جوان آنلاین: «امنیت اسرائیل بخشی از مصلحت دولت آلمان است»؛ این نکته‌ای کلیدی است که آنگلا مرکل، سلف اولاف شولتس برای ابراز دیدگاه خودش درباره روابط با اسرائیل بیان کرده است. شولتس ۱۲ اکتبر یعنی پنج روز پس از حمله حماس به اسرائیل و زمانی که در پارلمان آلمان سخن می‌گفت، این جمله را تکرار کرد. وی این را هم اضافه کرد: «در حال حاضر تنها یک نقطه برای حضور آلمان وجود دارد و آن هم ماندن در کنار اسرائیل است.»، اما حالا به نظر می‌رسد این وعده، یک عامل موقت در دل خود داشته است. گویا شولتس به معضلی که تداوم درگیری‌ها در غزه، دامن آلمان را هم می‌گیرد، مشکوک بود. به این ترتیب، آیا مصلحت دولت آلمان زیر سؤال می‌رود؟
پس از حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر، هیچ دولت اروپایی دیگری به تعداد دفعات آلمان، نماینده خود را به اورشلیم (بیت‌المقدس) نفرستاده است. علاوه بر این، در مؤسسات بین‌المللی، آلمان نه تنها وزن دیپلماتیک خود را در خدمت اسرائیل قرار داد بلکه سلاح هم در اختیار تل‌آویو قرار داده، اما با تداوم جنگ، گرایش به سمت گسست قوی‌تر شده است و حالا این سؤالات پیش می‌آید که اگر وضعیت غزه از این هم بدتر شود چه؟ اگر اسرائیل، حمله زمینی برنامه‌ریزی شده خود در رفح، یعنی همان جایی را که ۴/۱ میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند، اجرایی کند، اوضاع چطور پیش خواهد رفت؟ آیا در این صورت هم آلمان همچنان در کنار اسرائیل خواهد ایستاد؟
اسرائیل در مسیر انزوا
عده‌ای در دولت آلمان، هم از این نگرانند که چه بر سر غیرنظامیان غزه می‌آید و هم اعتبار بین‌المللی آلمان را در معرض خطر می‌بینند. سفارتخانه‌های سراسر جهان به برلین گزارش می‌دهند که آلمان وضعیت خوبی ندارد. اسرائیل در سطح جهانی به سمت انزوا حرکت می‌کند و این پرسش مطرح می‌شود که آیا آلمان به عنوان متحد اسرائیل نیز با چنین سرنوشتی روبه‌رو است؟ با ادامه بدترشدن وضعیت غزه، اولویت‌های دیپلماسی خاورمیانه آلمان در حال تغییر است. در این بین، حمله اسرائیل به خودرو‌های متعلق به یک سازمان امدادی که در آن هفت امدادگر کشته شدند، تردید‌ها را در مورد تناسب پاسخ اسرائیل به حمله هفتم اکتبر حماس افزایش داده است. آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان هم در سفر‌های قبلی خود بر سرنوشت اسرای اسرائیلی در غزه که شمار آن‌ها حدود ۱۳۰ نفر ارزیابی می‌شود، تمرکز کرد، اما او هم در سفر اخیر خود بر رنج فلسطینیان تمرکز کرده است. بر اساس آمار رسمی آژانس‌های تحت کنترل حماس، بیش از ۳۳ هزار نفر در نوار غزه از آغاز جنگ تاکنون کشته شده‌اند. بانک جهانی و سازمان ملل تخمین زده‌اند بیش از نیمی از ۳/۲ میلیون نفر ساکن نوار غزه در آستانه قحطی هستند. بیش از یک‌میلیون نفر خانه‌های خود را از دست داده‌اند. بائربوک در آخرین دیدار خود از تل‌آویو گفت که مسائل بشردوستانه از فوریت بیشتری برخوردار شده‌اند. کمی قبل، او از گذرگاه مرزی کرم شالوم در جنوب اسرائیل بازدید کرده بود؛ جایی که کامیون‌های حامل تجهیزات کمک به غزه می‌روند. در گفتگو با مقامات مرزی، ظاهراً بائربوک متوجه شد اسرائیلی‌ها تمام تلاش خود را برای جلوگیری از وقوع قحطی به کار نمی‌گیرند.
