جوان آنلاین: در آغاز سومین سال جنگ روسیه و اوکراین که در ۲۲ فوریه ۲۰۲۲ (پنجم اسفند ۱۴۰۰) شروع شد، شواهد حاکی از تداوم ناکامیهای ارتش اوکراین در مقابله با نیروهای روسی و عقبنشینی آنهاست. ارتش اوکراین اواخر بهمن اعلام کرد نیروهای خود را از «آودیوکا» یک شهر کوچک، اما مهم در شرق این کشور خارج کرده است؛ شهری که برای ماهها از چند جهت تحت محاصره نیروهای روسیه بود. آودیوکا - که دروازه ورودی منطقه دونتسک است- ماهها صحنه نبردهای بسیار شدید بوده و تقریباً به طور کامل ویران شده است. این شهر کوچک در واقع از ۲۰۱۴ که شبهنظامیان مورد حمایت روسیه بخشهای بزرگی از دو استان دونتسک و لوهانسک را گرفتند، صحنه نبرد بوده است. سقوط آودیوکا بزرگترین تغییر در بیش از هزارکیلومتر خط مقدم جنگ از زمانی است که نیروهای روسیه شهر باخموت در آن اطراف را در می۲۰۲۳ اشغال کردند. ژنرال الکساندر سیرسکی، فرمانده نیروهای مسلح اوکراین با اشاره به فرمان عقبنشینی به نظامیان اوکراینی در بیانیهای در فیس بوک گفت که تصمیم او بر «وضعیت عملیاتی در اطراف آودیوکا» متکی است. او که چندی قبل به سمت فرماندهی نیروهای مسلح اوکراین منصوب شد، گفت که نیروهای اوکراینی «در حال اتخاذ تدابیری برای تثبیت وضعیت و حفظ مواضع خود هستند.»
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی امریکا پیشتر گفته بود خطر سقوط آودیوکا جدی است، آن هم عمدتاً به این دلیل که «مهمات توپخانه نیروهای اوکراینی در کارزار نبرد رو به اتمام است.» او گفت: «روسیه موجی از نیروهای نظامی را یکی پس از دیگری برای حمله به مواضع اوکراین اعزام میکند و از آنجا که کنگره هنوز لایحه تکمیلی را تصویب نکرده، ما نتوانستهایم گلولههای توپخانه را که اوکراین به شدت به آنها نیاز دارد در اختیار این کشور قرار دهیم تا حملات روسیه را دفع کند.»
روند جنگ اوکراین
به نظر میرسد وضعیت کنونی جبهههای جنگ اوکراین به ویژه عقبنشینی نیروهای اوکراینی از شهر استراتژیک آودیوکا نشانگر روند کلی این جنگ و چشمانداز آن است. در واقع سومین سال جنگ اوکراین در حالی فرا رسیده است که چشماندازی برای پایان آن وجود ندارد و تداوم درگیریها به خصوص پس از آغاز ضدحملات اوکراین موجب افزایش قابل توجه تلفات انسانی و تجهیزاتی دو طرف جنگ یعنی روسیه و اوکراین شده است. از سوی دیگر جنگ طولانی روسیه و اوکراین اکنون با توجه به تحولات اساسی دیگری مانند جنگ غزه و التهاب شدید در غرب آسیا از یک سو و فقدان منابع نظامی در کشورهای حامی کییف از سوی دیگر، عملاً از اولویت کشورهای اروپایی و تا حدی امریکا خارج شده است. این مسئله انتقاد شدید مقامات اوکراینی را به دنبال داشته است، به خصوص که آنها به خوبی میدانند بدون تداوم حمایتهای همهجانبه و گسترده غرب قادر به پایداری حتی کوتاهمدت در مقابل روسیه نیستند. هر چند دولت بایدن خواهان تداوم کمکهای دههامیلیاردی امریکا به اوکراین در راستای ضدیت با روسیه و تلاش برای تضعیف مسکو است، اما اکنون این تلاشها با موانع جدی در کنگره امریکا از سوی جمهوریخواهان مواجه شده است. سنای امریکا چند هفته قبل یک بسته کمک خارجی ۹۵میلیارد دلاری (از جمله ۶۰میلیارد دلار برای اوکراین) را پس از ماهها کشمکش سیاسی تصویب کرد، اما این طرح در مجلس نمایندگان که دارای اکثریت جمهوریخواه است، با موانع جدی روبهرو بوده و با مخالفت جدی آنها مواجه شده است. قانونگذاران دموکرات امریکایی شرکتکننده در کنفرانس امنیتی مونیخ هشدار دادند به دلیل نهایینشدن کمک حدوداً ۶۰میلیارد دلاری درخواستی «جو بایدن» رئیسجمهور امریکا برای کییف که اخیراً از سوی مجلس سنا تصویب شد-، اما در مجلس نمایندگان