مشکلات خرماکاران در استانهای مختلف تمامی ندارد. از نبود قیمت مشخص، جای خالی بستهبندی مناسب و مشتریپسند و دپوی محصول در خانهها و سردخانهها گرفته تا حضور دلالان و ترشیده شدن محصولات و نبود تجهیزات فرآوری که موجب شده بخشی از این محصول خوراک دام شود. ولی آنطور که مشخص است امسال خرماکاران با معضل دیگری نیز روبهرو هستند و آن خشکسالی و کاهش شدید تولید خرماست. اتفاقی که علاوه بر مناطق گرم و کمآب، صدای قصرشیرینیها را هم درآورده و اعلام شده خرمای آنها با کاهش ۳۰ درصدی مواجه است.
یکی از معروفترین شهرهای خاورمیانه که نامش با خرما گره خورده، طبس است. این شهر از نظر وسعت بزرگترین شهر خاورمیانه به شمار میآید که در ایام تابستان بهویژه در فصل خرماپزان دمایش به بالای ۴۵ درجه میرسد. خرماکاران و بهرهبرداران طبسی به تولید محصولی شیرین و پرخاصیت معروفند. زحمتکشانی که دو سالی میشود فقط کار میکنند و حسرت میخورند. چون بعد از ورود کرونا ابتدا خرماهای برداشت شده در انبارهایشان ماند و ترشید و حالا به خاطر خشکسالی با کاهش شدید تولید روبهرو شدهاند. اتفاقی که در مناطق مختلف خوزستان و سیستان و حالا در کرمانشاه هم رخ داده و قصرشیرینیها میگویند امسال با کاهش ۳۰ درصدی خرما روبهرو شدهاند.
بیاعتنایی به بزرگترین تولیدکنندگان جهان
سالهاست که خرماکاران میگویند چرا قیمت مشخصی برای این محصول تعیین نمیشود و هر وقت زمان برداشت خرما میشود بازار با بیتفاوتی، فعالان این عرصه را به حال خود رها میکند تا دلالان هر بلایی میخواهند بر سر خرماکار بیاورند؟
امسال هم قیمت خرما نامشخص است، اما این تمام ماجرا نیست و به خاطر نبود بستهبندی درست و مشتریپسند برای خرماها، مردم به دلیل شیوع کرونا رغبتی به خرید خرمای باز نشان نمیدهند. هر چند سال قبل قرار بود برای حمایت از کشاورز بازارچه محلی برای فروش محصولات کشاورزی در طبس راهاندازی شود، اما هنوز این طرح اجرایی نشده. درست مثل بمیها که چشمانتظار راهاندازی «دهکده خرما» هستند. البته فرماندار بم هم در حالی راهاندازی دهکده خرما در بم را گامی مؤثر برای حل مشکلات نخلستانداران شرق کرمان میداند که در حال حاضر بخش زیادی از خرمای این شهر به صورت خانگی بستهبندی میشود و این مسئله به چالشی بر سر راه صادرات خرمای بمیها تبدیل شده است. برای پی بردن به علت بیتفاوتی مسئولان نسبت به خرمای بم همین بس که بدانیم ۲۵ درصد خرمای کشور در استان کرمان تولید میشود و شغل و زندگی مردم مناطق شرقی و جنوب این استان به خرما وابسته است. مهمترین شهرستانهای خرماخیز استان از جمله بم بوده و به گفته فرماندار این شهرستان سالانه بیش از ۲۰۰ هزار تن خرمای تولیدی استان مربوط به این شهرستان است و خرمای مضافتی بم شهرت جهانی دارد.
پیوند خشکسالی با مشکلات دیگر
امسال در کنار تمام مشکلات و معضلات، خشکسالی هم ضربه خود را به خرماکاران وارد کرده و با کاهش میزان بارشها در چند سال اخیر میزان تولید خرما در مناطق مختلف کشور به شدت کاهش یافته است.
روز گذشته صدای کرمانشاهیها درآمد و مدیر جهاد کشاورزی قصرشیرین با پیشبینی وضعیت آب و هوایی، طی ماههای گذشته و خشکسالیهای اخیر از کاهش ۳۰ درصدی تولید خرما در این شهرستان خبر داد. مراد محمودیانفرد با بیان اینکه با توجه به کاهش نزولات آسمانی و در نتیجه خشکسالی طبق پیشبینیهای انجام شده میزان تولید خرما در شهرستان قصرشیرین در سال جاری یکسوم کاهش پیدا میکند، گفت: «با توجه به برداشت ۵/۴ تن خرما در هر هکتار و وجود ۷۰۰ هکتار نخلستان مثمر در این شهرستان بیش از ۳ هزار تن خرما در سال جاری برداشت میشود.»
وی با اشاره به وجود ارقام مختلف خرما در این شهرستان تصریح کرد: «۱۰ رقم خرما از جمله زاهدی، خضراوی و جعفری در شهرستان قصرشیرین برداشت میشود.»
محمودیانفرد زمان برداشت خرما در شهرستان قصرشیرین را اواخر شهریور لغایت اوایل آذرماه سال جاری برحسب نوع ارقام خرما اعلام و تأکید کرد: «اگر حمایتها از خرماکاران شروع نشود دیگر نمیتوانیم به فعالیت این افراد در سالهای آینده امیدوار باشیم، چون کاهش محصول درکنار بیثباتی در قیمتها و بیتوجهی به صنعت فرآوری برای خرماها فقط ضرر به همراه دارد و رها کردن این شغل آخرین تصمیم است.»