سرویس ایران جوان آنلاین: نگاهی به وضعیت صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی نشان میدهد در این عرصه متولی خاصی ندارد و هر سال با هدر رفت مقدار زیادی از محصولات و مواد غذایی فقط باید به فکر تولید بیشتر باشیم.
هر چند در همه استانها و در زمینه محصولات خاص و ویژه خودشان کارهایی در زمینه فرآوری محصولات صورت گرفته، اما در یک تناسب ساده هرگز میزان تولید محصولات با تعداد کارخانجات و صنایع تبدیلی منطبق نیست و همین امر گواهی بر زمین ماندن کارها در این عرصه است. درست مثل رئیس سازمان جهادکشاورزی زنجان که اعلام کرده در سال گذشته این استان رتبه نخست را در زمینه میزان فرآوری محصولات کشاورزی به خود اختصاص داده است. اما فعالان این بخش این حرفها و آمارهای دلخوش کن را قبول ندارند و معتقدند هنوز نگاهی که باید به عنوان یک صنعت به این حوزه وجود داشته باشد، اتفاق نیفتاده است. در مورد زنجان همین بس که بیش از یک میلیون تن فرآوری محصولات کشاورزی در آنجا به دست میآید و حدود ۱۷۰ واحد صنایع فرآوری و تبدیلی نیز در این منطقه دارای پروانه بهرهبرداری هستند. اما مشکل اصلی در نبود نواحی و شهرکهای صنعتی است زیرا اگر شهرک صنعتی زیرساختها را فراهم کند، صنایع به این سمت هدایت خواهند شد.
هم اکنون برای ایجاد یک واحد صنعتی در حوزه فرآوری محصولات کشاورزی حداقل نیاز به ۲۰ میلیارد ریال سرمایهگذاری است. سرمایهای که در مقابلش نمیتوان به سرمایهگذار اطمینان موفق خواهد شد و حتماً به نتیجه میرسد. مشکلات صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی یکی دو تا نیست و مواردی، چون مغایرت قوانین در حوزه صنایع تبدیلی، جزیرهای عمل کردن مسئولان در این عرصه، نبود متولی واحد، توجیهپذیری اقتصادی، ایجاد کارخانههای غذایی متعدد، تأمین دیرهنگام نقدینگی و از همه مهمتر با وجود واردات بیرویه و گاه و بیگاه و مشخص نبودن وضعیت بازار موجب شده تا سرمایهگذار، ورود به این عرصه را دارای ریسک بالا بداند.
با تمام این تفاسیر و با توجه به نیاز به توسعه روستاها و نیاز روز افزون جامعه به غذا و رشد جمعیت و کاهش منابع غذایی، یکی از مهمترین مسائلی که توجه دولتمردان، اندیشمندان و محققان را به خود معطوف داشته است لزوم گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی روستایی است. در این زمینه صنایع تبدیلی با به کارگیری محصولات کشاورزی به عنوان مواد اولیه میتواند عاملی برای توسعه روستاها و استفاده بهتر از این محصولات تلقی شود. بسیاری از محصولات کشاورزی دارای زمان تولید و مصرف متفاوتی هستند. تولید یا برداشت آنها معمولاً در یک زمان مشخص و کوتاه، ولی مصرف در زمان طولانیتری صورت میگیرد. صنایع تبدیلی میتواند با حفظ و نگهداری محصولات، در آنها به گونهای تغییر و تبدیل ایجاد نماید که امکان مصرفشان در طی سال میسر باشد. اصولاً در تعریف صنایع تبدیلی میتوان به مجموعه فعالیتهای صنعتی که با فرآوری محصولات کشاورزی از طریق تغییرات فیزیکی و شیمیایی، ذخیره سازی، بستهبندی و توزیع، به تبدیل و نگهداری آنها کمک میکند، اشاره کرد.
صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی در جلوگیری از ضایعات محصولات، ایجاد ارزش افزوده در بخش کشاورزی، افزایش سطح درآمد روستاییان، بالا بردن بهرهوری و افزایش سهم اشتغال صنعتی در مناطق روستایی و نیز به عنوان جزیی از فرآیند توسعه روستایی ایفای نقش میکند. این صنایع در فرآیند توسعه کشور نقش کلیدی داشته و توجه بیشتر به آن، تسریع در رشد و توسعه کشاورزی و اقتصادی کشور را در پیخواهد داشت. با وجود این، موضوع صنایع تبدیلی و تکمیلی به رغم اهمیت آن، در ایران مقوله نسبتاً جدید است که هنوز آنگونه که شایسته بخش کشاورزی و اقتصاد ملی است، مورد حمایت و هدایت قرار نگرفته است. کاری که میتواند در کنار جهش تولید، تحولی بزرگ در بازار ایجاد کند.