امریکا معطل مانده- سایه شکست و ناامیدی بر سر سربازان اوکراینی سنگینی میکند. اوکراین به شدت به تأمین تسلیحات از سوی ایالاتمتحده و دیگر متحدان غربی وابسته است تا بتواند به جنگ با روسیه که یک نیروی نظامی بسیار بزرگتر و مجهز به مهمات فراوان توپخانه است، ادامه دهد. از سوی دیگر به رغم تأکیدهای دولتهای اروپایی در زمینه حمایت نظامی و تسلیحاتی از اوکراین به منظور شکست روسیه، به نظر میرسد افکار عمومی اروپا نظری دیگر دارند؛ یک نظرسنجی در همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا نشان میدهد شمار قابل توجهی از مردم این کشورها «مصالحه» را به عنوان محتملترین سناریو برای پایان جنگ اوکراین میدانند. با وجود اینکه حمایت از کییف در میان اروپاییها همچنان گسترده است، اما در سومین سال جنگ اوکراین، صرفاً ۱۰درصد از اروپاییها معتقدند اوکراین میتواند روسیه را شکست دهد. این نظرسنجی پیش از سقوط شهر «آودیوکا» که پیروزی چشمگیری برای روسیه تلقی میشود، انجام شده است. طبق همین نظرسنجی، اگر کمکهای واشینگتن به کییف در صورت روی کار آمدن مجدد دونالد ترامپ متوقف شود، ۴۱درصد از اروپاییها گفتهاند اتحادیه اروپا یا باید کمکها را افزایش دهد یا آنها را در همین سطح نگه دارد، در حالی که ۳۳درصد ترجیح میدهند این اتحادیه مسیر امریکا را در پیش گیرد.
فریبخوردن کییف
دولت غربگرای کییف از ابتدا با توجه به تحریکها و تشویقهای غرب، رویکرد دشمنی با روسیه را اتخاذ کرد و گامهایی برای عضویت در ناتو و نیز اتحادیه اروپا برداشت که البته با واکنش تند مسکو مواجه و در نهایت به جنگ کنونی منجر شد. به رغم امیدهای بسیار به اینکه ارسال و استفاده از دههامیلیارد دلار انواع تسلیحات غربی برای ارتش اوکراین موجب پیروزی آن در ضد حملات و بازپسگیری اراضی اشغالی اوکراین خواهد شد، میتوان گفت که بیش از ۹۰درصد اهداف این ضدحملهها محقق نشده است، بنابراین شرکای غربی اوکراین به این جمعبندی رسیدهاند که پیروزی اوکراین در مقابل روسیه در جنگ خونین کنونی بسیار بعید به نظر میرسد. ژنرال مارک میلی، رئیس وقت ستاد مشترک نیروهای مسلح امریکا در اواسط سپتامبر ۲۰۲۳ گفت که پیروزی اوکراین در جنگ با روسیه «بسیار سخت و هدف بزرگی» است و به «زمان زیادی» نیاز دارد. روسیه نیز ضمن تأکید بر بینتیجهماندن ضدحملات اوکراین، اعلام کرده است نیروهای اوکراینی متحمل تلفات انسانی و خسارات تجهیزاتی عظیمی شدهاند.
به رغم این واقعیات، اما امریکا و ناتو همچنان خواهان تداوم جنگ خونین اوکراین هستند. مقامات ارشد امریکایی و ناتو بر این گمان هستند که پیروزی روسیه در جنگ اوکراین آن هم در مجاورت ناتو به معنای بیاعتباری این سازمان نظامی و گسترش هر چه بیشتر نفوذ و قدرت منطقهای و بینالمللی روسیه خواهد شد و معادلات امنیتی، نظامی و سیاسی را در اروپا به ضرر غرب تغییر خواهد داد، بنابراین هر اقدامی که مانع تحقق این سناریو شود، از جمله ارسال انواع تسلیحات مؤثر و دوربرد مانند موشکهای هیمارس، آتاکمز و موشکهای کروز استورم شادو و نیز انواع تجهیزات رزمی سنگین و نیمهسنگین در دستور کار امریکا و شرکای آن در ناتو قرار دارد.
اقدامات غربیها در راستای تسلیح هر چه بیشتر اوکراین، صرفاً موجب طولانیترشدن جنگ روسیه و اوکراین بدون حصول نتیجهای به نفع اوکراین و نیز بیتوجهی دولت کییف به طرحهای صلح شده است، ضمن اینکه روسیه با توجه به اینکه قدرت اقتصادی، نظامی و صنعتی آن به مراتب بیشتر از اوکراین است، میتواند به این جنگ برای مدتی طولانی ادامه دهد، در حالی که اوکراین بدون کمکهای بسیار گسترده اقتصادی و نظامی غرب نمیتواند حتی چند ماه در مقابل روسیه مقاومت کند.