سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: یکی از راهکارهای رسیدن به صداقت در برخورد با دیگران در زندگی به خصوص با همسر، زیر نظر نداشتن رفتارهای دیگران و دنبال عیوب و نواقص دیگران نبودن است. کسانی که به دنبال عیوب و ایرادهای دیگران بوده و چشم به زندگی دیگران دوختهاند، رفتارهای خود را خوب دانسته و همیشه رفتارهای دیگران را نقد میکنند. وقتی شخصی فکر و ذهنش دنبال زندگی دیگران باشد، تزلزلی در وجود خود حس میکند. او الگوهای مختلفی در زندگی برای خود ترسیم میکند و الگوی ثابت و پایداری برای زندگی شخصیاش ندارد. از این جهت در مقابل همسر خود با دید زندگی دیگران برخورد میکند و چه بسار رفتار همسر خود را صادق ندانسته و رفتار دیگران را زیر نظر دارد یا اینکه نواقص دیگران را دیده و از نواقص خود غافل میشود. پس دنبال عیبهای دیگران نباشیم.
دوری از تکبر و خودخواهی
در روایتی حضرت علی (ع) میفرمایند: خوشا به حال آن کس که از عیب دیگران چشم بپوشد و به عیبهاى خود نگاه کند. این خوشبختی برای این است که انسان وقتی مشغول عیوب خود شد و مشغول مردم و عیوب آنان نبود، بهتر میتواند در رفتارش صداقت داشته باشد و از غرور و خودخواهی دور میشود، چون کسانی که خودخواهند، نمیتوانند صادق باشند.
یکی از مواردی که باعث میشود انسان از صداقت فاصله بگیرد خودخواهی و خودبینی در زندگی است. انسانهایی که در زندگی فقط به فکر خواستههای خود بوده و اجازه ابراز عقیده یا اعمال نظرات به دیگران را نمیدهند و برای رسیدن به اهداف خود دست به هر کاری میزنند، از جاده صداقت فاصله دارند؛ چراکه این افراد ملاک را «خود» قرار دادهاند و از خواستههای دیگران تا جایی تبعیت میکنند که منافع خودشان در تضاد نباشد یا مشکل خاصی برایشان پیش نیاورد.
انسانهای متواضع به خاطر ندیدن خود و دیدن دیگران سعی میکنند رفتارشان را طوری تنظیم کنند که حق کسی پایمال نشود؛ چراکه صداقت یعنی حرکت در مسیر حقیقت و حقیقت یعنی دوری از ظلم و تجاوز به حقوق دیگران.
از الگوهایی مناسب استفاده کنیم
یکی از موارد مهمی که باعث انتقال روحیه صداقت در زندگی میشود، بهرهبرداری از الگو است. از آنجا که یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار بر شخصیت انسان الگو است، از این جهت برای انتقال صفات خوب به انسان سفارش شده تا از الگوهای نمونه تربیتی و دوستان شایسته استفاده کند. قرآن، این کتاب انسانساز به بهترین صورت در این مورد اشاره کرده است و در آیات متعددی بحث الگو را برای ما به نمایش گذاشته و مؤمنان را به همراهی با صدیقین سفارش کرده است. خداوند در آیه ۱۱۹ سوره توبه میفرمایند: «اى کسانى که ایمان آوردهاید! از مخالفت فرمان خدا بپرهیزید و با صادقان باشید.»
بعضی از مردان یا زنانی که ازدواج میکنند، به خاطر الگوگیری از اطرافیان خود و همرنگ و همراه کردن همسر خود برای شبیه شدن به آن فرد مورد نظر مجبور میشوند به همسر خود فشار بیاورند تا بتواند همسری با آن خصوصیات برای خود مطرح کنند، در حالی که توجه نمیکنند که آیا آن روشی که به دنبالش هستند، درست است یا خیر. از این رو به علت همراه نشدن یا فشارهای روانی در این مورد مجبور هستند دست به کارهایی بزنند که خلاف صداقت است.
به عنوان مثال مردی پدر یا مادر خود را در پوششی خاص یا رفتاری خاص برای خود الگو قرار داده و همسر خود را با انواع رفتارها به آن الگو تشویق میکند و از آنجایی که همسر او با این الگو توانسته خود را تطبیق دهد، باعث میشود شوهر او به او فشار آورد و او را به هر صورتی است به این خصوصیت بکشاند. در اینجا از ترفندهایی استفاده میکند که باعث بیصداقتی میشود. در حالی که صداقت و یکرنگی به این است که همسر خود را با همان الگویی که دارد بپذیریم و هر جا که آن روش با عقل و شرع مخالفت داشت، به روشهای آرامشبخشی که او را به آن راه هدایت کند، متوسل شویم و از اعمال هر نوع سلیقهای بپرهیزیم.
تربیت خانوادگی و بیصداقتی
یکی از عوامل مهم بیصداقتی در زندگی، نوع تربیت در محیط خانواده است. کسانی که در تربیت فرزند خود دقت لازم را به خرج داده باشند، طبیعتاً به صداقت و الگویی مناسب برای انتقال صداقت به فرزندان نزدیکترند. اگر پدر و مادر به وعدههایی که به فرزندان خود میدهند پایبند باشند یا در رفتارشان مواظبت کنند، یقیناً با عملکردشان روحیه صداقت و تعهد در زندگی را به فرزندان خود منتقل میکنند. در مقابل پدر و مادری هستند که نسبت به قول خود در زندگی بیاهمیت بوده و در رفتارشان دورویی دیده میشود. قطعاً این امر باعث کاشته شدن بذر نفاق در فرزندان میشود. از این جهت یکی از مؤلفههای مهم تربیتی، رفتار صادقانه با فرزندان در زندگی است. این یکی از شروط نیکبختی است.
