کارشناسان که معتقد بودند ایران نیز باید در لیگ ملتها با جوانگرایی تمرکزش را روی کسب سهیمه المپیک بگذارد، تیم را با تمامی نفرات اصلی در لیگ ملتهای ۲۰۱۹ به میدان فرستاد.
همان طور که پیش بینی میشد با توجه به غیبت نفرات اصلی اکثر تیمهای شرکت کننده، تیم کشورمان با کولاکوویچ کار سختی برای صعود به مرحله نهایی لیگ ملتها نداشت و توانست با ۱۲ برد، ۳ باخت و به دست آوردن ۳۶ امتیاز به عنوان تیم دوم بعد از برزیل راهی فینال لیگ ملتها شود. از تاثیر دو میزبانی دو هفته این رقابتها در ایران که در شهرهای ارومیه و اردبیل برگزار شد، هم در کسب این نتایج و صعود به مرحله نهایی نمیتوان گذشت.
در مرحله نهایی تیم کشورمان که در گروه لهستان و برزیل قرار داشت با دو باخت نتوانست به نیمه نهایی برسد و پرونده تیم ملی والیبال در لیگ ملتهای ۲۰۱۹ با مقام پنجم بسته شد، ردهای که بهترین نتیجه ایران با کولاکوویچ در سه سال حضور در لیگ ملتها بود، هر چند همچنان مقام چهارمی با کواچ در لیگ جهانی ۲۰۱۴، بهترین مقام والیبال ایران در این رقابتها است.
موفقیتهایی برای خالی نبودن عریضه
جام قهرمانان قارهها ۲۰۱۷ بهترین عملکرد کولاکوویچ در ایران بود، مسابقاتی که تابستان ۹۶ به میزبانی ژاپن برگزار شد. تیم ایران که برای سومین بار در این رقابتها حضور پیدا میکرد؛ در سال ۲۰۰۹ به مقام پنجم و در سال ۲۰۱۳ به رتبه چهارم دست یافته بود. در ادامه روند صعودی والیبال در جام قهرمانان، تیم کشورمان در سومین حضور با کولاکوویچ تاریخ ساز شد و توانست برای اولین بار با قرار گرفتن در رده سوم و کسب مدال برنز، صاحب مدال جهانی شود. ایران دراین رقابتها برابر تیمهای ایتالیا، آمریکا، ژاپن و فرانسه به برتری رسید و تنها مغلوب تیم برزیل شد.
صعود به المپیک دیگر نقطه مثبت کارنامه کولا در زمان حضورش در ایران بود، مرداد سال گذشته تیم کشورمان در اولین شانس برای کسب سهمیه المپیک در رقابت با تیمهای روسیه، مکزیک و کوبا نتوانست به سهمیه برسد و روسها در سن پترزبورگ سهمیه گرفتند، اما در دی ماه سال ۹۸ بود که تیم کشورمان با هدایت کولاکوویچ توانست در رقابت با ۸ تیم آسیایی با ۷ برد و به عنوان تیم اول، سهمیه المپیک توکیو را در انتخابی المپیک در قاره آسیا کسب کند و برای دومین دوره متوالی در المپیک حضور داشته باشد.
قهرمانی در بازیهای آسیایی جاکارتا دیگر موفقیت والیبال با کولاکوویچ بود، موفقیتی که البته با توجه به فاصله تیم کشورمان با رقبای آسیایی اش قابل پیش بینی بود و نمیتوان از آن به عنوان یک موفقیت بزرگ یاد کرد. در حالی تیم ملی والیبال به جاکارتا رفت که ابتدا با توجه به رقابتهای والیبال قهرمان جهان ۲۰۱۸ که قرار بود شهریور برگزار شود ونزدیکی این مسابقات با بازیهای آسیایی، تیم ب والیبال به بازیهای آسیایی اعزام شود.
با این وجود با توجه به قطعی نبودن قهرمانی تیم ب و همچنین حساب باز کردن کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش روی مدال طلای والیبال، در نهایت تیم بزرگسالان به جاکارتا رفت و توانست با پیروزی مقابل کره جنوبی در فینال برای دومین دوره متوالی قهرمان بازیهای آسیایی شود.
