جوان آنلاین: با تسهیل ورود بخش مردمی اقتصاد به سمت سرمایه‌گذاری و توسعه میادین نفت و گاز کشور، علاوه بر افزایش رقابت‌پذیری در بالادست صنعت نفت و گاز، ورود فناوری نیز به این بخش اتفاق خواهد افتاد و بدون اتکا به بودجه، منابع متعدد و متنوعی در بستر و چارچوب پروژه‌های صنعت نفت و گاز قرار خواهد گرفت که مهم‌ترین مشکل توسعه صنعت انرژی کشور که بحث تأمین مالی است با تسهیل مجوز ورود بخش‌های غیردولتی برای بهره‌برداری میادین نفت و گاز، حل خواهد شد و اثر خروجی این مدل توسعه‌ای در بازطراحی تجارت انرژی، حل ناترازی انرژی صنایع کشور و در نهایت رشد اقتصادی کشور به طور کامل مشخص خواهد شد.
رشد اقتصادی پایدار برای شکوفایی و توسعه هر کشور ضروری است. برای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار، تنوع منابع درآمد و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد بسیار مهم است. در بسیاری از کشورها، صنعت نفت و گاز نقش بسزایی در اقتصاد دارد و پتانسیل جذب سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی را دارد. با این حال، اتکا به صنعت نفت و گاز به تنهایی برای توسعه اقتصادی می‌تواند به دلیل نوسانات قیمت نفت و طول عمر محدود ذخایر نفت و گاز خطرآفرین باشد.
ایران کشوری با ذخایر عظیم نفت و گاز است که آن را به یک بازیگر اصلی در بازار جهانی نفت و گاز تبدیل کرده است. با این حال، این کشور در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های اعمال شده بر صنعت نفت و گاز خود با چالش‌هایی مواجه بوده است. برای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و کاهش اتکا به بودجه، تسهیل سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌های اقتصاد به‌ویژه بخش مردمی برای ایران ضروری است. تسهیل سرمایه‌گذاری بخش مردمی اقتصاد در بالادست صنعت نفت و گاز برای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار در ایران ضروری است. ایران با اجازه دادن به شرکت‌های کوچک و شرکت‌های دانش‌بنیان برای سرمایه‌گذاری در توسعه میادین نفت و گاز، می‌تواند منابع درآمد خود را متنوع کند، رقابت و نوآوری را ترویج کند، به موضوع تأمین مالی بپردازد و فرصت‌هایی برای اشتغالزایی و توسعه اقتصادی ایجاد کند. این رویکرد می‌تواند به کاهش اتکا به درآمد‌های نفتی و ارتقای رشد اقتصادی در سایر بخش‌های اقتصاد کمک کند.
بخش مردمی اقتصاد شامل مردم، مشاغل کوچک، استارت آپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان است که پتانسیل سرمایه‌گذاری خرد سهام محور را دارند. با تسهیل سرمایه‌گذاری بخش مردمی اقتصاد در بالادست صنعت نفت و گاز، ایران می‌تواند منابع درآمد خود را متنوع کرده و وابستگی خود را به درآمد‌های نفتی کاهش دهد. این رویکرد همچنین می‌تواند به ارتقای توسعه اقتصادی در سایر بخش‌ها مانند فناوری، تولید، کشاورزی و خدمات کمک کند.
یکی از زمینه‌های کلیدی که ایران می‌تواند سرمایه‌گذاری بخش مردمی را تسهیل کند، توسعه میادین نفت و گاز این کشور است. ایران دارای تعدادی میادین مشترک نفت و گاز است که پتانسیل جذب سرمایه‌گذاری از سوی بخش غیردولتی با تکیه برسرمایه‌گذاری خرد مردمی را دارد. ایران با اجازه دادن به این بخش‌های غیردولتی برای مشارکت در توسعه این میادین، نه تنها می‌تواند رقابت‌پذیری در صنعت نفت و گاز را افزایش دهد، بلکه می‌تواند انتقال فناوری و نوآوری را نیز ارتقا دهد.
