سرویس سیاسی جوان آنلاین: اصلاحطلبان در شرایطی در این سرگشتگی انتخابات به سر میبرند که دولت برآمده از اصلاحات از سال ۹۲ تا کنون نتوانسته به وعدههای انتخاباتی خود عمل کند و از سویی دیگر نمایندگان لیست امید (اصلاحطلبان) در مجلس هم نتوانستهاند، عملکرد قابل دفاعی از خود برجای بگذارند. آنها در مجلس با برچسب وکیلالدولگی شناخته میشوند و دولت نیز با حجم عظیمی از ناکارآمدی مواجه است. همین دو عامل باعث شده برخی از افراطیون تندروی اصلاحطلب برای رهایی از این ناکارآمدی نسخه «تحریم خاموش» را در پوششی به نام «مشارکت مشروط» بپیچند.
پدرخواندهها تصمیمگیرجریان اصلاحطلبی!
مشارکت مشروط آنها با این گزاره آغاز میشود که یا شورای نگهبان هرکس را که ما معرفی کردیم، تأیید صلاحیت میکند یا اینکه ما اگرچه در انتخابات حضور خواهیم یافت، اما در اعتراض به نظام، هیچ فهرستی را در انتخابات معرفی نخواهیم کرد؛ تحریم خاموش.
سعید حجاریان، علی شکوریراد، مصطفی تاجزاده و در رأس آنها محمد خاتمی از مدافعان این به اصطلاح مشارکت مشروط (بخوانید تحریم خاموش) هستند. برای این جماعت اصلاحطلب خوب کسی است که از ساختارهای قانونی عبور کند و مقابل نظام بایستد. از همین روست که علی شکوری راد از دکتر محمدرضا عارف به عنوان تکنوکرات «وفادار به نظام» یاد میکند که پایگاه اصلاحطلبی او مدیون دعوت خاتمی در دولت اصلاحات است. «درغیر اینصورت در تبار اصلاحطلبان به حساب نمیآمد!» به زعم شکوریراد اصلاحطلب واقعی کسی است که وفادار به نظام نباشد.
گوشمان شنواست، اما باج نمیدهیم
چندی پیش رئیس دولت اصلاحات در جمع معتمدان سیاسی خود ابتدا به تعریف و تمجید از انتخابات پرداخت و بر لزوم حضور در آن تأکید کرد، اما حرف کلیدی خود را در ادامه اینگونه عنوان کرد: «اصلاحطلبان نمیتوانند به هر قیمتی وارد انتخابات شوند و انشاءالله فضا باز شود و صلاحیتها تأیید شوند!» این در حالی است که عباسعلی کدخدایی در واکنش به این نوع اظهارات تأکید میکند «گوش ما نسبت به راهکارها از هر گروه و جریان سیاسی باز و شنواست، اما نسبت به باجخواهی یا زیادهخواهی و لابی گوشهای ما ناشنوانا خواهد بود».
همانگونه که گفته شد، اصلاحطلبان رادیکال صراحت در اتخاذ مواضع انتخاباتی را در پوششی به نام «مشارکت مشروط» پیچیده تا در سربزنگاهها بتوانند در مقام تکذیب تحریم انتخابات برآیند. دو روز پیش علی صوفی در گفتگو با آنا، درباره طرح موضوع شرطگذاری برای مشارکت در انتخابات از سوی برخی اصلاحطلبان رادیکال اظهار کرد: امروز چنین مواضع و سخنانی خیلی ملاک نیست و نباید آن را جدی گرفت. برای اصلاحطلبان، ملاک، نظر رئیس دولت اصلاحات است که اخیراً هم بر عدم تحریم و شرطگذاری برای مشارکت در انتخابات تأکید کرده است.