تیم کشورمان در رقابتهای قهرمانی آسیا ۲۰۱۹ تهران نیز با هدایت کولاکوویچ توانست به مقام قهرمانی برسد، هر چند تیم کشورمان با توجه به شرکت تیمهای چین، کره و ژاپن با تیمهای دوم شان در این مسابقات محک جدی نخورد. البته برای این مسابقات هم پیش بینی شده بود با توجه به نزدیکی این رقابتها با جام جهانی ۲۰۱۹ والیبال، تیم کشورمان با ترکیب اصلی شرکت نکند، اما در دقیقه ۹۰ با توجه به قرار گرفتن قطر و استرالیا در گروه ایران در مرحله مقدماتی، مسئولان فدراسیون والیبال با توجه به اینکه احتمال دادند در صورت شرکت تیم دوم، تیم کشورمان برای صعود از مرحله گروهی با مشکل روبرو شود و گرفتن مجوز برای حضور در انتخابی المپیک در منطقه آسیا از دست برود، با تیم اصلی در تهران به میدان رفتند. شاگردان کولاکوویچ در فینال قهرمانی آسیا، استرالیا را شکست دادند تا هم باخت مرحله گروهی مقابل این تیم را جبران کنند و هم برای سومین دوره متوالی بر بام آسیا قرار بگیرند.
سقوط آزاد در بین غولهای دنیا
با وجود موفقیتهای نسبتا معمولی والیبال ایران با کولاکوویچ در سه سال اخیر، تیم کشورمان با هدایت این مربی مونته نگرویی در مسابقات قهرمانی ۲۰۱۸ جهان و جام جهانی ۲۰۱۹ عملکرد ضعیفی مقابل تیمهای مدعی والیبال دنیا به نمایش گذاشت. در شرایطی تیم ملی والیبال تابستان سال ۹۷ در مسابقات قهرمانی جهان ۲۰۱۸ شرکت کرد که در سال ۲۰۱۴ تیم کشورمان در این مسابقات به مقام ششم جهان رسیده بود. در سال ۲۰۱۸، اما تیم کشورمان با کولاکوویچ عملکرد ضعیفی داشت و با ۴ شکست و ۴ پیروزی در رده سیزدهم قرار گرفت و یک سقوط ۷ پلهای را ثبت کرد.
در مسابقات جام جهانی ۲۰۱۹ هم تیم ملی والیبال با کولاکوویچ نتوانست نتیجه بهتری نسبت به مربیان قبلی کسب کند، تیم ملی والیبال سال گذشته در رقابتهای جام جهانی ۲۰۱۹ با هدایت کولاوویچ با ۴ پیروزی، ۷ شکست و ۱۲ امتیاز در رده هشتم قرار گرفت و نتیجه دوره گذشته جام جهانی در سال ۲۰۱۵ را تکرار کرد.
توفیق اجباری
با چنین کارنامهای ایگور کولاکوویچ را میتوان یک مربی معمولی برای والیبال ایران نامید، مربیای که با توجه به جضور ۳ ساله در کشورمان نتوانست تاثیر قابل توجهی را به یادگار بگذارد. حال با توجه با تعویق یک ساله المپیک توکیو به دلیل شیوع ویروس کرونا، فدراسیون والیبال در پی فسخ قرارداد با این مربی مونته نگرویی است.
قرارداد ایران با کولاکوویچ تا پایان المپیک ۲۰۲۰ بود که با توجه به تعویق بازیها و همچنین نامشخص بودن زمان برگزاری لیگ ملتها ۲۰۲۰، والیبال کشورمان در سال جاری بر خلاف سال گذشته برنامه خلوتی دارد و همین مسئله سبب شده تا مسئولان فدراسیون والیبال با توجه به عملکرد نه چندان قابل قبول کولا، به دنبال فسخ با این مربی و حضور با یک مربی جدید در المپیک توکیو باشند که قرار است تابستان سال آینده برگزار شود.