تسهیل سرمایه‌گذاری بخش مردمی اقتصاد در توسعه میادین نفت و گاز می‌تواند مزایای متعددی برای اقتصاد ایران داشته باشد. اولاً، می‌تواند به حل موضوع تأمین مالی که مانع بزرگی بر سر راه توسعه صنعت انرژی کشور است، کمک کند. با اجازه دادن به شرکت‌های کوچک و شرکت‌های دانش‌بنیان برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نفت و گاز، ایران می‌تواند از منابع مالی متنوع استفاده کند و اتکای خود به بودجه را کاهش دهد. ثانیاً، تسهیل سرمایه‌گذاری بخش مردمی اقتصاد در بالادست صنعت نفت و گاز می‌تواند به افزایش رقابت در صنعت نفت و گاز کمک کند که می‌تواند منجربه کارایی بالاتر، هزینه‌های کمتر و کیفیت بهتر خدمات شود. ایران با ترویج رقابت در این صنعت می‌تواند سرمایه‌گذاران بیشتری را جذب کند و نوآوری و سرمایه‌گذاری در فناوری را تشویق کند. این می‌تواند به نوسازی بخش نفت و گاز کشور و رقابتی‌تر کردن آن در بازار جهانی کمک کند. علاوه بر این، اجازه دادن به شرکت‌های کوچک و شرکت‌های دانش بنیان برای مشارکت در توسعه میادین نفت و گاز می‌تواند فرصت‌هایی را برای اشتغالزایی و رشد اقتصادی ایجاد کند. با تشویق سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها، ایران می‌تواند از کارآفرینی حمایت کند، نوآوری را پیش ببرد و تنوع اقتصادی را ارتقا دهد.
اقتصاد‌های پیش‌رو در دنیا، از جز به جز سرمایه بخش‌های مختلف اقتصاد در جهت توسعه اقتصادی استقبال می‌کنند و در همین راستا نیز انواع و اقسام ابزار‌های مالی و پولی در همین راستا به کار گرفته می‌شود. موضوعی که متأسفانه در ایران به طور دقیق به آن پرداخته نشده است و در سال‌های اخیر مسیر‌های اندک ولی متنوعی برای توسعه سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شده است.
یکی از حوزه‌های اصلی اقتصاد ایران که به تازگی سرمایه‌گذاری بخش مردمی اقتصاد در آن تسهیل شده است؛ بخش بالادست صنعت نفت و گاز و توسعه میادین مشترک نفت و گاز کشور به دست بخش مردمی اقتصاد بوده است. ورود سرمایه‌های خرد مردمی و شرکت‌های توانمند دانش‌بنیان در حوزه برداشت، علاوه بر هدایت نقدینگی جامعه به سمت پروژه‌های مهم نفت و گاز و توسعه میادین مشترک کشور، زمینه حضور و بهره‌مندی مردم از بخش پرسود و پر از فرصت انرژی کشور را نیز فراهم خواهد کرد.
با تسهیل ورود بخش مردمی اقتصاد به سمت سرمایه‌گذاری و توسعه میادین نفت و گاز کشور، علاوه بر افزایش رقابت‌پذیری در بالادست صنعت نفت و گاز، ورود تکنولوژی نیز به این بخش اتفاق خواهد افتاد و بدون اتکا به بودجه، منابع متعدد و متنوعی در بستر و چارچوب پروژه‌های صنعت نفت و گاز قرار خواهد گرفت که مهم‌ترین مشکل توسعه صنعت انرژی کشور که بحث تأمین مالی است با تسهیل مجوز ورود بخش‌های غیردولتی برای بهره‌برداری میادین نفت و گاز، به راحتی حل خواهد شد که اثر خروجی این مدل توسعه‌ای در بازطراحی تجارت انرژی، حل ناترازی انرژی صنایع کشور و در نهایت رشد اقتصادی کشور به طور کامل مشخص خواهد شد.
