اختصاصی جوان آنلاین، هوش مصنوعی تراکم مجموعه‌های از هوش‌های انسانی است و همواره فعلیتی دارد و از قدرت فعلیت هوش انسان بالاتر است. به دلیل متغیر‌های گسترده‌ای که در آن به وجود آمده، بسیاری از آرزو‌های ما برای فضای اجتماعی را می‌تواند برآورده کند.
مثلاً عدالت فراگیر، رفع فساد و خدمات آسان به مردم. همچنین حذف بروکراسی و فرایند‌های پیچیده زندگی انسان و یا برای آلودگی هوا در بستر هوش مصنوعی یک باز تعریف متفاوتی از آن می‌شود و می‌تواند ظرفیت‌هایی را برای هوای سالم یا آب سالم طبیعت پاک به وجود بیاورد.
البته چالش‌هایی هم دارد، به عنوان نمونه یکی از چالش‌هایش این است که انسان را ممکن است ضعیف کند و حافظه انسان را تقلیل دهد. در همین حال هوش مصنوعی یک طبقه اجتماعی تولید کننده به وجود آورده و یک طبقه بزرگ اجتماعی مصرف کننده پدید آورده است.
بر این اساس در سراسر جهان جهت کاربردی شدن این فناوری، به تنظیم گری آن پرداخته شده است.
در کشور ما هم در همین هفته رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، ماده واحده «نهایی‌سازی و تصویب سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران» را که ۱۶ آبان ماه امسال در هشتصد و نودمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است برای اجرا ابلاغ کرد.
ماده واحده «نهایی‌سازی و تصویب سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران» که بر اساس مصوبه چهار صد و چهل و سومین جلسه شورای معین در مورخ ۱۶ آبان ۱۴۰۲ به تصویب رسیده و به ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، مرکز ملی فضای مجازی، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، شورای راهبردی علم، فناوری و نوآوری دفاعی و امنیتی و شورای عالی حوزه‌های علمیه ابلاغ شده به شرح ذیل است:
«ماده واحده- ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی مکلف است با همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، مرکز ملی فضای مجازی، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران؛ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای راهبردی علم، فناوری و نوآوری دفاعی و امنیتی، شورای عالی حوزه‌های علمیه و سایر دستگاه‌های اجرایی ذی‌نفع و با استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و نمایندگان بخش خصوصی بر پایه بنیان‌های نظری دینی، فلسفی، فقهی، اخلاقی و فرهنگی و با نظرداشت پیامد‌های آن در ابعاد مختلف، «سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران» را مشتمل بر اصول و مبانی ارزشی، چشم‌انداز، اهداف، اولویت‌ها، شاخص‌ها، راهبرد‌ها و اقدامات ملی مورد نیاز و تقسیم کار ملی دستگاه‌های اجرایی برای اجرایی‌سازی سند به منظور تنظیم مناسبات ارکان مختلف حاکمیت و بخش خصوصی در مسیر پیشرفت و تعالی همه‌جانبه کشور، تدوین و برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کند».
نهایی شدن سند تا یک ماه آینده
در همین رابطه، حجت الاسلام والمسلمین دکتر سعید رضا عاملی مسئول کمیته نهایی سازی سند ملی هوش مصنوعی اظهار داشت: من امیدوارم تا یک ماه آینده سند در ستاد علم و فناوری ستاد شورای عالی انقلاب فرهنگی نهایی بشود و آماده طرح در شورای عالی انقلاب فرهنگی بشود، لذا همان جور که اشاره شد شاید بنیان‌های فنی موضوع به وزارت ارتباطات مرکز ملی فضای مجازی مرتبط بشود، ولی وقتی هوش مصنوعی را به عنوان یک زیست بوم زندگی نگاه می‌کنیم به آن، طبیعتا ابعاد فلسفی، فرهنگی به خصوص ابعاد اخلاقی پیدا می‌کند یعنی این هوش خیلی‌ها می‌گویند یک هوش بی طرف است، ولی شما سند ملی هوش مصنوعی آمریکا را در همین سال بیست، بیست و سه نگاه کنید، در همان بند‌های اولش می‌گوید باید ارزش‌های آمریکایی باید در الگوریتم‌های هوش تدبیر بشود؛ بنابراین حالا ارزش‌های آمریکایی یکی از آن‌ها لیبرالیسم است یعنی یک بازبودگی در این فضا ایجاد می‌کند یا این که یک فضایی منهای خدا طراحی کردن است. شما وقتی که یک هوش مصنوعی را یک فضای توحیدی طراحی می‌کنید، تخریب انسان نباید توسط هوش صورت بگیرد، وقتی این هوش مصنوعی را یک فضایی برای آن طراحی می‌کنید که ارزش اصلی اش استقرار عدالت در جامعه باشد، باید پرتوی عملکردی اش عدالت گرا باشد.