آثار مثبت صداقت و آثار مخرب دورویی
کافی است انسان گاهی با خود خلوتی برگزیند و خود را در معرض وجدان که بهترین قاضی برای درون همه ماست، قرار دهد. در این حالت است که به خوبی به زیانهایی که از جانب بیصداقتی به او رسیده، پی میبرد. چرا ما باید تجربههای تلخ زندگی را بارها برای خود و با دست خود تکرار کنیم؟ چرا یک بار برای همیشه از این بن بستی که خود برای زندگی درست کردهایم خارج نمیشویم؟ فکری کنیم تا دلمان به نور صداقت روشن شود و از نفاق و دورویی که باعث تیرگی وجودمان میشود، آزاد شویم.
پذیرش خطا و انتقادپذیر بودن
یکی از عوامل مهمی که باعث تقویت صداقت در زندگی میشود، تقویت روحیه انتقادپذیری است. کسانی که در وجود خود این ظرفیت را به وجود آورده و تقویت کردهاند، با مخاطبان و همنشینان به راحتی ارتباط برقرار میکنند. به طوری که مواظب رفتار خود هستند تا اگر خطایی از آنان سر زد و کسی آنان را مورد نقد قرار داد، با رفتاری درست بدون توجیه کار خود با آنان برخورد کنند. این مواظبت در وجود انسان حس صداقت ایجاد میکند، اما کسانی که انتقادپذیر نیستند، در مقابل نقد دیگران به جای پذیرش صادقانه درصدد توجیه یا تملق یا گزینش راههای دیگری برای فرار از نقد هستند.
این روند به مرور در وجود این افراد بیصداقتی و دورویی به وجود میآورد. بهتر است زن و شوهری که نسبت به یکدیگر نقدی دارند، به جای به کار بردن ترفندهای مختلف برای توجیه اشتباه خود اجازه نقد را به یکدیگر بدهند تا متوسل به راههای اشتباه و نهایتاً بیصداقتی در زندگی نشوند.
مدیریت خوب و معاشرت شایسته
یکی از عوامل مهم صداقت در زندگی، اخلاق معاشرت است. کسانی که در زندگی به اخلاق و رعایت مسائل تربیتی و اخلاقی توجه داشته و معاشرتهای خود را بر مبنای آموزههای اخلاقی دنبال میکنند، به طور یقین از صداقت و درستی بیشتری بهره میبرند. معاشرتی شایسته است که باعث شود انسان روحیه عفو و گذشت، تواضع و فروتنی، نرم خویی و مهربانی و انواع صفات زیبای اخلاقی را در کانون گرم زندگی به کار بگیرد. اینها از برکات صداقت و حرکت رفتاری درست است. از این جهت در روایات یکی از نیازهای اساسی و پایدار و ضروری هر زندگی در ارتباط با همسر و فرزندان برای گرمابخشی به کانون زندگی، معاشرت نیکو و شایسته و وسعت دادن به همسر و فرزندان و غیرت و جوانمردی است.
ارزش همنشین شایسته و صادق
از جمله عوامل مهم برای کسب صداقت در زندگی، همنشینی با انسانهای صادق و راستگوست. انسانها به طور محسوس تحت تاثیر همنشین و اطرافیان خود هستند. زن و شوهر در زندگی باید سبک زندگی خود را بر این اصل استوار سازند و مواظب همنشینان خود باشند. چه بسا اندوختههای ارزشمندی که به خاطر معاشرت با افراد ناشایست از دست دادهاند و چه بسا رفتارهای نامطلوبی که به خاطر معاشرت با انسانهای شایسته به مطلوبیت و شایستگی کشیده شده است. از این جهت از وجود نورانی امیر مؤمنان علی (ع) علیه وارد شده است که بر تو باد که ملازم و همنشین راستگویان باشی و در بهرهگیری و استفاده از ایشان بسیار کوشا باش، زیرا آنان در روزگار خوشی پشتوانه تو و به هنگام بلا و گرفتاری سپر تو هستند. حضرت در این جمله کوتاه همنشینی با صادقین را باعث آرامش انسان میدانند؛ چراکه انسانها در مواقع حساس زندگی از جمله بلا و گرفتاری همنوع خود را رها نمیکنند. در واقع به دنبال منفعت خود نیستند.
صداقت را سرلوحه کارهایمان قرار دهیم
زن و شوهر در زندگی باید بدانند اگر صداقت را سرلوحه کارهای خود قرار دهند، به نیاز اساسی خود که امنیت و آرامش است، دست پیدا میکنند. در مرحله بعد باید مواظب باشند که صداقت در زندگی که یک سرمایه بزرگ است، تحت تأثیر ارتباط و معاشرت با افرادی که از این نعمت الهی بیبهره هستند، قرار نگیرد. اگر به خاطر شرایطی خاص مجبورند مدتی با این افراد معاشرت داشته باشند، باید بسیار مواظب باشند.
*کارشناس مذهبی و پژوهشگر سبک زندگی