مشاور عالی رئیس دولت اصلاحات با بیان اینکه انتخابات نباید تحریم شود، یادآور شد: با صندوقهای رأی به هیچوجه نباید قهر کرد و حتی ضروری است زمینه برای افزایش مشارکت حداکثری فراهم شود. او گفته «این شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان است که تصمیم میگیرد سیاست انتخاباتی ما چگونه باشد نه افراد! بنابراین اصلاحطلبان هرگز ملاک عمل خود را نظر و تحلیل شخصی یک فرد قرار نمیدهند.»
صندوق رأی باید استراتژی همه باشد
اصلاحطلبان مدافع تحریم انتخابات اگرچه اندک، اما صدای بلندی دارند و تجربه نشان داده این جماعت در مقام پدرخواندههای اصلاحات به سختترین روشهای ممکن برای جریان اصلاحطلبی نسخه پیچیدهاند. در مقابل، اما اصلاحطلبانی هم هستند که تندروهای اصلاحطلب آنها را «اصلاحطلبان بدلی» و هزینه نداده مینامند. اصلاحطلبانی که قائل به مشارکت در انتخابات هستند و همواره به ساختارهای قانونی نظام احترام میگذارند.
مجید فراهانی، عضو شورای شهر و رئیس شورای مرکزی حزب ندا در همین باره به ایرنا گفته است: صندوق رأی باید استراتژی همه مسئولان نظام باشد. او البته با عبور از اظهارات خاتمی مبنی بر اینکه نمیتوان به هر قیمتی وارد انتخابات شد، میگوید: اگر بپذیریم بخشی از مشکلات اقتصادی کشور ناشی از فشارهای خارجی و تحریمهاست، حضور گسترده مردم پای صندوقهای رأی، برطرفکننده آن است. علاوه بر این، کسانی که معتقدند مردم انتخابات را تحریم کنند، هیچ گزینه دیگری پیش روی آنها قرار نمیدهند. به همین دلیل، اگرچه مردم نارضایتی و مطالبات بهحقی دارند، اما بههیچعنوان مشکلات معیشتی خود را به حضورشان پای صندوقهای رأی گره نمیزنند.
این طیف از اصلاحطلبان البته در انتخاباتهای مجلس هفتم و مجلس نهم نیز که توسط ستاد اصلاحات با تحریم مواجه شد حضور داشتند، اما صدای آنها شنیده نشد و بلندگوی اصلاحات نزد همان فهرست چند نفرهای است که اشاره شد.
احتمالات دیگری مانند حضور کارگزارانیها در انتخابات و حتی ائتلاف برخی اصلاحطلبان با دولت وجود دارد، اما بعید به نظر میرسد این احتمالات خدشهای بر عزم اعضای تندرو اصلاحات ایجاد کند. محمد عطریانفر عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران (که در بزنگاههای مختلف اختلاف این حزب با جریان سخت اصلاحات یعنی حزب مشارکت نمود بیرونی یافته) معتقد است که «اصلاحطلبان باید در انتخابات مشارکت داشته باشند و نباید آن را تحریم کنند».
محمدجواد حقشناس، عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز شرطیکردن مشارکت در انتخابات را به نفع جریان اصلاحات نمیداند و در یکی از گفتوگوهایش با یک روزنامه اصلاحطلب تأکید میکند «ما نمیتوانیم بگوییم جامعه دموکراتیک میخواهیم و برای انتخاباتش شرط بگذاریم». ایده شرطی کردن حضور در انتخابات چنان در نظر سیاسیون کشور غیرقابل پذیرش تلقی میشود که سخنگوی شورای نگهبان را هم به واکنش واداشته است.
اکنون باید منتظر ماند و دید، اصلاحطلبان پس از دورههای طولانی تشویق و تحریم انتخابات به این عقلانیت سیاسی رسیدهاند که مطالبات قانونی خود را در قالب ساختارهای پذیرفته شده دنبال کنند یا همچنان عنان این جریان به دست پدرخواندهها و تعداد معدودی تندرو خواهد بود. تحولات آینده پاسخ این پرسش را روشن خواهد کرد.