باید تاکید داشت که مقام معظم رهبری در حوزه هوش مصنوعی دستور فرموده اند که ما باید در ۱۰ کشور برتر دنیا این عرصه، قلمدادشویم، بر این اساس مسئول کمیته نهایی سازی سند ملی هوش مصنوعی خاطر نشان کرد: اولین رکنی که در اهداف سند ملی هوش مصنوعی به آن توجه شده است، سرمایه انسانی است و سرمایه انسانی امروز در دانشگاه‌های ما پرورش پیدا می‌کنند که واقعا نیازمند به یک پوست اندازی داریم، ما یک مقدار عقب هستیم از نو شدن دانش در ایران، با توجه به تغییراتی که به وجود آمده است، ببینید هوش مصنوعی ادامه ظرفیت‌های فضای مجازی است. به یک نوعی ما از انقلاب اول روقومی و از انقلاب دوم روقومی صحبت می‌کردیم، انقلاب اول روقومی این بود که بتواند اشیاء و اطلاعات را تبدیل کند به داده بکند، انقلاب دوم این بود که داده را تبدیل به خدمات بکند. این که آقای دکتر اشاره می‌کنند که ما نیاز به داده داریم، ما در دهه بعد از سال دوهزار یعنی بین دوهزار تا دوهزار و ده، هجده اگزا بایت داده در کل جهان به وجود آمده است. امروز، هر دو روزی، هجده اگزابایت به داده اضافه می‌شود، بنابراین جهانی است که به صورت فراگیر داده‌ها دارد افزایش پیدا می‌کند.
هر دیوایسی که وصل به اشیاء، اطلاعات، انسان‌ها و فرآیند‌ها می‌شود، بستر داده‌ای را افزایش می‌دهد. به نظرم سند کمک می‌کند اولا یک حکمرانی موثر داشته باشیم و در ثانی بخش خصوصی را هم برای آن ظرفیت‌های کافی و لازم برای توسعه فراهم می‌کند، البته این بحث‌ها دامنه بسیار گسترده‌ای دارد که امیدوارم در فرصت دیگری بشود به آن ورود پیدا بکنیم.
سرانجام اینکه قانون و مقررات باید درهوش مصنوعی تسهیلگری کند. به نظر می‌رسد که بخش خصوصی در بحث هوش مصنوعی خیلی جلوتر از قانون و مقررات و بخش حکمران است. از سال‌های گذشته شرکت‌هایی داریم که در بحث هوش مصنوعی دارند فعالیت می‌کنند، محصولات دارند و باید به آن‌ها کمک کنیم، اگر بخواهیم در بحث کار‌هایی که در کشور در بحث تسهیلگری این موضوع انجام شده است، اشاره کنیم، باید گفت وزارت ارتباطات از چند سال قبل، از حدود سه سال قبل یک مرکزی را به وجود آورد، به نام مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی، و هدف وزارت ارتباطات این بود که بیاییم رگولاتوری و بحث حقوقی هوش مصنوعی را به سمتی ببریم که بتواند به توسعه کاربرد‌های هوش مصنوعی در سطح کشور، کمک کند.
