فريدون حسن
نگاهي گذرا به جاي جاي كشور پهناورمان نشان ميدهد كه در بيشتر استانها و شهرستانها بازيها و ورزشهايي نظير باچوخه وجود دارد كه قابليت كشاندن مردم و علاقهمندان را به ميدان مسابقات دارند. بازيها و رسوماتي كه ايران را به كشوري سرشار از شور و شعف تبديل ميكند. بازيهايي كه ميتوانند زمينهساز پرورش استعدادهاي ناب ورزشي، حتي براي تقويت ورزش قهرماني ايران محسوب شوند.
كردستان
استان دلاورخيز كشورمان مأمن و خاستگاه بسياري از بازيهاي بومي محلي است كه علاوه بر آمادهسازي قواي جسمي در آنها پرورش ذهن و فكر را نيز مد نظر دارد. از جمله اين بازيها ميتوان به بيداربي، الان دولان، سهقلا، قاچان، جوراب بازي، سولنجان و قولنجان و توپان قار اشاره كرد. بيداربي از جمله بازيهايي است كه قدرت بدني در آن نقش اصلي را ايفا ميكند و از افت و خيز زيادي برخوردار است و طبيعتاً بازيكني كه از همه آمادهتر باشد و بتواند از روي همه بپرد پيروز ميدان است.
گيلان
هموطنان استان شمالي كشور نيز در زمينه ابداع بازيهاي جالب دست كمي از كردها ندارند. البته برموم بازي، آغوز بازي و گلپا گلپا از جمله بازيهاي مرسوم در استان گيلان است. در خصوص بازيهاي اين استان نكته قابل توجه اين است كه اكثر اين بازيها همراه با ساز و آواز خاص ناحيه شمال كشور انجام ميشود و به نوعي زنده نگه داشتن رسومات محلي است ولي با تمام اين احوال در اين بازيها نيز مانند بازيهاي استان كردستان داشتن قواي بدني در كنار تمركز و ذهن آماده امري لازم است؛ به عنوان مثال در برموم بازي كه يك بازي ظريف است دو حريف بايد به لحاظ عصبي و كنترل انگشتان دست اينقدر تمركز داشته باشند كه بتوانند برنده بازي باشند.
اصفهان
مردم ديار نصف جهان هم با اينكه بيشتر به سبب جاذبههاي گردشگري و صنايع دستيشان شهره آفاق هستند اما بازيهاي خاص خود را دارند؛ از جمله اين بازيها ميتوان به آفتاب مهتاب، اتل متل، اوستا خرت نلنگه، چوب بازي، جم جمك و خروس جنگي اشاره كرد. معروفترين بازي استان اصفهان را شايد بتوان چوب بازي ناميد، بازي و ورزشي كه بيشتر در خوانسار و حوالي آن انجام ميشود و به آمادگي جسمي و دقت بالايي نيازمند است. همانطور كه در ابتدا اشاره شد خوب كه نگاه كنيم به اين نتيجه ميرسيم كه ايران معدن ارزشمند و طلايي اين بازيهاست. واقعيت اين است كه ميتوان از اين بازيها، فرهنگها و رسومات به بهترين شكل ممكن براي تزريق نشاط و فعاليت در بدنه جامعه خشك و ماشيني امروز استفاده كرد كه البته نيازمند ساز و كاري مناسب همراه با مديريت درست است.