در همین رابطه پیرامون اهمیت و محوریت ورود سرمایه خرد مردمی به بخش بالادست نفت و گاز کشور و مسیر تحقق رشد اقتصادی پایدار بدون اتکا به بودجه با دو تن از کارشناسان و صاحبنظران این حوزه به گفتگو پرداختیم.
توسعه میادین مشترک با شکستن انحصار توسعه میادین نفت و گاز
جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس پیرامون اهمیت استفاده از ظرفیت بخش غیردولتی و مردمی اقتصاد در توسعه میادین مشترک نفت و گاز کشور به «جوان» گفت: «تمرکز بر توسعه مبتنی بر منابع عموم جامعه و ایجاد بازی دو سر برد برای مردم و دولت در زمینه توسعه میادین مشترک نفت و گاز بسیار مهم است و در این زمینه مصوبه مهمی در ماده ۱۵ قانون برنامه هفتم توسعه به تصویب رسیده است که زمینه حضور و استفاده از ظرفیت بخش غیردولتی و مردمی اقتصاد در توسعه میادین مشترک نفت و گاز کشور را فراهم خواهد کرد.»
این عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در رابطه با لزوم عدم اتکا به بودجه دولتی و پیگیری برنامه‌های بدون بودجه با تکیه بر سرمایه‌های خرد مردمی گفت: «صرفاً با اتکا به منابع دولتی به هیچ وجه امکان توسعه نداریم و باید بر منابع بخش مردمی اقتصاد و هدایت نقدینگی به سمت بخش مولد و سودآور اقتصاد یعنی بخش نفت و گاز تمرکز کنیم.»
وی ادامه داد: «در زمینه فروش نفت و گاز استخراج شده از این میادین نیز کمک ویژه‌ای توسط بخش غیردولتی صورت خواهد گرفت و توسعه تجارت انرژی و همچنین رشد اقتصادی کشور نیز از این محل به خوبی قابل انجام است.»
قادری عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در پایان صحبت‌های خود با اشاره به اهمیت ورود بخش صنعتی با ابزار‌های نوین و صرفه اقتصادی بالا برای این بخش گفت: «صنایع نیز در زمینه حل ناترازی خود و همچنین رشد اقتصادی حاصل از تداوم تولیدات صنعتی در زمان اوج مصرف گاز و برق، می‌توانند از این ظرفیت جدید تولید شده توسط سرمایه‌گذاری مستقیم خود صنایع یا مردم استفاده کنند و در این زمینه به خودتأمینی گاز و برق برسند.»
استفاده از سرمایه‌های خرد مردمی در جهت توسعه میادین مشترک نفت و گاز
سجاد اعیانی کارشناس حوزه سیاستگذاری اقتصادی نیز در رابطه با محوریت شکستن انحصار توسعه میادین نفت و گاز به «جوان» گفت: «موضوع روش‌های برداشت و دستیابی به بازار‌های مناسب در توسعه میادین نفت و گاز یکی از جنبه‌های مهم این صنعت است که پیامد‌های قابل توجهی برای تولید، سودآوری و توسعه اقتصادی دارد. در ایران، انحصار شرکت ملی نفت ایران در توسعه میادین نفت و گاز کشور در طول تاریخ، تنوع روش‌های برداشت و دسترسی کنترل‌شده به بازار را محدود کرده و در نتیجه رقابت و نوآوری در این بخش وجود ندارد.»
وی در ادامه اظهار کرد: «با این حال، تحولات اخیر در صنعت نفت و گاز ایران منجر به شکسته شدن این انحصار شده و به شرکت‌های بخش خصوصی امکان رقابت برای توسعه میادین را می‌دهد. این تغییر قابل توجه پتانسیل ایجاد تحول در توسعه میادین مشترک نفت و گاز در کشور، ارتقای رقابت، نوآوری و رشد اقتصادی را دارد. ایران با گشودن میدان به روی شرکت‌های بخش خصوصی، می‌تواند از طیف وسیع‌تری از تخصص، فناوری و سرمایه‌گذاری بهره‌مند شود که منجر به افزایش ظرفیت تولید و سودآوری می‌شود.»