شکاف میان احزاب اسرائیل
رونجا شیفر، رئیس دفتر بنیاد فردریش ابرت در قاهره می‌گوید: «آلمان در حفاظت از اعتبار خود در خاورمیانه دچار مشکلات فراوانی شده است. شرکای جامعه مدنی ما بر این باورند آلمان در مورد جنگ اسرائیل در غزه رویکردی را اتخاذ کرده است که در آن انتقاد وجود ندارد و از ما می‌پرسند چگونه تأیید آلمان از عملیات نظامی با سیاست خارجی ارزشی و فمینیستی این کشور مطابقت دارد؟ مارتین شولتس، رئیس سابق پارلمان اروپا و نامزد صدراعظمی از حزب سوسیال‌دموکرات که رئیس بنیاد فردریش ابرت است، دیدگاه مشابه و تکمیلی دارد و می‌گوید که اثرات جنگ غزه در فعالیت‌های روزانه این بنیاد به وفور، خود را نشان داده است. شولتس معتقد است انتقاد از آلمان نتیجه تغییر نسل است. او می‌گوید: «دولت آلمان باید عدم‌تمایل به انتقاد علنی از اسرائیل را مفصل توضیح دهد، به درستی از آلمان انتظار می‌رود از قوانین بین‌المللی حمایت کند. ما فقط یک بنیاد نیستیم که تحت فشار قرار می‌گیریم، بلکه دیپلماسی آلمان در کل تحت فشار قرار دارد.»
برلین در تلاش است فشار را با دقت کاهش دهد و بائربوک در این بین نقش یک سوپاپ را ایفا می‌کند. نیلز اشمید، کارشناس سیاست خارجی حزب سوسیال‌دموکرات اواخر فوریه به اشپیگل گفت: «تردید‌ها در حزب سوسیال‌دموکرات در مورد تناسب عملیات اسرائیل با اقدام حماس افزایش یافته است.» لارس کلینگ بیل، رئیس همین حزب هم اظهارات اینچنینی را تکرار کرد. او طی یک سخنرانی در مورد سیاست خارجی گفت: «تردید‌های جدی مطرح شده است که آیا اسرائیل در استفاده از حق خود، برای دفاع از حقوق بشر احترام می‌گذارد.» این در حالی است که چند روز پیش از آن، صدراعظم شولتس در دیدار با نتانیاهو گفته بود: «ما نمی‌توانیم کنار بایستیم و شاهد گرسنگی فلسطینیان باشیم. این ما نیستیم. این چیزی نیست که ما از آن دفاع می‌کنیم.» سخنان شولتس از این جهت اهمیت دارد که کارکنان صدراعظمی به شدت روی عبارت دقیق بیانیه کار کرده بودند. این بیانیه، یک گام آشکار را از تغییر موضع او در آغاز جنگ نشان می‌دهد؛ زمانی که او گفته بود، شک ندارد اسرائیل قوانین بین‌المللی را در جنگ علیه حماس رعایت خواهد کرد.
جنگ غزه دولت آلمان را در معرض آزمونی حیاتی قرار داده است. از یک سو، برلین موظف به حفظ امنیت اسرائیل است، اما از سوی دیگر، باید به جلوگیری از مرگ غیرنظامیان در غزه کمک کند. آلمان می‌خواهد به ارسال تجهیزات نظامی به اسرائیل ادامه دهد، اما همزمان این کشور در حال ارسال کمک‌های هوایی بر فراز غزه است. نمایندگان دولت آلمان حتی در تلاش برای حل این تناقض نیستند. در عوض، صحبت‌های زیادی در مورد دوراهی‌ها وجود دارد. صدراعظم و وزارت امور خارجه حاضرند این تنش را برای مدتی طولانی تحمل کنند. مقامات در برلین می‌گویند از دست دادن شهرت بهایی است که آلمان باید به خاطر این واقعیت بپردازد چراکه آلمان یکی از معدود کشور‌هایی است که اورشلیم به آن گوش خواهد داد. آن‌ها می‌گویند که روابط با اسرائیل هم برای بهبود وضعیت غزه و هم برای نزدیک‌شدن به هدف نهایی (راه‌حل دودولتی) بسیار مهم است. به نظر می‌رسد این یک طرح است، اما شاید این، فقط یک سراب باشد.
مارینا کورنباکی/ کریتف شولت
