جوان آنلاین - هنگامی که صدام در روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با ۱۹۰ فروند هواپیما به خاک ایران حمله کرد، به دنبال یک پیروزی سریع و برق‌آسا بود و تصور می‌کرد در عرض یک هفته به تهران خواهد رسید. با تهاجم سراسری صدام به خاک ایران، او به فرماندهان عالی‌رتبه‌اش گفته بود که تا نیم ساعت دیگر کمر ایران خواهد شکست، ولی هر چه گذشت شرایط برای نیرو‌های عراقی سخت‌تر شد. با وجود آشفتگی در بین نیرو‌های نظامی، اولین ضربات کاری را نیروی هوایی به ارتش بعث عراق وارد کرد و ورق را به سمت نیرو‌های ایرانی برگرداند.
در شرایطی که عراق تمام برنامه‌هایش را بر روی زمین ریخته بود و با اتکا به توان زرهی و نیروی زمینی‌اش به دنبال اشغال خوزستان و حرکت به سمت تهران بود، نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران خیلی زود وارد عمل شد و تمام برنامه‌های صدام را به هم زد.
تنها چند ساعت پس از شروع رسمی جنگ، خلبانان نیروی هوایی دست به کار شدند و در عملیاتی با نام انتقام، دو پایگاه دشمن را بمباران کردند. با اینکه صدام از عکس‌العمل سریع خلبانان ایرانی شوکه شده بود، فکر می‌کرد عملیات‌های هوایی ایران در همین حد خواهد ماند.
عملیات بزرگی به نام کمان ۹۹
اما همه چیز خیلی زودتر از چیزی که صدام تصورش را می‌کرد، اتفاق افتاد. یک روز پس از شروع جنگ، عملیات عملیات ۱۴۰ فروندی کمان ۹۹ انجام شد و ضربات سختی را به نیروی هوایی ارتش بعث و زیرساخت‌های عراق وارد کرد. حمله نیروی هوایی ایران به تأسیسات نظامی و هوایی عراق آنچنان وسیع و موفق بود که نام عملیات کمان ۹۹ در تاریخ بر‌ترین نبرد‌های هوایی جهان ثبت شد.
محمد عتیقه‌چی از خلبانان باتجربه و پیشکسوت نیروی هوایی ارتش که عملیات کمان ۹۹ حضور داشته، درباره نخستین روز‌های دفاع مقدس و عملکرد خلبانان به «جوان آنلاین» می‌گوید: «هیچ کس تا آن زمان جنگ را ندیده بود و تجربه چگونه عمل کردن را نداشت. ما جنگ را ندیده بودیم، اما می‌دانستیم از نظر پروازی و قدرت نظامی از عراق بالاتر هستیم. ما بابت این عملیات نگرانی‌های خودمان را داشتیم. بهرحال وقتی وارد مهلکه‌ای می‌شوید که خیلی با آن آشنایی ندارید و حتی دشمن و طرف مقابلتان را هم به خوبی نمی‌شناسید دلهره سراغتان می‌آید، اما زمانی که وارد عملیات می‌شوید و چَک اول را به گوش دشمنتان می‌زنید و می‌بینید صدایش در نمی‌آید دلهره‌هایتان تمام می‌شود.»
عتیقه‌چی توضیح می‌دهد که عراقی‌ها اصلا تصور نمی‌کردند ایران بتواند ۱۴۰ فروند هواپیما را در یک روز بلند کند و انجام این کار، بار روانی سختی برای دشمن داشته است.
کار بزرگ خلبانان نیروی هوایی
حسین خلیلی، یکی دیگر از خلبان باتجربه نیروی هوایی درباره حضور به موقع نیروی هوایی در نخستین روز‌های جنگ چنین می‌گوید: «با شروع جنگ، نیروی هوایی به محض اینکه دید لشکر‌های زمینی چند ماه طول می‌کشد تا بخواهند جبهه تشکیل بدهند، خیلی زودتر دست به کار شد و در شرایطی که خرمشهر در حال سقوط و آبادان در حال محاصره بود، مقابل عراقی‌ها ایستاد و به جنگ تانک‌های عراقی رفت. رفته رفته نیرو‌های مردمی نیز خودشان را پیدا کردند و در جبهه حاضر شدند و استراتژی پیروزی برق‌آسای عراق شکست خورد.»
ژنرال عبوسی از فرماندهان نیروی هوایی ارتش بعث عراق، در سلسله گفتگو‌هایی که با نویسندگان آمریکایی داشته، از مهارت خلبانان ایرانی را چنین توضیح می‌دهد: «ایرانیان با جنگنده‌های اف ۴ و ۵ خود با هواپیما‌های ما بر فراز خاک عراق درگیر می‌شدند. آن‌ها هواپیما‌های ما را رهگیری می‌کردند و ما هم از آن‌ها فرار می‌کردیم. در ۲۳ سپتامبر تعدادی جنگنده اف۵ در حال تعقیب تعدادی از جنگنده‌های ما بودند و ما برای فرار از دست آن‌ها ارتفاع پرواز هواپیماهایمان را به ۱۰متر از سطح زمین کاهش دادیم، با فاصله نزدیکی از روی تپه‌ها عبور کردیم و در آن سوی تپه‌ها باز ارتفاع پروازمان را کاهش دادیم با این امید که، چون جنگنده‌های ایرانی نتوانسته‌اند هواپیما‌های ما را بزنند، دیگر از تعقیب ما دست برداشته‌اند.»
اگر عملکرد و آمادگی بالای خلبانان نیروی هوایی ارتش در نخستین روز‌های جنگ نبود، شاید شرایط دیگری در جبهه‌ها رقم می‌خورد. اما آن‌ها داوطلبانه و بدون کوچکترین وقت‌کشی، خودشان را به پایگاه هوایی رساندند و یکی از عجیب‌ترین عملیات‌های هوایی در جهان را انجام دادند.
به قول خلبان محمد عتیقه‌چی، چَک اول ایرانی‌ها به ارتش بعث، اعتماد به نفس زیادی به رزمندگان داد. نیرو‌های ایرانی پس از کمان ۹۹ خیلی زود متوجه شدند، ارتش عراق توان ایستادگی و مقاومت در برابر رزمندگان را ندارد.
