مالکان خانه‌های خالی پیامک‌ها را دایورت کردند!

جوان آنلاین: قانون مالیات بر خانه‌های خالی همان گونه که از ابتدا نیز پیش بینی می‌شد به دلیل خلاء‌هایی در اجرا ناکام ماند. در ابتدا گفته می‌شد که تعداد خانه‌های خالی در کشور حدود ۲ میلیون واحد مسکونی است، اما پس از مدتی، تنها بیش از ۵۰۰ هزار واحد مسکونی به سازمان امور مالیاتی معرفی شدند. بر اساس اطلاعات دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، در طول اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی از سال ۱۴۰۰ تاکنون ۵۷۰ هزار واحد مسکونی خالی شناسایی شده که از این تعداد تنها ۱۸۳ هزار ملک در بازار عرضه شده است.

شکاف درآمد‌ها با اهداف پیش بینی شده
در شرایطی که تاکنون ۱۱.۳ میلیون پیامک طی سه سال گذشته برای مالکان دارای خانه‌های خالی ارسال و از آن‌ها درخواست شده تا نسبت به تعیین تکلیف واحد مسکونی خود اقدام کنند، اما میزان درآمد‌های مالیاتی از این محل بسیار ناچیز بوده است؛ گزارش‌های مختلفی در این باره اعلام شد.

اردیبهشت امسال رییس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی در گفتگویی میزان درآمد‌های مالیاتی از این محل را تنها ۸۲ میلیون تومان اعلام کرده بود. البته سال گذشته نیز صحبت‌هایی از درآمد ۲ میلیارد تومانی از محل خانه‌های خالی شده بود که در هر صورت با ۲۰۰۰ میلیارد تومانی که در قانون بودجه پارسال پیش بینی شده بود فاصله قابل توجهی دارد. همچنین در بودجه ۱۴۰۲ نیز درآمد ۲۰۰۰ میلیارد تومانی از این بابت برای دولت پیش بینی شده است که با شیوه فعلی به نظر نمی‌رسد که محقق شود.

قانون مالیات بر خانه‌های خالی چگونه عقیم شد؟
کارشناسان در طول اجرای این قانون از مالیات بر خانه‌های خالی به عنوان مالیات انحرافی یاد می‌کردند و بر ضرورت اصلاح مسیر مالیاتی تاکید داشتند. در واقع به گفته آن‌ها به دلیل خلاء اطلاعات از ملاکان اساسا امکان دریافت مالیات به روش فعلی وجود ندارد.

پیش‌تر مهدی طغیانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به عنوان یکی از مدافعان دریافت مالیات از خانه‌های خالی این قانون را قانونی خوب و کارآمد عنوان کرده بود که در پروسه اجرای بد قرار گرفته است. وی متولی مسکن را مسئول اجرای بد این قانون خوب دانسته بود.

برخی از کارشناسان تعارض منافع را دلیل مهم برای عدم موفقیت اخذ مالیات از خانه‌های خالی می‌دانند. محمود زرین ماه، اقتصاددان از این دسته از کارشناسان است. او با اشاره به وجود جریاناتی در نهاد‌های سیاستگذار مدعی شد که اسپانسر‌های برخی نمایندگان مجلس جلوی اخذ مالیات از خانه‌های خالی را می‌گیرند.

الگوی موفق تنظیم گری بازار مسکن
مسعود نجفی، کارشناس بازار مسکن با اشاره به مشکلات قانون مالیت بر خانه‌های خالی گفت: در قانون مالیات بر خانه‌های خالی آمده که اگر مردم خود اظهاری نکنند، از دریافت برخی خدمات مانند خدمات بانکی، دسته‌چک و امثال آن منع خواهند شد که این موضوع در هاله‌ای از ابهام است.

او البته معتقد است که مالیات بر خانه‌های خالی تنها راه‌حل موجود نیست و برای حل مشکل خانه‌های خالی، راهکار‌های دیگری نیز وجود دارد.

نجفی گفت: مثلا یکی از راهکار‌هایی که در کشور‌هایی مانند انگلستان و کانادا با موفقیت اجرا شده است، تامین مسکن مهلت محدود است به این معنی که سازندگان مسکن موظف هستند تا در مدت زمان مشخصی پس از ساخت، مسکن را برای فروش یا اجاره عرضه کنند، در صورتی که این مهلت رعایت نشود، مالیات بر خانه‌های خالی اعمال خواهد شد. همچنین، برای کاهش احتکار مسکن، باید توانمندی بازار مسکن افزایش و تولید مسکن در اندازه نیاز جامعه توسعه یابد و برای این منظور، دولت می‌تواند از ابزار‌هایی مانند تسهیلات اعتباری و مالیاتی برای تشویق سازندگان مسکن استفاده کند.

وی با بیان اینکه بعضی از سرمایه‌داران در زمان‌های خاص از فروش یا اجاره املاک‌شان خودداری می‌کنند گفت: دولت بار‌ها اعلام کرده هدف از مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی، درآمدزایی نیست و در واقع، به‌دنبال درمان گرانی و افزایش عرضه در بازار است. اجرای این طرح در نهایت می‌تواند منجر به این شود که فعالیت خریداران ملک با هدف سرمایه‌گذاری نباشد و سرمایه افراد، صرف خرید مسکن مصرفی یا مشارکت در تولید شود که گام مهمی در ساماندهی بازار مسکن است.

راهکار چیست؟
کارشناسان معتقدند قانون دریافت مالیات از خانه‌های خالی قانونی بد و غیرکارآمد است و بهتر است مسیر اصلی تنظیم گری بازار مسکن با اهرم مالیاتی یعنی مالیات سالانه از همه املاک مسکونی به کار گرفته شود. مسیری که نه به زیرساخت به خصوصی نیاز دارد و نه به اطلاعات خاصی می‌خواهد و به سرعت قابل اجراست.