سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: یکی از دیرینهترین آموزههای تربیتی درباره کودکان این عبارت روشن و کاربردی است که «بچهها از اعمال ما میآموزند نه از گفتههایمان». درواقع، اینکه ما با عمل خود میتوانیم الگوهای مناسبی در تربیت فرزندانمان باشیم مطلبی اثباتشده در آموزههای دینی و مباحث علمی است. در کتاب «آنچه فرزندان از روابط پدر و مادر میآموزند» با این مباحث از دید دکتر جودیت پی. سیگل رواندرمانگر ازدواج و خانواده و دانشیار دانشگاه نیویورک بیشتر آشنا میشویم. این کتاب را انتشارات نقش و نگار با ترجمه سید مرتضی صفویزاده و محمد فرجیان در ۲۷۰ صفحه چاپ کرده است.
دکتر سیگل از رواندرمانگران در زمینه مسائل خانواده است که در این کتاب از تجارب ۲۵ ساله خود در درمان و ارائه مشاوره به زوجهای دارای مشکلات مشترک استفاده کرده است. وی در این کتاب مطالبی را در زمینه تربیت فرزند و زوج درمانی به صورت ترکیبی ارائه کرده است، به صورتی که مطالعه آن مانند زدن دو نشان به وسیله یک تیر است. او در کتاب خود مترصد پاسخگویی به این پرسشهاست که: نحوه یادگیری فرزندانتان از روابط نزدیک شما چگونه است؟ وقتی فرزندان نظارهگر رفتار متقابل شما و همسرتان هستند چه میبینند؟ در پاسخ به این پرسشها و در رویکردی نو نسبت به شرایط مختلف خانواده، کتاب حاضر نشان میدهد که چگونه درک فرزند نسبت به ازدواج، که حاصل روابط پدر و مادر است، کلیدی است گشوده به رشد روانشناختی و خوشبختی نهایی. مؤلف طی صحبت با خانوادههای سالم و نیز زوجهایی که متارکه کردهاند به همراه فرزندانشان، هفت مؤلفه ضروری ازدواج را که در سلامت عاطفی فرزندان تعیینکننده است معرفی میکند. در کتاب حاضر، همانگونه که از عنوان آن نیز مشخص است، پدران و مادران به عنوان الگوهایی معرفی شدهاند که فرزندان در تأمین نیازهای وجودی خود، دائماً آنها را زیر نظر گرفته و کارهای مثبت و منفی آنان را در وجود خود همانندسازی خواهند کرد. بخشهای ابتدایی کتاب به آسیبها و بخشهای پایانی آن به نکات مثبت اشاره دارد. مخاطبان این کتاب علاوه بر زوجهای دارای فرزند، دانشجویان روانشناسی و مشاوره نیز میباشند. زیرا نویسنده در بخشهای زیادی از کتاب مطالبی را که در جلسات زوجدرمانی گذشته است مطرح کرده، سپس نقاط ضعف را ذکر کرده و پس از آن به تحلیل وقایع و آثاری که بر فرزندان وارد میشود میپردازد. با تحلیل یک مورد آن را به پایان رسانده و مورد بعدی از مراجعان را مطرح مینماید.
این کتاب پر از خانوادههایی است که در طول ۲۵ سال تجربه نویسنده شناخته شده و تحت درمان قرار گرفتهاند. نویسنده در این کتاب از الگوهای مختلف روانشناختی برای تحلیل مطالب خود استفاده کرده است. نظریه یادگیری اجتماعی، روان بنه (طرحواره) درمانی و روانشناسی خود، از این موارد هستند. ریشه اصلی مشکلات مطرح شده به وضعیت نابسامان محیط خانواده و اختلاف میان والدین آنان اشاره دارد که تأثیرات منفی خود را در تصمیمگیریها، انتخاب همسر و ساختار شخصیتی فرزندان در آینده به نمایش گذاشته است. به عنوان مثال فردی که وارد زندگی زناشویی شده است، ناخودآگاه به خاطرات و برنامه زندگی زناشویی پدر و مادر روی میآورد. تجربه دیدن اینکه پدر و مادر همدیگر را تحقیر کرده یا به هم بیاحترامی میکنند انتظار و ترسی مبنی بر اینکه افراد متأهل با همسرشان چگونه رفتار میکنند، ایجاد میکند.
نکته بسیار مهمی که مبنای علمی این کتاب را پایهریزی میکند، استفاده مؤلف از نظریات روانشناسی خود و نظریات روابط شیئی (object relation) است. این نظریات به ساخت شخصیت و نحوه تصمیمگیریها بر اساس آنچه در کودکی و نوع والدگری که بر کودک گذشته است، اشاره میکنند. نویسنده در جریان مشاورهها به این نکته پی برده است که اگرچه بزرگسالانی که با آنها سروکار داشته چیزی از یک زندگی خانوادگی غمانگیز یا دوران کودکی توأم با بیماری نمیگفتند، اما همواره دیده شده مشکلاتی که آرامش آنها را بر هم زده است ریشه در زندگی زناشویی والدین خود آنها دارد. وی میگوید: «تقریباً همه بزرگسالانی را که در ازدواجدرمانی راهنمایی میکردم، تأثیر چشمگیری از روابط والدینشان گرفته بودند.» بنابراین او هدف از تألیف کتاب را ایجاد آگاهی وسیعتری از تأثیراتی که بچهها از ارتباط با پدر و مادر خود میگیرند، اعلام کرده است.
کتاب حاضر درمجموع از ۹ فصل تشکیل شده است که هفت فصل آن به توضیح مؤلفههای کلیدی که در زندگی زناشویی اطلاعات مهم و اساسی برای بچه فراهم میکند، اشاره دارد: «در اولویت قرار دادن زندگی زناشویی، حمایت، احترام، اعتماد، مذاکره، حل اختلاف و عشق ورزیدن.» قلم به کار رفته در کتاب روان بوده و مخاطبان علاقهمند و نیازمند به این حوزه را بینیاز میکند. در پایان هر فصل سؤالاتی برای خوانندگان طراحی شده است. این سؤالات با دقت خاصی آورده شدهاند و علاوه بر داشتن جنبههای درمانی فرد را به عمق وجود خود راهنمایی کرده و میتوانند به عنوان یک تکلیف درمانی برای افراد استفاده شوند. علاوه بر مباحث مطرح شده، برخی فرایندهای روانی طلاق، بایدها و نبایدهای دعوا در فصل هفتم و ویژگیهای زوجهای خوشبخت در فصل هشتم، مباحث این کتاب را تشکیل میدهند.