صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در مطلبی نوشته که «برخی از اصلاحطلبان میانهرو مانند آقایان پزشکیان، عارف، کواکبیان و مطهری با هر دلیل و انگیزهای قصد شرکت در انتخابات ۱۴۰۰ را دارند. هر چند به نظر میرسد انگیزه این افراد برای حضور در انتخابات مباحثی مثل تکلیف ملی و شرایط بحرانی کشور باشد، اما این افراد هنوز دلایل خود را برای احساس تکلیف نمودن جهت کاندیداتوری در انتخابات ۱۴۰۰ نگفتهاند. در سیاستهای خارجی، داخلی و امید و آرزویی که رأیدهندگان به روحانی داشتند تغییر اساسی به وجود نیامد؛ بنابراین این سؤال مطرح میشود که چرا ما باید دو مرتبه شرکت کنیم. در شرایطی که تغییر در حد مطلوب در سالهای گذشته به وجود نیامده و تمام سیاستهای کنونی بعد از خرداد ۱۴۰۰ هم ادامه پیدا خواهد کرد. مسئله کشور این نیست که یک یا چند نفر نامزد نهایی اجماع اصلاحطلبان باشند؛ بلکه مسئله اصلی اینجاست که در صورتی که سیاستها تغییر نکند، هیچ اتفاق خاصی نخواهد افتاد. باید شرایط به صورتی تغییر کند که مردم به آینده امیدوار شوند.»
دو نکته در نوشته زیباکلام به عنوان یک کنشگر سیاسی اصلاحطلب جالب توجه است. اول آنکه به صراحت از شرکت نکردن در انتخابات میگوید، در حالی که بارها جریانات سیاسی دیگر را متهم به علاقهمندی برای عدم مشارکت بالا در انتخابات میکند. دوم آنکه دلیل این شرکت نکردن را بر باد رفتن امید رأی دهندگان به حسن روحانی مینامد. این همان دلیلی است که منتقدان دولت برای بی میلی بخشی از مردم به انتخابات ذکر میکردند؛ ناکارآمدی دولت روحانی. اما اصلاحطلبان ترجیح دادند که پای همه ارکان حاکمیت را وسط بکشند که بگویند همه در ناامیدی مردم مقصر هستند و ناکارآمدی خودشان را نبینند. چندی پیش محمدعلی آهنگران، کنشگر سیاسی اصلاحطلب در نامهای خطاب به خاتمی با اشاره به تلاش خاتمی برای رأی آوردن روحانی در دو انتخابات سالهای ۹۲ و ۹۶، ضمن درخواست از او برای پذیرش مسئولیت این رفتار سیاسی، نوشت: «چرا به نقش خود در قهر بخش زیادی از مردم با صندوقهای رأی در انتخابات اخیر مجلس اشارهای نمیکنیم و همه را به گردن سپاه و شورای نگهبان میاندازیم؟» او از خاتمی خواست که اصلاحگری و عذرخواهی را از جریان متبوع خود آغاز کند و به جای مطالبهگری، پاسخگوی عملکرد خویش باشد.
یک نکته دیگر هم در نوشته زیباکلام جالب توجه است. او نوشته: «باید اذعان داشت انتخابات ۱۴۰۰ در حقیقت متعلق به اصولگرایان است و فردی هم که در انتخابات ۱۴۰۰ رئیسجمهور میشود شخصیتی با شاخص تند خواهد بود. اصلاحطلبان نیز بعید است نقش و جایگاه خاصی در انتخابات ۱۴۰۰ داشته باشند.» در واقع زیباکلام تلویحاً تأیید کرده که طیف متبوع او فقط زمانی انتخابات را به رسمیت میشناسد که بداند پیروز میدان است. عملکرد اصلاحطلبان در چند دهه گذشته هم این نکته را ثابت میکند که وقتی بدانند پیروز نیستند، انتخابات را رد میکنند و حتی اگر پس از انتخابات متوجه باخت خود شوند، کل انتخابات و رأی مردم را همچون ۸۸ به چالش میکشند.