در این رابطه هم مسئولان فدراسیون و هم کولاکوویچ به صورت ضمنی فسخ قرارداد را تائید کرده اند تا این مربی مونته نگرویی و ایران پس از ۳ سال و دو ماه به پایان خط برسند، تصمیمی که در هفتههای آینده رسمی خواهد شد تا گمانه زنیها درباره سرمربی جدید تیم ملی والیبال بالا بگیرد وصحبت از حضور یک مربی سطح بالای خارجی برای جانشینی کولاکوویچ است.
وعدهها باد هوا شد، در مشت ستارهها بود
در حالی ایران و کولاکوویچ به پایان همکاری رسیده اند که این مربی هیچ گاه نتوانست به وعدههایی که خودش و همچنین مسئولان فدراسیون برای جوانگرایی و تغییر نسل تیم ملی داده بودند، عمل کند. استفاده از ترکیب اصلی و ستارههایی که در سالهای پایانی بازی شان هستند، حتی در مسابقات کم اهمیت و مقابل تیمهای دوم و سوم سایر کشورها توسط کولاکوویچ سبب شده بود تا این مربی به رغم وعده هایش برای میدان دادن به بازیکنان جوان، در عمل اعتقادی به این مسئله نداشته باشد.
لیگ ملتهای ۲۰۱۹ بهترین مثال برای عدم اعتقاد کولاکوویچ به جوانگرایی بود، رقابتهایی که اکثر تیمهای شرکت کننده برای کسب تجربه و پشتوانه سازی با استراحت به بازیکنان اصلی به جوانان شان میدان دادند، اما کولاکوویچ در اکثر رقابتها تنها از ۶ بازیکن اصلی استفاده کرد، چنین اصراری سبب شد تا چند ملی پوش والیبال با توجه به فشردگی و خستگی گرفتار مصدومیت شوند.
چنین اعتقادی در شرایطی بود که هر وقت کولاکوویچ بازیکنان جوان تیمش را به میدان میفرستاد، با توجه به انگیزه بالای آنها، تیم نتیجه میگرفت، با وجود چنین عملکردی، اما در ادامه باز هم کولا اصرار به استفاده از یک ترکیب ثابت و تغییر ناپذیر داشت.
کولاکوویچ همچنین به رغم دادن شعار مبارزه با بازیکن سالاری در دوران حضورش در ایران نشان داد که توان مدیریت ستارههای تیم ملی والیبال را ندارد و این نداشتن اقتدار سبب شده بود تا با عوض شدن جای مربی و بازیکن، بازیکنان نامدار تیم ملی برای تیم نسخه بپیچند تا جایی که ملی پوشان از سعید معروف بیشتر از کولاکوویچ حساب میبردند!
انتقاد بی انتقاد
کولا همچنین برابر انتقادات مطرح شده نسبت به عملکردش همواره موضع گیریهای تندی داشت و هیچگاه ارتباط خوبی با منتقدان، کارشناسان و مربیان والیبال نداشت. اوج این اختلاف هیس نشان دادن مربی مونته نگرویی به منتقدانش پس از صعود والیبال به المپیک توکیو بود، واکنش عجیبی که نشان میداد مربی مونته نگرویی به رغم کارنامه متوسطش انتقادپذیر نیست.
مرور صحبتهای کولاکوویچ در مواجهه با انتقادات نسبت به سیزدهمی ایران در قهرمانی جهان ۲۰۱۸ به خوبی بیانگر این است که او تاب انتقاد را نداشت، مربیای که قرار نیست دیگر به ایران برگردد: «من متاسفم که برخی خبرنگاران و مربیها که شما آنها را کارشناس مینامید ایده ساختن یک تیم قدرتمند با قواعد درست را متوجه نمیشوند، یا نمیخواهند که متوجه شوند. برای این کار ما به یک شرایط خوب، حمایت و صبر نیاز داریم. برای انتقاد از من و کارم، آنها باید کفش مرا بپوشند و در این مسیر قدم بگذارند. این مسیر را با همه سختی و سنگهایی که دارد ادامه دهند و از آن عبور کنند و در آن صورت میتوانند مرا نقد کنند.»