این کارشناس حوزه سیاستگذاری اقتصادی در رابطه با پتانسیل‌های توسعه صنعت نفت و گاز ایران و قرارگیری ایران به عنوان یک بازوی مهم در توسعه تجارت انرژی اظهار کرد: «یکی از مزیت‌های کلیدی شکستن انحصار در صنعت نفت و گاز ایران، پتانسیل ورود شرکت‌های خارجی به بازار است. با مشارکت شرکت‌های خارجی در توسعه میادین مشترک نفت و گاز ایران، کشور می‌تواند از هجوم سرمایه، فناوری و تخصص این شرکت‌ها بهره‌مند شود. این امر نه تنها باعث نوآوری و کارایی در صنعت می‌شود، بلکه بازار‌های جدیدی را برای فروش نفت و گاز ایران باز می‌کند و اتکا به بازار‌های سنتی را کاهش می‌دهد و تأثیر تحریم‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین با دعوت از شرکت‌های خارجی برای مشارکت در توسعه میادین مشترک نفت و گاز، ایران می‌تواند ظرفیت تولید را به حداکثر برساند و روش‌های برداشت را بهینه کند. شرکت‌های خارجی اغلب فناوری پیشرفته و بهترین شیوه‌ها را روی میز می‌آورند که می‌تواند به افزایش کارایی، افزایش بازده و بهبود سودآوری کلی حوزه‌ها کمک کند. این به نوبه خود می‌تواند درآمد ارزی کشور را بدون سرمایه‌گذاری مالی قابل توجه از بودجه دولت افزایش دهد.»
وی ادامه داد: «مشارکت شرکت‌های خارجی در توسعه میادین نفت و گاز ایران نیز فرصتی را برای انتقال دانش و مهارت به کارگران داخلی فراهم می‌کند. کارگران ایرانی با همکاری در کنار کارشناسان بین‌المللی می‌توانند تجربیات و تخصص‌های ارزشمندی کسب کنند که می‌تواند به ایجاد نیروی کار ماهر برای آینده کمک کند. این نه تنها به نفع صنعت نفت و گاز است، بلکه به توسعه کلی سرمایه انسانی و رشد اقتصادی کشور نیز کمک می‌کند. علاوه بر این، مشارکت شرکت‌های خارجی در توسعه میادین مشترک نفت و گاز می‌تواند به ترویج شیوه‌های پایدار و حفاظت از محیط‌زیست کمک کند. بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی استاندارد‌های زیست‌محیطی سختگیرانه‌ای دارند و متعهد به کاهش ردپای کربن خود هستند. با مشارکت با این شرکت‌ها، ایران می‌تواند بهترین شیوه‌ها را در مدیریت زیست‌محیطی اتخاذ کند، تأثیر استخراج نفت و گاز بر محیط‌زیست را به حداقل برساند و به تلاش‌های جهانی برای مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی کمک کند.»
وی در پایان گفت: «شکستن انحصار در صنعت نفت و گاز ایران و دعوت از شرکت‌های خارجی برای مشارکت در توسعه میادین مشترک نفت و گاز، این پتانسیل را دارد که منافع قابل توجهی برای کشور به همراه داشته باشد. ایران با ارتقای رقابت، نوآوری و کارایی می‌تواند ظرفیت تولید را به حداکثر برساند، روش‌های برداشت را بهینه کند و سودآوری را در صنعت افزایش دهد. از این پس با بسترسازی مناسب و سوددهی جذاب و با بازگشت سریع سرمایه در پروژه‌های نفت و گاز تعریف شده ذیل این مدل می‌توان از ظرفیت‌سازی جهت استفاده از سرمایه‌های خرد مردمی در جهت توسعه میادین مشترک نفت و گاز کشور در جهت توسعه اقتصادی بیشتر و همچنین هدایت منابع بلااستفاده به سمت بخش مولد اقتصاد بهره برد.»
