عالم متتبع زندهیاد استاد علی ابوالحسنی (منذر)، از حکیمان و مورخان نکتهدان عصر حاضر به شمار میرفت. او یافتههای خویش را، به دقت میسنجید و بههنگام و در قالبی زیبا، عرضه میکرد. «ذوق لطیف ایرانی» یکی از واپسین آثار اوست، که در سه دفتر به علاقهمندان عرضه شده است. او در این مجلدات، گزیدهگوییهای حکیمانه عالمان و دانشوران کشورمان را، با سندسنجی مرتب کرده و ذیل موضوعات و میانتیترهایی درخور، به مخاطب ارائه نموده است. زندهیاد ابوالحسنی در دیباچه مجلد دوم از این سهگانه- که به لبخند علما اختصاص دارد- در مورد موضوع این اثر و محتوای آن، چنین آورده است:
«عالمان و حکیمان- و در یک کلام- نوعاً همه چیزشان عالمانه و حکمتآمیز است، حتی شوخیها و پرخاشهایشان. آن عالم فرزانه که «حکمت» در عمق جانش نفوذ دارد، زمانی که شادی و نشاط، تمام وجودش را پر ساخته و با دوستان یکدل خویش، «گل میگوید و گل میشنود» و نیز زمانی که از شدت خشم، چونان دریای طوفانی شده و حریف را به باد اعتراض میگیرد، سخن و عملش از حکمت و معرفت تهی نیست. واژهها و مفاهیمی که در هنگام بحران- از شدت شادی گرفته تا کثرت اندوه- از ذهن و زبانش میتراود، در کل، حکیمانه یعنی بجا و استوار است؛ چندان که میتوان از آنها نیز درسها آموخت و پندها اندوخت. در کارنامه زندگی عالمان فرزانه، فراوان مواردی مییابیم که آنان- در عرصه فتوا و قضاوت، یا تدبیر و سیاست، یا بحث و چالش علمی با حریف- نکتهای آوردهاند، مضمونی پروردهاند، شگردی زدهاند، طنزی پرداختهاند و مزاحی گفتهاند و... که شنیدنی و آموختنی است. علما و روحانیون، شئون و مقامات گوناگونی داشته و در عرصههای متعددی از علم و عمل، انجام وظیفه میکنند و بر این اساس، ذوقورزی و لطیفهپردازی و هنرمندی آنان نیز در عرصههای مختلفی ظهور و بروز دارد که از جمله آنها میتوان به عرصهها و موارد زیر اشاره کرد:
الف- دقتورزیها، نکتهیابیها و خردهگیریها و اشکالگرفتنهای ظریف علمی در سر درس استاد یا جاهای دیگر.
ب- هنرنماییها و حاضرجوابیهای حکیمانه و استادانه در مناظرهها و چالشهای علمی با حریف.
ج- استفاده بهنگام و مدبرانه از فرصتها و موقعیتهای اجتماعی، سیاسی و... برای رساندن پیام و القای نظریهها و پیشبرد اهداف اصلاحی و اسلامی خویش.
د- طنز و شوخی با ارباب قدرت و مکنت.
هـ- مهارت و هنرمندی در حل مشکلات و اختلافات مردم.
و- وعظ و خطابه و هنرمندی در بیان مطالب و ذکر تمثیلها و نیز گریز زدنهای حسابشده و سوزانگیز در پایان منبر به مصائب اهلبیت علیهمالسلام.
ز- امر به معروف و نهی از منکر و تمهیدات مدبرانه برای حسن انجام و تأثیر آنها بر روی افراد.
ح- اتخاذ تدابیر پخته در هنگام قضاوت بین افراد به منظور تشخیص مجرم.
در این دفتر بر آنیم شما را با نمونههای جالبی از شوخیها، طنزها، لطیفهگوییها، نکتهگیریها، مضمونتراشیها، حاضرجوابیها و شگردهای حکیمانه عالمان و طالبان علوم دینی در عرصههای گوناگون علم و عمل آشنا کنیم و البته در خلال مطالب، به اقتضای بحث و توضیح مطلب، نکات مفید و ارزشمند فراوانی نیز آمده است که خواهید خواند».